Door mr. dr. Ineke Koele, hoofdredacteur 'Tax & Legal' De Dikke Blauwe
Mark Zuckerberg, de oprichter van Facebook, heeft in november 2015 aangegeven middels een pledge (een belofte) dat hij 99% van de waarde van zijn aandelen (nu geschat op 45 miljard US dollar) zal besteden aan publieke doelen, ‘to improve the world for the next generation’. Hij zet daarmee een nieuwe standaard, nu er in de geschiedenis tot op heden geen filantropen van deze omvang op deze jonge leeftijd (hij is 31 jaar) zijn geweest. Voordat Mark tot deze stap kwam, heeft hij al diverse sporen verdiend in het filantropisch domein. Hij heeft al tientallen miljoen gedoneerd aan traditionele filantropie en heeft impact investments op zijn naam staan[1].
Zuckerberg wordt geroemd om zijn pledge, maar gek genoeg wordt hij ook verguisd. Hij zou een ‘tax dodger’ zijn, hij zou vooral uit zijn op fiscale voordelen terwijl hij nog de volledige zeggenschap heeft over zijn geld. Er klinkt een forse portie jaloezie door in deze klachten. Wie is Mark Zuckerberg dat hij kan beslissen aan welke maatschappelijke doelen zijn geld mag worden besteed? Hebben WIJ, het volk, daar niet iets over te zeggen? Een enkele journalist durft te beweren dat zij misschien wel beter kan selecteren, welke doelen het meest in aanmerking komen om de wereld te verbeteren[2].
Knijpt Zuckerberg de maatschappij af?
Het antwoord is: Nee, natuurlijk niet. Deze fiscalist kan zich echt ergeren aan commentaren, die duidelijk niet zijn gebaseerd op al te veel kennis van het fiscale regime voor filantropische geldstromen in democratische landen, noch de fundamentele ratio daarvan. Veeleer vallen deze commentaren in de categorie ‘billionaire bashing’. En niet zelden wordt in de kantlijn vermeld dat de betreffende miljardair dat vermogen eigenlijk helemaal niet ‘verdient’ in de moralistische zin van het woord. Om daarna in één moeiteloze beweging Facebook even te checken...
Misverstanden
De vraag omdraaien zou beter zijn: wanneer kan iemand die zeer vermogend is geworden door uitstekende ondernemerskwaliteiten gezegd worden een ‘Good Billionaire’ te zijn? Dus een moreel deugende miljardair?
Om te beginnen wil ik enkele belangrijke misverstanden blootleggen:
- Zuckerberg heeft zijn vermogen niet geschonken aan goede doelen. Hij heeft slechts toegezegd dat hij 99% van zijn aandelen in Facebook zal aanwenden voor de maatschappij. Hij kiest bewust niet voor de rigide vorm van een charity, die in de VS een zeer strakke regulering kent en geen vrijheid toelaat ten aanzien van te plegen investeringen. Hij maakt dan ook (nog) in het geheel geen gebruik van fiscale faciliteiten die zijn verbonden aan het geven aan goede doelen. De Chan Zuckerberg Initiative is een LLC (Limited Liability Company) die een fiscale transparantie kent.
- Betekent dit dat Zuckerberg ‘gewoon’ belasting betaalt? Ja, Zuckerberg betaalt gewoon belasting over zijn inkomen. Als hij schenkingen doet aan goede doelen, kan hij deze voor een percentage van 30% tot 50% (afhankelijk van het type charity) van zijn belastbaar inkomen aftrekken. In de VS wordt een zogenoemde capital gains tax geheven bij vervreemding van aandelen, maar geheel volgens de politieke filosofie van het pluralisme [3] geldt bij een schenking aan een charity een vrijstelling van deze belasting. Er is ook geen verkoopopbrengst, doordat de aandelen immers worden geschonken. Zou de LLC Chan Zuckerberg Initiative de aandelen in Facebook verkopen, dan is daarover gewoon capital gains tax verschuldigd door Zuckerberg [4]. Zou Zuckerberg de aandelen schenken aan een in de VS officieel erkend goed doel, dan is er géén capital gains tax verschuldigd en is er vanzelfsprekend ook géén opbrengst waaruit dit kan worden voldaan.
- Maakt Zuckerberg dus gebruik van 'fiscale constructies'? Neen. De LLC is géén fiscale constructie, net zomin als een schenking aan een goed doel dat is. Het is een reële transactie, met logische rechtsgevolgen en fiscale gevolgen. De LLC kan ook investeren en het is vooral een organisatie die alle maatschappelijke taken van Zuckerberg coördineert en bestuurt.