De impact-goed-nieuws-show: vooral lekker veel optellen!

Maatschappelijke impact heeft vaak meerdere stakeholders en voor het bepalen van de totale impact van een organisatie of investering is het dan ook van belang al die stakeholders te kennen en te analyseren. Wat is hun bijdrage, hun belang, en hoeveel waarde lever je op voor al die stakeholders?
 
Een beetje goede doelenorganisatie of sociale onderneming heeft er al snel een flink aantal. Dus ja, het is best ‘complex’ en ‘veel werk’.  Aan het einde van het onderzoek worden dan alle resultaten en impact bij elkaar verzameld en - indien mogelijk - opgeteld. Het leidt doorgaans tot mooie overzichten met dito resultaten. Tot zover niks bijzonders, zou je zeggen.
 
Maar toch. Hoe komt het toch dat maatschappelijke organisaties zelden tot nooit een negatief maatschappelijk resultaat hebben? Waarom gaat het nooit eens een beetje fout? Dat gebeurt toch overal in het leven? Dat je iets bedenkt en het toch niet zo’n succes wordt als je vooraf had gedacht en gehoopt? Dat is toch ook niet zo heel erg? Maar nee, in onze goede doelensector bijna niets dan goed nieuws. 
Nu begrijp ik dat heus wel: als je publiceert dat jouw maatschappelijke organisatie niet het beoogde resultaat heeft gehad, dan mag je je direct zorgen gaan maken over de toekomstige financiering. Dus dat doe je gewoon niet.
 
Naast het vermijden van ‘negatieve impact’ (zie vorige column) is er nog een handige methode om (bijna) altijd toch met goed nieuws te komen. En dat is wat hierboven als zo normaal staat omschreven: het optellen of bij elkaar voegen van alle resultaten voor alle stakeholders. Maar zijn al die stakeholders dan allemaal even belangrijk? Is het besparen van kosten voor de regering net zo belangrijk als een beter leven voor de doelgroep? Kun je die zomaar ongewogenbij elkaar optellen? Kun je echt geld zomaar optellen bij vermeende kostenbesparingen (die je niet terug kunt vinden in de boekhouding)? Kun je de waarde voor de klant optellen bij de waarde voor de financier? Als je erover nadenkt, kan dat natuurlijk niet! Het resultaat van de bakker kun je ook niet opleuken door de waardebeleving van de klant (de klant heeft immers geen honger meer!) op te tellen bij de omzet. Zou wel mooi zijn: gaat er nooit meer een bakker failliet!
 
En waarom kunnen we dan in het sociale domein wél alles bij elkaar vegen en optellen? Eigenlijk weet ik het niet. En ik moet toegeven: ik heb het zelf maar al te vaak gedaan! Omdat het zo makkelijk en logisch lijkt. Maar dat is het niet! Een bakker wordt afgerekend op de winst aan het eind van het jaar. Een maatschappelijke organisatie op de gerealiseerde maatschappelijke effecten voor haar doelgroep. En die leuk je niet op door er van alles bij op te tellen. Bewust of onbewust. Of gewoon omdat je dacht dat het altijd zo hoorde en logisch leek.
En wat nou zo prettig is: als je je beperkt tot jouw impact voor de doelgroep, en de rest als bijvangst naar de bijlage verwijst, dan is impactmeten ineens ook een stuk minder ‘complex’: gewoon eens goed met je doelgroep praten!