Met klinkende namen en investeerders vond op 15 februari het Nationaal congres Health Impact Bond (HIB) plaats. Een HIB is eigenlijk gewoon een SIB (Social Impact Bond), maar dan voor de zorg. Wie slim is, bereide zich vast voor op de CIP (Cultuur Impact Bond), de MIB (Milieu), en de DIB (Development). Als we het niveau van de adviseurs als maat van de nieuwe Health Impact Bonds moeten nemen, dan kunnen we er echter beter (nog) maar even niet aan beginnen. Waar impactmeting als één van de belangrijkste voorwaarden voor een HIB wordt benoemd, gaven liefst vier (!) consultants van EY een presentatie waardoor je één ding zeker weet: zo wordt het echt nooit wat.
Genante mispeer van Ernst & Young-consultants
In de vorm van een middelbare school scriptie, theorie-met-pijnlijke-missers, een verbluffend gebrek aan ook maar één praktijkvoorbeeld, en het herhalen van de opmerking dat het allemaal 'heel complex' is, wist EY alle toehoorders gênant het bos in te sturen.
Er werd voor gekozen om 'uit de 200 beschikbare methoden voor impact-meting' één te selecteren die het meest geschikt zou zijn voor de HIB: Social Return on Investment (SROI). Deze methode bestaat al sinds 1999; en in Nederland sinds 2002. De theorie is sindsdien behoorlijk ontwikkeld, maar dat is de sprekers ontgaan. Zo wordt een model uit 1996 (dat later onderdeel werd van de SROI-methode) van twee Amerikaanse vrouwen nu ineens 'het model Karen Maas' (Erasmus Universiteit) genoemd. Wil niemand meer alle outcomes zomaar ongewogen bij elkaar optellen, en zijn proxy-values (benaderingen van waarde) niet meer zo zinvol als een aantal jaren geleden werd gedacht. Waardebeleving en revealed preference werd op één hoop gegooid, waar het juist twee verschillende zaken zijn. Kortom: de presentatie was van bedenkelijke kwaliteit, en zeker EY onwaardig.
Helaas: beperkt geschikt voor HIB
Maar misschien nog wel erger is dat het gepresenteerde slechts zeer beperkt geschikt is voor de HIB – en dat was toch het thema van de dag.
Want de belangrijkste reden voor investeerders in dit soort financiële producten is dat het tot daadwerkelijke en aantoonbare kostenbesparingen moet leiden: 'de besparingen voor de opdrachtgever moeten hoger zijn dan de kosten voor het uitvoeren van de programma’s, inclusief de kosten die gemoeid zijn met het opzetten en uitvoeren van de HIB.' (bron: Health Impact Bond, innovatieve financiering voor innovatieve zorg; Society Impact, Den Haag, 2016).
En dan zijn de ‘zeven principes voor SROI' hier nauwelijks relevant, en zaken als proxy values en waardebeleving in dit verband juist helemaal niet geschikt; hoezeer ik deze principes en methoden ook waardeer. Maar die hebben een ander doel, en werken niet voor een SIB of een HIB.
Bij dit soort instrumenten horen juist zaken als de innovaties als ‘baanvindduur’ of ‘bespaarde uitkeringsdagen’ zoals die bij de SIB’s worden gebruikt. Maar daarover, en over equivalenten hiervan voor de HIB, geen woord tijdens de workshop over impactmeting voor de HIB.
'Complex' als schaamlap
En als er een vraag uit de zaal komt waar EY geen antwoord op had, volgde steevast het antwoord: 'Dat geeft aan hoe complex het is'.
En dat heb ik er dan weer van geleerd: als je geacht wordt de antwoorden te weten maar je hebt geen flauw idee, dan zeg je gewoon dat het heel complex is. Dan vraagt niemand meer door, en lijkt het net of jij heel slim bent… Maar of de HIB daarmee geholpen is, dat denk ik niet.
nl
