Cijfers zijn irritant. Ze dwingen je anders naar de werkelijkheid te kijken dan je intuïtie je ingeeft. Vooral voor pessimisten zijn cijfers lastig, want hun wereldbeeld krijgt regelmatig onder uit de zak. Maar veel last lijken ze er niet van te hebben.
De wereld, inclusief Nederland, gaat er flink op vooruit. We leven gezonder, rijker en veiliger dan ooit. Was er in 1946 nog een kans van één op 8100 om te sterven door oorlogsgeweld, in 2017 was die kans één op 82.000. In ’46 was ongeveer zestig procent van de wereldbevolking nog extreem arm, nu is dat minder dan tien procent. En lag de wereldwijde levensverwachting in ’46 rond de 50 jaar, vandaag ligt hij boven de 72.
De afgelopen eeuw stopten negen op de tien landen met de doodstraf. We reizen vaker en hebben meer vrije tijd. Nooit eerder stonden de zorg om de natuur en het milieu zo hoog op de politieke agenda. Er is minder racisme en meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Sinds Nederland het huwelijk in 2000 openstelde voor iedereen, deden 27 landen ons dat na.
In zijn recente en vrolijk stemmende boek ‘Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat’ introduceert de Vlaamse filosoof Maarten Boudry de ‘wet van behoud van gezeik’. Want wijs je een pessimist op, bijvoorbeeld, onze stijgende levensverwachting, dan suggereert hij dat er vooral jaren in ziekte en aftakeling bijkwamen. Vertel je hem dat we er sinds 1980 maar liefst drie jaren in goede gezondheid bijkregen, dan jubelt hij dat obesitas daar ongetwijfeld een einde aan zal maken. De optimist staat dan met lege handen. Want over de toekomst heeft hij nog geen cijfers beschikbaar.
Hier openbaart zich het grote verschil tussen pessimisten en optimisten. Terwijl de optimist doorlopend achterom kijkt, blikt de pessimist constant vooruit. Naar een tijd waarin inderdaad álles mogelijk is, van obesitas en hongersnoden, tot kernoorlogen tot klimaatrampen. Omdat de toekomst oneindig is, is zijn pessimisme dat ook.
Hoe fraai we de vooruitgang ook in cijfers kunnen uitdrukken, verder dan vandaag gaat hij niet. Daarentegen blijft de toekomst een fantastisch scherm om al onze zorgen en angsten op te projecteren. Ook een bijdrage schrijven voor De Dikke Blauwe / The Fundraiser? Klik dan hier.
nl
