nl
Begin januari worden traditiegetrouw de cijfers van 2017 in Nederland crowdfundland gepresenteerd. Dit jaar maar liefst drie rapportages met verschillende resultaten. Wel laten ze allen een groei zien, tussen 18 en 36 procent ten opzichte van 2016, en dat de grootste groei zichtbaar is in bedrijfsfinanciering. Bijna 90 procent van het opgehaalde bedrag in 2017 zijn investeringen in (startende) ondernemers en qua financieringsvorm scoort de lening het hoogst, zo’n 75 procent van het totaal. Opvallend aan alle drie de onderzoeken: over de investeerders / donateurs wordt met geen woord gerept.
Op zich is dit niet heel opvallend. De meest makkelijke én aansprekende cijfers zijn toch de doelbedragen. Hoeveel is er gefinancierd door middel van crowdfunding? Echter, dit benadrukt het beeld dat het puur en alleen om financiering draait binnen crowdfunding, terwijl het het publiek, de crowd, is dat het verschil maakt. Dat blijft nu wederom volledig onderbelicht. Wie zijn deze (nieuwe) financiers? En wat is hun motivatie om te geven?
Al eerder heb ik aangeven dat er een steeds groter verschil ontstaat tussen crowdfunding voor ‘de goede zaak’ en crowdfinanciering, waarbij er uiteindelijk financieel rendement verwacht wordt. Deze ontwikkeling zet zich alleen maar voort. Hoe past culturele crowdfunding dan nog in dit plaatje? Ik zie steeds meer een verschuiving richting filantropie. De motivaties van donateurs aan campagnes op voordekunst.nl komen overeen met de overwegingen van filantropen om iets te ondersteunen. Het draait om betrokkenheid en een veelal intrinsieke motivatie iets mede mogelijk te maken of iets te behouden wat zonder particuliere bijdragen niet tot stand kan komen.
Culturele crowdfunding als voorportaal van de filantropie
Ik zie culturele crowdfunding dan ook als een eerste schakel in de ‘donor’s cycle’. Je geeft online, een relatief klein bedrag, en wordt door de kunstenaar of kunstinstelling op de hoogte gehouden. Idealiter leidt een dergelijke eerste donatie tot een tweede, derde en wellicht meer structurele ondersteuning en zie dan: een filantroop is geboren.
Trends op voordekunst.nl in 2017
Op voordekunst.nl zagen we in 2017 een toename in het aantal donaties, 57.634 tegenover 54.830 in 2016. De gemiddelde donatie daalde echter wel, naar zo’n 66,50 euro. Ook zagen we op voordekunst het aantal aanmeldingen van campagnes stijgen naar zo’n 1.400 waarvan er iets minder dan 800 live kwamen afgelopen jaar. Het slagingspercentage steeg ook, naar 82,4 procent, een record.
Opvallend: het aantal donateurs dat aan Stichting voordekunst heeft bijgedragen met een extra donatie is verdrievoudigd ten opzichte van 2016. Donateurs waarderen ons platform en de diensten die we leveren aan kunstenaars en kunstinstellingen.
We zien dat crowdfunding steeds meer gemeengoed wordt, een goede ontwikkeling. De uitdaging blijft echter om makers en instellingen te laten inzien dat het bij culturele crowdfunding juist niet om geld draait, maar om de betrokkenheid van een achterban. Crowfunding is dan ook meer een instrument voor relatiebeheer en marketing dan een puur financieringsinstrument.
En de motivaties?
Van de donateurs die onze donateursenquête invullen, deze doelgroep is iets ouder dan gemiddeld, geeft de meerderheid aan de maker persoonlijk te kennen (54 procent). Voor 39 procent van de donateurs is de belangrijkste motivatie om te geven echter het stimuleren van kunst en cultuur. Opvallend is het dat juist dit argument bij terugkerende donateurs (2 keer of vaker gegeven) het meest gekozen wordt. Hoe vaker een donateur geeft, des te minder belangrijk is de sociale connectie. Slechts 10 procent van de donateurs geeft aan te doneren vanwege de tegenprestatie.
Verder zien we dat zo’n 30 procent van de donateurs niet eerder heeft gegeven aan kunst en cultuur. Inmiddels, met 170.000 donateurs, kan gesteld worden dat het platform voordekunst.nl 50.000 nieuwe cultuurdonateurs heeft opgeleverd.
Maak het samen
Ik wil er dan ook voor pleiten om vanaf 2018 crowdfunding actiever op de filantropische agenda te zetten. Door duidelijk te maken dat filantropie niet per se om grote bedragen hoeft te gaan en dat een kleine gift al tot grote impact kan leiden, voorspel ik een mooie toekomst voor de (culturele) vrijgevigheid in Nederland. Want alleen samen maken we mogelijk dat kunst er komt.
Cultuur
