nl
U kunt vandaag en komende dagen in de publieksmedia uitgebreid lezen over een koningsdrama dat zich heeft afgespeeld bij KNGF Geleidehonden. Daar wordt directeur Ellen Greve na dertien jaar aan de dijk gezet. Laat u zich geen knollen voor citroenen verkopen en kijkt u even door de publicitaire rookgordijnen met ons mee. Het gaat hier niet om een gewoon arbeidsconflict, zoals wel vaker gebeurt (‘verschil van inzicht…blablabla…’), maar om een casus die in de sector kan worden bijgezet als schoolvoorbeeld van volledig falend toezicht.
Wat is hier aan de hand? De Raad van Toezicht van KNGF probeert sinds ruim een half jaar het eigen bestuurlijke stoepje schoon te vegen en heeft daarbij rücksichtlos haar directeur geofferd. Maar waarom? Er zijn in dit soort conflicten aanleidingen en dieperliggende oorzaken. Eerst de aanleiding.
Innovatie oogst bewondering
Voor de buitenwereld was en is KNGF het schoolvoorbeeld van een relatief klein, maar zeer succesvol goed doel. Mede onder de onmiskenbaar bezielende leiding van Greve werd vanaf 2003 het aantal donateurs vertienvoudigd (!) en verviervoudigde het aantal afgeleverde geleidehonden. In 2015 werd het KNGF uitgeroepen tot het meest betrouwbare goede doel van Nederland, wint een Gouden Loeki en in het jubileumjaar komt zelfs de koning op bezoek. Vooral de innovatie (honden die worden ingezet om darmkanker vroegtijdig op te sporen) oogst alom bewondering. Dit is het goede doel 2.0! Dit is een succesverhaal!
Het gedonder begint
Dan begint het gedonder. Als beloning voor haar ‘bijzondere prestaties in het jubileumjaar’ kreeg Greve - die jaar op jaar goede beoordelingen krijgt van haar bestuur - twee extra maandsalarissen, zo mailde de RvT haar op 5 januari 2016. ‘Dat hebben de toezichthouders, onder wie zwaargewichten als Kees Storm (oud-topman Aegon) en hoogleraar corporate governance Mijntje Lückerath, gezamenlijk besloten’, aldus NRC Handelsblad. Het initiatief voor de bonus kwam volgens de krant van toezichthouder Ton Oudejans, oud-partner van accountantskantoor KPMG.
Beoordelingsfout
Greve is verrast en blij, maar maakt dan, volgens eigen zeggen, een beoordelingsfout die haar uiteindelijk haar baan zal kosten. Ze accepteert de bonus, maar realiseert zich dat daardoor haar salaris, weliswaar eenmalig, uitkomt boven de door branchekoepel Goede Doelen Nederland gestelde bovengrens van 124.000 euro. Inclusief bonus verdient Greve in 2016 meer dan het maximum: 154.000 euro. Dat komt vaker voor. Vorig jaar bij nog drie andere leden van Goede Doelen Nederland. Volgens het principe ‘pas toe of leg uit’, een basisbeginsel van de Code Wijffels, voorziet Greve dat er wel wat aan de donateurs is uit te leggen. Als goede doelendirecteur kent zij de gevoelige strijkstokdiscussie maar al te goed en ze wil een toelichting op de beloning in het jaarverslag om de juiste context te geven en te voorkomen dat ze wordt weggezet als graaier of zakkenvuller. En dat is precies wat er daarna gebeurt.
‘Buitengewone prestatie en inzet’
Greves voorstel voor een toelichting wordt door de RvT afgewimpeld: die wil het liever houden bij een standaardformulering en besluit het jaarverslag eind juni 2016 vast te stellen zonder de door Greve gewenste toelichting. Waarom? Dat is vooralsnog onbegrijpelijk. Was de RvT bang slapende honden wakker te maken? Onderschatte zij het publicitaire risico? Over de bonus vermeldt het jaarverslag dat die is toegekend vanwege ‘buitengewone prestatie en inzet’ van Greve, met als resultaat het behalen van twee speciale certificaten door KNGF en het realiseren van de eerste geleidehondenbeleving ter wereld, met een virtualrealitybril. Dan begint de shitstorm.
Paniek in de hut
De Volkskrant, die haar jaarlijkse rondje langs de beloningen van goede doelendirecteuren maakt, heeft een trofee. Er is in de aanloop naar publicatie van een artikel duidelijk paniek in de hut, maar de toezichthouders blijven nog wel achter hun beloningsbeleid staan. Dat duurt niet lang. Als op 15 juli de Volkskrant op de mat valt, draait de RvT om als een blad aan de boom. In het artikel is er veel aandacht voor de bonus van Greve en binnen een mum van tijd is het een echt mediading geworden. Dezelfde dag nog verklaren de toezichthouders op de website van KNGF ‘een verkeerde inschatting’ te hebben gemaakt. De raad ‘betuigt spijt’ en past het beloningsbeleid direct aan.
Governance & Finance
Et tu, Brute? Het falende toezicht bij KNGF
De zondebok in de schijnwerpers
Alle boze dromen van Greve komen uit: net als destijds met Coen van Veenendaal in de Alpe d’HuZes-affaire wordt ze neergesabeld in de (social) media en weggezet als regelrechte graaier. Het succesverhaal van KNGF Geleidehonden implodeert. De strategie van de RvT wordt direct zichtbaar: Greve wordt als zondebok in de schijnwerpers naar voren geschoven. De toezichthouders zelf houden zich op de achtergrond. Onder druk zegt Greve toe haar bonus te schenken aan een KNGF-project dat medische detectiehonden traint darmkanker op te sporen. Het is een openbare boetedoening. Maar het is niet genoeg. De verhoudingen zijn verziekt. En het wordt nog erger, lelijker en dommer.
Denigrerende opmerkingen
Toezichthouder Ton Oudejans staat op een borrel met oud-KPMG-collega’s iets te luidruchtig te oreren over directeur Greve. Wat Oudejans niet weet, is dat een oude kennis van Greve zijn denigrerende opmerkingen luid en duidelijk hoort. Martine I. Frijlink verklaart later ook onder ede (zie de rechtbankstukken, waaraan ook dagblad Telegraaf gisteren refereerde) dat Oudejans grievende en privacygevoelige opmerkingen maakt die niet door de beugel kunnen. Als Greve dit ter ore komt, slaan bij haar de stoppen door omdat ze zich niet gesteund voelt door haar bestuur. Ze vraagt belet bij de RvT, doet haar beklag en vraagt om opheldering. Die komt er.
Het eindspel
Oudejans ontkent aanvankelijk, maar laat uiteindelijk via een advocaat aan Greve weten dat de uitspraken ‘niet zo hoekig’ waren als ze heeft gehoord. ‘Achteraf had de heer Oudejans niet over mevrouw Greve moeten spreken en dat betreurt hij met de kennis van nu.’
De goede verstaander weet: het is gedaan met Greve. Het is nu nog een kwestie van wachten op het ‘eindspel’, natuurlijk met de onvermijdelijke en lustig facturen sturende advocaten over en weer.
Greve een tikkende tijdbom?
Omdat de RvT inziet dat het lastig is uit te leggen dat een directeur eerst bijna dertien jaar de hemel wordt in geprezen en een bonus krijgt voor haar bijzondere prestaties - met alleen maar juichende beoordelingen - in een half jaar tijd niet meer geschikt is voor haar functie, blijkt opeens dat Greve ‘geen draagvlak meer heeft bij het personeel’. Gesprekken over haar wijze van leidinggeven waren al gestart vanaf het voorjaar van 2016, melden de toezichthouders nu: dus kort na het toekennen van de bonus. Wat is hier gebeurd? Is het succes Greve naar het hoofd gestegen? Kon zij de weelde van publieke erkenning niet dragen? Was zij een tikkende tijdbom die op tijd moest worden uitgeschakeld?
Iedereen die iets weet van arbeidsconflicten, ziet hier het bekende ‘dossiertje bouwen’. Alle vormen van kritiek en verslaggeving worden dan in een bezielend verband gepresenteerd als een organisch dossier over de cumulerende onkunde van de betrokkene: meneer de rechter, we konden niet anders!
Verloren strijd
Greve vocht een verloren slag bij KNGF. Terwijl ze ziek thuis zat. Dat laatste heeft Greve nooit aangevoerd als verzachtende of verklarende omstandigheid, maar schrijnend is het wel. Nu de Telegraaf publiek heeft gemaakt dat Greve kanker heeft - een bekendmaking waar ze zeer voor vreesde omdat die haar weg kan zetten als ‘zielig’ of brandmerken als ‘afgeschreven’ - en een gevecht op een heel ander front voert, is er een tamelijk doorzichtige campagne gestart om haar te framen als potentaat die haar personeel tiranniseerde.
Aan dat beeld draagt RVT-voorzitter Mijntje Lückerath nadrukkelijk bij in haar verhaal voor de Volkskrant: ‘Het vertrek van Greve is onvermijdelijk geworden’, bevestigt Mijntje Lückerath, sinds 1 januari de voorzitter van de raad van toezicht van KNGF. De gesprekken over een vertrekregeling zijn beëindigd, omdat er volgens Lückerath bepaalde voorwaarden werden gesteld die 'we niet konden accepteren noch uitleggen'. Greve is sinds de zomer vorig jaar ziek, volgens de voorzitter van de raad van toezicht overigens 'niet arbeid-gerelateerd'. 'Maar het maakt de situatie wel lastiger. Haar ziekte, de beloningsdiscussie en het verschil van inzicht over de aansturing zijn drie verschillende kwesties, maar ze lopen wel door elkaar heen', zegt Lückerath. Ze benadrukt dat de raad van toezicht veel waardering heeft voor het werk dat Greve heeft gedaan als directeur van KNGF.
De laatste opmerking zal Greve ervaren als een extra diepe dolkstoot nu zij de laatste maanden wordt bestookt met brieven van een hyper-agressieve KNGF-advocaat en zij financieel langzaam maar zeker wordt uitgerookt, terwijl de RvT in een verklaring op haar website in vage termen juist het tegendeel suggereert: Greve zou er een financieel slaatje uit willen slaan. Dat laatste wordt desgevraagd zeer krachtig ontkend. En er is ook geen enkel bewijs voor.
Alle boze dromen van Greve komen uit: net als destijds met Coen van Veenendaal in de Alpe d’HuZes-affaire wordt ze neergesabeld in de (social) media en weggezet als regelrechte graaier. Het succesverhaal van KNGF Geleidehonden implodeert. De strategie van de RvT wordt direct zichtbaar: Greve wordt als zondebok in de schijnwerpers naar voren geschoven. De toezichthouders zelf houden zich op de achtergrond. Onder druk zegt Greve toe haar bonus te schenken aan een KNGF-project dat medische detectiehonden traint darmkanker op te sporen. Het is een openbare boetedoening. Maar het is niet genoeg. De verhoudingen zijn verziekt. En het wordt nog erger, lelijker en dommer.
Denigrerende opmerkingen
Toezichthouder Ton Oudejans staat op een borrel met oud-KPMG-collega’s iets te luidruchtig te oreren over directeur Greve. Wat Oudejans niet weet, is dat een oude kennis van Greve zijn denigrerende opmerkingen luid en duidelijk hoort. Martine I. Frijlink verklaart later ook onder ede (zie de rechtbankstukken, waaraan ook dagblad Telegraaf gisteren refereerde) dat Oudejans grievende en privacygevoelige opmerkingen maakt die niet door de beugel kunnen. Als Greve dit ter ore komt, slaan bij haar de stoppen door omdat ze zich niet gesteund voelt door haar bestuur. Ze vraagt belet bij de RvT, doet haar beklag en vraagt om opheldering. Die komt er.
Het eindspel
Oudejans ontkent aanvankelijk, maar laat uiteindelijk via een advocaat aan Greve weten dat de uitspraken ‘niet zo hoekig’ waren als ze heeft gehoord. ‘Achteraf had de heer Oudejans niet over mevrouw Greve moeten spreken en dat betreurt hij met de kennis van nu.’
De goede verstaander weet: het is gedaan met Greve. Het is nu nog een kwestie van wachten op het ‘eindspel’, natuurlijk met de onvermijdelijke en lustig facturen sturende advocaten over en weer.
Greve een tikkende tijdbom?
Omdat de RvT inziet dat het lastig is uit te leggen dat een directeur eerst bijna dertien jaar de hemel wordt in geprezen en een bonus krijgt voor haar bijzondere prestaties - met alleen maar juichende beoordelingen - in een half jaar tijd niet meer geschikt is voor haar functie, blijkt opeens dat Greve ‘geen draagvlak meer heeft bij het personeel’. Gesprekken over haar wijze van leidinggeven waren al gestart vanaf het voorjaar van 2016, melden de toezichthouders nu: dus kort na het toekennen van de bonus. Wat is hier gebeurd? Is het succes Greve naar het hoofd gestegen? Kon zij de weelde van publieke erkenning niet dragen? Was zij een tikkende tijdbom die op tijd moest worden uitgeschakeld?
Iedereen die iets weet van arbeidsconflicten, ziet hier het bekende ‘dossiertje bouwen’. Alle vormen van kritiek en verslaggeving worden dan in een bezielend verband gepresenteerd als een organisch dossier over de cumulerende onkunde van de betrokkene: meneer de rechter, we konden niet anders!
Verloren strijd
Greve vocht een verloren slag bij KNGF. Terwijl ze ziek thuis zat. Dat laatste heeft Greve nooit aangevoerd als verzachtende of verklarende omstandigheid, maar schrijnend is het wel. Nu de Telegraaf publiek heeft gemaakt dat Greve kanker heeft - een bekendmaking waar ze zeer voor vreesde omdat die haar weg kan zetten als ‘zielig’ of brandmerken als ‘afgeschreven’ - en een gevecht op een heel ander front voert, is er een tamelijk doorzichtige campagne gestart om haar te framen als potentaat die haar personeel tiranniseerde.
Aan dat beeld draagt RVT-voorzitter Mijntje Lückerath nadrukkelijk bij in haar verhaal voor de Volkskrant: ‘Het vertrek van Greve is onvermijdelijk geworden’, bevestigt Mijntje Lückerath, sinds 1 januari de voorzitter van de raad van toezicht van KNGF. De gesprekken over een vertrekregeling zijn beëindigd, omdat er volgens Lückerath bepaalde voorwaarden werden gesteld die 'we niet konden accepteren noch uitleggen'. Greve is sinds de zomer vorig jaar ziek, volgens de voorzitter van de raad van toezicht overigens 'niet arbeid-gerelateerd'. 'Maar het maakt de situatie wel lastiger. Haar ziekte, de beloningsdiscussie en het verschil van inzicht over de aansturing zijn drie verschillende kwesties, maar ze lopen wel door elkaar heen', zegt Lückerath. Ze benadrukt dat de raad van toezicht veel waardering heeft voor het werk dat Greve heeft gedaan als directeur van KNGF.
De laatste opmerking zal Greve ervaren als een extra diepe dolkstoot nu zij de laatste maanden wordt bestookt met brieven van een hyper-agressieve KNGF-advocaat en zij financieel langzaam maar zeker wordt uitgerookt, terwijl de RvT in een verklaring op haar website in vage termen juist het tegendeel suggereert: Greve zou er een financieel slaatje uit willen slaan. Dat laatste wordt desgevraagd zeer krachtig ontkend. En er is ook geen enkel bewijs voor.
Passie heeft een prijs
De neutrale toeschouwer zal zich afvragen waar bij al die rook het vuur is. Is Greve het lelieblanke slachtoffer? In conflicten ligt het zelden zo zwartwit. Greve zal de eerste zijn om toe te geven dat zij fouten heeft gemaakt. Haar profiel kleurt slecht binnen de lijntjes van een goede doelendirecteur. Greve is een rasechte ondernemer die niets moet hebben van risicomijdende winkeloppasserij. Iedereen die het interview met haar binnen de reeks Capitoolgesprekken heeft gezien, zal dit beamen. Zij leeft al dertien jaar de missie van haar organisatie en is niet zelden door roeien en ruiten gegaan om haar idealen te verwezenlijken. Met die houding maak je zeker niet altijd vrienden. Het wekt irritatie en jaloezie. Passie heeft ook een prijs en die prijs wordt nu betaald door Greve.
RvT faalt collectief
Het is verleidelijk meegezogen te worden in een welles-nietes-discussie over het functioneren van de directeur, waardoor de rol van het toezichthoudende bestuur in de schaduw blijft. Zelfs als de zwarte piet volledig op tafel van Greve gelegd kan worden, dan nog is het evident dat de RvT van KNGF Geleidehonden collectief gefaald heeft. Alle pogingen die nu worden ondernomen om Greve als eenzijdig bedrijfsongeval neer te zetten, kunnen niet verhullen dat de bestuursleden in hun toezichthoudende rol ernstig zijn tekortgeschoten. Dat is overigens niet het betreurenswaardigste aan deze affaire: fouten worden overal wel gemaakt, arbeidsconflicten zijn niet zeldzaam. Wat écht betreurenswaardig is, is dit: je fouten ontkennen en eenzijdig afschuiven op een zondebok zonder fundamentele zelfkritiek. Of moet de opmerking dat er ‘een verkeerde inschatting’ is gemaakt worden opgevat als een uitputtende zelfanalyse?
Bonus: kus des doods?
Het optreden van de RvT van KNGF ondermijnt het vertrouwen dat een directeur moet hebben in zijn of haar bestuur: niet alleen in voorspoed, maar ook als er tegenwind is. Het bevestigt het vooroordeel dat besturen in de goede doelensector eerder een leuk erebaantje is waarover je op een borrel kan opscheppen en waarvoor klaarblijkelijk andere spelregels gelden dan die in bijvoorbeeld het bedrijfsleven. Als Greve haar bestuurlijke houdbaarheidsdatum gepasseerd was - en dat wordt nu gesuggereerd - dan is het onverklaarbaar waarom de RvT haar nog recent heeft beloond met twee extra maandsalarissen. Kwaadgeestigen zouden daardoor kunnen denken dat die bonus feitelijk een ‘kus des doods’ was.
Oproep aan de RvT
De RvT heeft tot op heden op geen enkele wijze aannemelijk kunnen maken dat er andere redenen zijn voor haar bestuurlijke Bokito-optreden dan om het eigen stoepje schoon te houden en de eigen reputatie te beschermen. Wij nodigen de RvT daarom van harte uit om op dit opiniestuk te reageren. Graag stellen wij ons platform open voor een uitgebreide en ongecensureerde reactie. Deze casus zal voor alle bestuurders in het two tier-model relevant en interessant zijn en geeft de mogelijkheid om er lessen voor de toekomst uit te trekken.
Indien niet, dan zou het dit bestuur passen de laatste eer aan zichzelf te houden in dit spel met voorlopig louter verliezers.
De RvT van KNGF Geleidehonden bestaat thans uit: mevr. Lückerath-Rovers (voorzitter), dhr. A.J.S.M. Oudejans, dhr. K.J. Storm, mevr. A.S. Sipkens en dhr. J. Dekker.
♦Naschrift: Intussen heeft de RvT een algemene mededeling gepubliceerd op de website van KNGF. Deze verklaring zou 'openheid van zaken' moeten geven, maar geeft geen antwoord op de in bovenstaand opiniestuk gestelde vragen over het toezicht zelf. De uitnodiging om een inhoudelijke reactie op het functioneren van de RvT zelf te geven, blijft daarom staan.
►Wilt u dit dossier en deze discussie volgen? Voor een geheel kosteloos abonnement op DDB Journaal: klik hier.
De neutrale toeschouwer zal zich afvragen waar bij al die rook het vuur is. Is Greve het lelieblanke slachtoffer? In conflicten ligt het zelden zo zwartwit. Greve zal de eerste zijn om toe te geven dat zij fouten heeft gemaakt. Haar profiel kleurt slecht binnen de lijntjes van een goede doelendirecteur. Greve is een rasechte ondernemer die niets moet hebben van risicomijdende winkeloppasserij. Iedereen die het interview met haar binnen de reeks Capitoolgesprekken heeft gezien, zal dit beamen. Zij leeft al dertien jaar de missie van haar organisatie en is niet zelden door roeien en ruiten gegaan om haar idealen te verwezenlijken. Met die houding maak je zeker niet altijd vrienden. Het wekt irritatie en jaloezie. Passie heeft ook een prijs en die prijs wordt nu betaald door Greve.
RvT faalt collectief
Het is verleidelijk meegezogen te worden in een welles-nietes-discussie over het functioneren van de directeur, waardoor de rol van het toezichthoudende bestuur in de schaduw blijft. Zelfs als de zwarte piet volledig op tafel van Greve gelegd kan worden, dan nog is het evident dat de RvT van KNGF Geleidehonden collectief gefaald heeft. Alle pogingen die nu worden ondernomen om Greve als eenzijdig bedrijfsongeval neer te zetten, kunnen niet verhullen dat de bestuursleden in hun toezichthoudende rol ernstig zijn tekortgeschoten. Dat is overigens niet het betreurenswaardigste aan deze affaire: fouten worden overal wel gemaakt, arbeidsconflicten zijn niet zeldzaam. Wat écht betreurenswaardig is, is dit: je fouten ontkennen en eenzijdig afschuiven op een zondebok zonder fundamentele zelfkritiek. Of moet de opmerking dat er ‘een verkeerde inschatting’ is gemaakt worden opgevat als een uitputtende zelfanalyse?
Bonus: kus des doods?
Het optreden van de RvT van KNGF ondermijnt het vertrouwen dat een directeur moet hebben in zijn of haar bestuur: niet alleen in voorspoed, maar ook als er tegenwind is. Het bevestigt het vooroordeel dat besturen in de goede doelensector eerder een leuk erebaantje is waarover je op een borrel kan opscheppen en waarvoor klaarblijkelijk andere spelregels gelden dan die in bijvoorbeeld het bedrijfsleven. Als Greve haar bestuurlijke houdbaarheidsdatum gepasseerd was - en dat wordt nu gesuggereerd - dan is het onverklaarbaar waarom de RvT haar nog recent heeft beloond met twee extra maandsalarissen. Kwaadgeestigen zouden daardoor kunnen denken dat die bonus feitelijk een ‘kus des doods’ was.
Oproep aan de RvT
De RvT heeft tot op heden op geen enkele wijze aannemelijk kunnen maken dat er andere redenen zijn voor haar bestuurlijke Bokito-optreden dan om het eigen stoepje schoon te houden en de eigen reputatie te beschermen. Wij nodigen de RvT daarom van harte uit om op dit opiniestuk te reageren. Graag stellen wij ons platform open voor een uitgebreide en ongecensureerde reactie. Deze casus zal voor alle bestuurders in het two tier-model relevant en interessant zijn en geeft de mogelijkheid om er lessen voor de toekomst uit te trekken.
Indien niet, dan zou het dit bestuur passen de laatste eer aan zichzelf te houden in dit spel met voorlopig louter verliezers.
De RvT van KNGF Geleidehonden bestaat thans uit: mevr. Lückerath-Rovers (voorzitter), dhr. A.J.S.M. Oudejans, dhr. K.J. Storm, mevr. A.S. Sipkens en dhr. J. Dekker.
♦Naschrift: Intussen heeft de RvT een algemene mededeling gepubliceerd op de website van KNGF. Deze verklaring zou 'openheid van zaken' moeten geven, maar geeft geen antwoord op de in bovenstaand opiniestuk gestelde vragen over het toezicht zelf. De uitnodiging om een inhoudelijke reactie op het functioneren van de RvT zelf te geven, blijft daarom staan.
►Wilt u dit dossier en deze discussie volgen? Voor een geheel kosteloos abonnement op DDB Journaal: klik hier.
