Tax & Legal

Giftenaftrek weg? Dan een deel van de grote gevers ook!

8 november 2016

Afschaffing of verlaging van de giftenaftrek leidt tot een afname van donaties van grote schenkers aan goede doelen. Deze conclusie volgt uit recent onderzoek van Maastricht University in opdracht van ABN AMRO MeesPierson onder haar zeer vermogende klanten. Vier op de tien vermogenden bij deze bank maakt gebruik van de giftenaftrek. Als deze (gedeeltelijk) zou worden afgeschaft, geeft veertig procent van deze groep aan hun donaties aan goede doelen te verlagen. Recent VU-onderzoek onder een bredere groep vermogenden komt tot vergelijkbare cijfers.

Kunst en cultuur het haasje

Aftrek van periodieke giften is onbeperkt en gewone (jaarlijkse) giften zijn aftrekbaar voor zover ze meer dan 1% en minder dan 10% van het verzamelinkomen (veelal: bruto inkomen - hypotheekaftrek + 4% box 3 vermogen) bedragen.
Vooral kunst en cultuur zouden volgens het onderzoek door reductie of afschaffing van de giftenaftrek geraakt worden, waarvoor nu een aftrekpost geldt van 125 procent (i.t.t. 100 procent voor andere goede doelen). Voor alle giften geldt een maximum belastingvermindering van 52%. Ook de giften aan religieuze instellingen komen bij vermindering of afschaffing van de aftrek sterk onder druk te staan.

Representativiteit

De cijfers komen uit een tweede onderzoek dat private banker ABN AMRO Mees Pierson onder haar zeer vermogende klanten liet uitvoeren door Maastricht University. In 2014 gebeurde dat ook al. Toen ontstond discussie over de representativiteit van de uitkomsten, maar daar kan nu geen misverstand over bestaan: de steekproef is ten minste representatief voor de clientèle van de bank, niet voor 'de' zeer vermogende Nederlanders. ABN AMRO MeesPierson accepteert klanten met een vrij beschikbaar vermogen vanaf een half miljoen euro.

Profiel zeer vermogenden

Het onderzoek 'De Geefondernemer', dat vorige week werd gepresenteerd, is gebaseerd op de respons van 690 vermogenden op een onder bijna vijfduizend private banking-relaties uitgezette enquête. Profielkenmerken van de respondenten in deze steekproef: 63 procent man en 37 procent vrouw, 89 procent ouder dan vijftig jaar (waarvan 43 procent gepensioneerd) en zeven op de tien heeft een WO- of HBO-opleiding. Het gemiddeld vermogen van de respondenten is ongeveer drie miljoen euro.

Giftenaftrek telt

Er zijn grote verschillen in de donaties van relaties die gebruikmaken van giftenaftrek en zij die dit niet doen, constateren de onderzoekers. De relaties die wel gebruik maken van de giftenaftrek schonken gemiddeld 13.729 euro in 2015 tegenover 3.973 euro voor relaties die geen gebruik maken van de giftenaftrek. Met name voor schenkingen aan religieuze organisaties is er een groot verschil tussen relaties die wel en geen giftenaftrek gebruiken. Vermogende particulieren die dit wel doen, schonken gemiddeld 1.354 euro aan religieuze organisaties, vergeleken met 127 euro voor relaties die geen giftenaftrek gebruiken. Ook voor schenkingen aan onderwijs en onderzoek zijn er grote verschillen in dit onderzoek: 1.196 euro (wel aftrek) tegenover 94 euro (geen aftrek)! Voor kunst en cultuur is dit verschil ook groot: 2.690 tegenover 204 euro.

Op welke doelen wordt bezuinigd?

Wat zouden de respondenten doen als de giftenaftrek komt te vervallen? Meer dan de helft (56 procent) zegt hetzelfde te blijven geven; 3 procent zelfs meer. Maar een kwart geeft aan hun donaties 'iets' te verlagen en 15 procent zou donaties zelfs 'aanzienlijk' verlagen. In die laatste categorie zijn er meer mannen (18 procent) dan vrouwen (10 procent) die zeggen dat te zullen doen.

Welke sectoren hebben voor een vermindering van donaties te vrezen?

Gezondheidszorg en welzijn krijgen dan niet gemiddeld 3.893 euro (respondenten die zeggen dat ze hetzelfde blijven geven), maar slechts 1.105 euro. Noodhulp krijgt niet gemiddeld 4.118 euro, maar slechts... 318 euro.
Het is niet verwonderlijk dat de grootgevers aan natuur en milieu, dierenwelzijn en kunst en cultuur juist vaker aangeven hun donaties te zullen verlagen bij het wegvallen van de giftenaftrek menen de onderzoekers: 'Voor donaties aan kunst en cultuur is dit ook begrijpelijk, aangezien deze donaties in extra mate in aanmerking komen voor fiscale voordelen.'

Verschil tussen geven en hebben

Het is interessant te zien hoe de groep 'afhakers' is opgebouwd. Uit het onderzoek komt naar voren dat de vermogenden die daadwerkelijk veel geven het trouwst blijven aan goede doelen. Het zijn juist de grootste vermogens die vaker hun giften zouden verlagen bij afschaffing van de giftenaftrek. Relaties met meer dan vijf miljoen vrij te besteden, zeggen vaker te zullen minderen dan relaties met een vermogen onder een miljoen euro (45 tegenover 30 procent). Het onderzoeksrapport hierover: 'Dit geeft aan dat er een groot verschil is tussen het gedrag van relaties met de grootste donaties en het gedrag van relaties met de grootste vermogens.'

'Zorgen over giftenaftrek terecht'

Op de vraag in hoeverre de bevindingen van Maastricht University voor de ABN AMRO MeesPierson-klanten een betrouwbare indicatie zijn voor het geefgedrag van andere major donors, zegt prof. dr. René Bekkers, onder anderen projectleider van het tweejaarlijkse onderzoek Geven in Nederland: ‘De zorg die uit de antwoorden van de respondenten in dit onderzoek naar voren komt is terecht. Het klantenbestand van ABN is zeer vrijgevig, en maakt optimaal gebruik van de giftenaftrek. Ook uit ons nieuwste VU-onderzoek onder een bredere groep vermogende Nederlanders blijkt dat ongeveer 40 procent van degenen die de giftenaftrek momenteel gebruiken minder zal gaan geven als de giftenaftrek verdwijnt.'

►Zie ook het artikel: 'De Geefondernemer: het nieuwe goud voor goede doelen?': klik hier.