Waarom geven wij? Die vraag legde prof. dr. Theo Schuyt, hoogleraar Filantropische Studies, voor in het college 'Introductie in de Filantropiewetenschap'. Het Centrum voor Filantropische Studies van de Vrije Universiteit bood twee publieke colleges aan op 5 en 12 januari. Filanthropium Journaal was erbij en hoorde dat de leukste discipline om los te laten op geefgedrag de psychologie is, volgens Schuyt: 'Want daarmee kan je zo lekker de zaak ontmaskeren.'
De publieke colleges waren onderdeel van de opleiding Filantropie. De opleiding bestaat uit verschillende cursussen die elk vier tot acht weken duren en is gericht op professionals die de kennis van hun werkveld willen verbreden.
Schuyt stelde de vraag hoe geefgedrag kan worden verklaard en vertelde vervolgens hoe verschillende disciplines daar antwoord op geven. Culturele antropologen bijvoorbeeld ontdekten eind 19e eeuw dat geven wordt gebruikt om relaties en betrekkingen te initiëren en in stand te houden. Ontvangen schept immers een plicht tot wederkerigheid.
Beschavingsoffensief
De geschiedwetenschap komt met een ander antwoord. Waarom werd in 1899 de eerste school voor maatschappelijk werk opgericht? Of waarom begon men in Londen in 1850 na te denken over de aanleg van een rioolsysteem? Met andere woorden, waarom begon de gegoede burgerij zich bezig te houden met paupers, vraagt Schuyt. Allemaal eigenbelang. Als de rijken last krijgen van de ziekten die de armen plagen, beginnen ze een beschavingsoffensief.
Jezelf helpen
De leukste discipline om los te laten op geefgedrag is de psychologie, zei Schuyt. 'Want daarmee kan je zo lekker de zaak ontmaskeren.' De eerste feministische golf rond 1880 kwam van vrouwen die niet aan de man wilden en ook niet in het klooster. Ze eisten een vak voor zichzelf waarmee ze een eigen bestaan konden opbouwen. Ze gingen aan de slag in de verpleeghulp en in de armenhulp. 'Ze doken op groepen die het nog slechter hadden dan zijzelf', zegt Schuyt. 'In helping them we help ourselves.'
Machtsrelatie
De psychologie laat ook zien dat er een raar mechanisme zit in hulpgedrag, aldus Schuyt. Hulp geven en macht uitoefenen liggen heel dicht bij elkaar. Het gaat om een asymmetrische relatie, en er zit een aantrekkelijkheid in afhankelijkheid.
Opbouw opleiding
Naast de inleiding in de filantropie werd er tijdens het college ook ingegaan op de opbouw van de opleiding. De docenten van de verschillende modules gaven een kort overzicht van de te behandelen stof.
Wat te doen met je geld? Arie Westeneng vertelde over zijn module Financieel management bij filantropische organisaties. Vroeger was het financiële model van goede doeleninstellingen vrij simpel. Je verzamelde geld in een collectebus en je bewaarde het daar tot het werd uitgegeven aan het goede doel. 'Maar donateurs willen tegenwoordig ook weten wat je doet met het geld dat je onder je hebt', zegt Westeneng. Het geeft bijvoorbeeld geen pas als een milieuorganisatie zijn financiële reserves belegt in de fossiele industrie omdat het nu eenmaal een hoog rendement oplevert.
Mission-related beleggen
Tegelijkertijd staat de rente het laagst in vijfhonderd jaar, zegt Westeneng. Veel organisaties zullen er daarom toch voor kiezen hun reserves aan het werk te zetten in plaats van het op een spaarrekening te zetten. 'Een optie is mission-related beleggen', zegt Westeneng. Een stichting ten behoeve van dove mensen zou bijvoorbeeld kunnen investeren in veelbelovende technologie die gehoorapparaten kan verbeteren.
Professionals
Tijdens de uitleg van deze en andere modules zoals Filantropie en recht en Management en marketing van maatschappelijke organisaties werd duidelijk dat de opleiding heel sterk gericht is op professionals die al in de sector aan het werk zijn. De eindopdrachten van de modules bestaan vaak uit een werkstuk waarbij de eigen organisatie als case wordt genomen. Daarnaast is er een club van alumni die een paar keer per jaar bij elkaar komt. Zo houdt de opleiding goed contact met de mensen in het veld en blijven de alumni op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.
Lees de column van ir. Han A. Schuringa n.a.v. de hoorcolleges: klik hier Circle: alumnivereniging PAO Philanthropic Studies
CIRCLE is de vereniging voor afgestudeerden van de Post Academische Opleiding Philanthropic Studies aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Het doel van de vereniging is het onderhouden van contacten met de afgestudeerden en het blijven ontwikkelen van nieuwe kennis en inzichten in de Filantropische sector. Deze ontwikkelingen worden vanuit de vereniging gestimuleerd door het houden van bijeenkomsten waarbij de diversiteit in de achtergronden van de leden alle ruimte krijgt. De bijeenkomsten van de vereniging vinden plaats in de vorm van studiebijeenkomsten, waarin een of meerdere stellingen of vraagstukken belicht worden door een inleider. Om lid te kunnen worden van CIRCLE moeten minimaal vijf modules van de PAO Philanthropic Studies met goed gevolg afgelegd zijn. De kosten van het lidmaatschap zijn € 10,‐ per jaar. Aanmelding kan per e‐mail aan svriends@gmail.com onder vermelding van Aanmelding Lidmaatschap en met vermelding van alle relevante persoonlijke en zakelijke gegevens.
nl
