‘Je zal de kist in gaan als je nog niet bent uitgesproken’, zegt Willem Stortelder op de eerste bijeenkomst van de Wijze Krijgers. De Wijze Krijgers is een initiatief van Jo-Anne Raming. Heel haar leven heeft ze zich ingezet om mensen die niet gehoord worden, een stem te geven. Nu ze op hoge leeftijd komt, hoopt ze met de Wijze Krijgers een beweging te creëren die het stokje van haar overneemt.
 
Namens Jo-Anne organiseerden Willem Stortelder en Erik Hallers daarom op 14 september een pionierseditie op landgoed Rhederoord in De Steeg. Hier kwamen dik twintig genodigden samen met Jo-Anne bijeen om de beweging gestalte te geven. De diversiteit binnen de groep is belangrijk. Jo-Anne’s kracht ligt in het netwerken. Als ze een probleem ziet, verzamelt ze de juiste mensen om zich heen om het aan te pakken.
 
Bezielde betrokkenheid
Wijze Krijgers zijn mensen die zich, al of niet aan het eind van hun carrière, inzetten voor maatschappelijke problemen. Het doel daarbij is om een bijdrage te leveren aan een onderwerp dat je bezielt. Dat hoeft dus zeker niet in het verlengde te liggen van waar je je in je werkende leven mee bezig hebt gehouden. Misschien zijn er zaken die je altijd links hebt laten liggen omdat je er geen tijd voor had of omdat je het niet durfde.
 
Vandaar ook dat Willem de dag opende met die referentie aan dat eindstation dat voor ons allen onvermijdelijk is: ‘Je zal de kist in gaan als je nog niet uitgesproken bent’. Dat eerste kunnen we niet vermijden maar we kunnen wel alles uit onszelf halen voor het zover is. Willem: ‘Dat is ook altijd de drijfveer van Jo-Anne geweest: mensen daarbij helpen. Denk nooit dat je iets niet mag of niet kunt. Als je een ambitie hebt of een idee, de drang voelt om iets bij te dragen rondom een maatschappelijk thema, dan ben je hier aan het juiste adres. Met deze pilot willen we een beweging initiëren die daartoe de ruimte en veiligheid biedt je hart achterna te gaan.’ 
 
De eerste stap op weg naar het krijgerschap is uitvinden naar welk maatschappelijk doel je hart werkelijk uitgaat. Vervolgens ga je manieren bedenken om die uitdaging aan te pakken. Net als Jo-Anne geef je je plan slagkracht door de juiste mensen erbij te betrekken. Dat kunnen mensen van binnen de Wijze Krijger beweging zijn, maar ook daarbuiten.
 
Wat houdt ons bezig?
Aan dit concept werd gedurende de dag inhoud gegeven in verschillende creatieve sessies, onder leiding van Willem en Erik. De eerste sessie bestond uit het bepalen van maatschappelijke thema’s waar de rest van de dag mee gewerkt zou worden. Iedereen kon ideeën aandragen waar de groep er uiteindelijk twee van zou kiezen. De voorstellen varieerden van ‘uitsluiting versus inclusiviteit’ tot ‘de rol van alternatieve wetenschap’. Uiteindelijk koos de groep voor de thema’s ‘levenskunst’ en ‘de zin van het leven’.
 
In de daaropvolgende sessie splitste de groep op in telkens wisselende kleinere eenheden om de thema’s verder uit te diepen. De leidende vraag daarbij was wat het thema voor ieder persoonlijk betekende. Door op deze vraag te reflecteren en de dialoog aan te gaan, komt de groep tot een gezamenlijke, inhoudelijke invulling van het thema. Het gaat er daarbij niet om tot een exacte definitie te komen, maar om de gezamenlijk denkkracht en denkrichting te mobiliseren. Tegelijk is de persoonlijke benadering een manier om elkaar beter te leren kennen.
 
Levenskunst
Na de pauze presenteerde de verschillende groepjes de uitkomsten van hun verhandelingen. De mensen die het thema levenskunst hadden gekozen, gaven daar de volgende inhoud aan:
Levenskunst gaat over de vraag hoe je meer betekenisvol kunt leven. Die zingeving heeft verschillende aspecten. Een persoonlijk aspect is het hebben van een levensopdracht. Een overkoepelend thema aan de hand waarvan je invulling geeft aan je dagelijks bestaan. Daarnaast is er ook een interpersoonlijke dimensie: levenskunst bestaat eruit begrip op te brengen voor andere mensen. Ook als je niet bekend bent met hun leefwereld. Levenskunst raakt ook aan de interactie met de maatschappij. We leven in een competitieve maatschappij die veelal wordt geregeerd door mensen met een grote mond. In instituties wordt steeds meer gestuurd op meetbare resultaten, waardoor de meer ongrijpbare schoonheden van het leven minder ruimte krijgen. Tenslotte gaat levenskunst ook over hoe je je verhoudt tot het leven zelf. Door de vele eisen die we aan onszelf stellen en die aan ons gesteld worden raken we onze verwondering kwijt. Het bestaan doet zich eendimensionaal aan ons voor doordat we ons laten dicteren door moeten en zullen en willen. Levenskunst is het lef hebben om het leven te laten gebeuren. Om de ruimte te nemen in je eigen denken en voelen het bestaan te accepteren zoals het is en daar de schoonheid van in te zien.
 
Oplossingsrichting
Nadat de teams inhoud hadden gegeven aan het thema, werd hen gevraagd oplossingsrichtingen te bedenken. Daarbij gaat het niet om het formuleren van een strak plan om uitdagingen te lijf te gaan; het gaat om het bedenken van te bewandelen paden die de beoogde verandering teweegbrengen.
 
Eén oplossingsrichting is bewustwording. Veel mensen zien hun pensioen als het moment waarop ze mogen nadenken over wat ze echt willen met hun leven. Dat is veel te laat. Men zou van jongs af aan moeten worden aangespoord dit tot een leidraad in hun leven te maken. Een mogelijkheid om dat te bewerkstelligen is het vak levenskunst introduceren op scholen.