Zwaarden, paarden en ziektekiemen

FWIW#51[1]
 
‘Zwaarden, paarden en ziektekiemen’ is een boek van Jared Diamond. U en ik kennen hem vooral van de herontdekking van de geelkuiftuiniervogel (Amblyornis flavifrons), in het Fojagebergte op Papoea in 1982. U in ieder geval. Ik hoorde eigenlijk pas kortgeleden van hem, naar aanleiding van genoemd boek uit 1997. Jared Diamond is een vermaard wetenschapper. Als het gaat over ontwikkeling en verandering, en daar moest ik het hier af en toe over hebben, is het boek van Diamond interessant. Lezen dus dat boek.
 
Veel moderne wetenschappers concentreren zich de laatste jaren op impact, effectmeting enzovoorts. Zij menen dat alles te meten is. William Bruce Cameron dacht daar anders over en schreef in 1963: ‘not everything that can be counted counts, and not everything that counts can be counted.’
We hebben sinds 1963 natuurlijk bijgeleerd en er zijn inmiddels meer mogelijkheden om zaken (beter) te meten. Toch denk ik dat Cameron nog steeds gelijk heeft.
 
Ter overdenking voeg ik hieronder nog een voorbeeld toe dat Jared Diamond eens gaf in een lezing: Stel een moeder komt thuis en zegt tegen de kinderschare: ‘Schatjes, ik heb een lezing van een wetenschapper gehoord en die heeft me wat bijgebracht over hoe ik geld moet besteden op basis van productiviteit. Ik stel daarom het volgende voor: wie met Kerst een rapport heeft met gemiddeld een acht of meer mag op school blijven. De rest gaat bijdragen aan het gezinsinkomen en kan gaan werken in de keuken bij McDonald’s.’
Vervolgens stelt Diamond terecht dat productiviteit niet de best passende methode is om beslissingen in en voor een groep mensen te nemen.
 
U denkt nu: ‘maar productiviteit is niet hetzelfde als impact’. Klopt. Maar als we bijvoorbeeld gelden voor het onderwijs willen besteden op basis van impact, moeten we gewoon stoppen met leerwegondersteunend (passend) onderwijs voor zwakbegaafden. Want hoeveel impact hebben die paar extra VMBO-diploma’s nou uiteindelijk voor de maatschappij? Om over ouderenzorg maar te zwijgen.