Hoe de VVD bijleert

De militante actiemethoden van de natuurbeschermingsorganisatie Sea Shepherd zijn niet ieders kopje thee. VVD-kamerlid Remco Dijkstra is er daarom 'niet blij' mee dat de organisatie financieel wordt gesteund door de Nationale Postcode Loterij. ‘Ik ben bepaald geen fan van Sea Shepherd, al was het maar omdat ze geweld hebben gebruikt', zegt het kamerlid tegen De Gelderlander. Dit zegt Dijkstra ook: ‘Waar de miljoenen van de Nationale Postcode Loterij heengaan, is aan hen. Ik vind wel dat de deelnemers aan de loterij moeten weten dat dit ook met hun geld gebeurt. Voor mij is het in elk geval een reden om niet aan de loterij deel te nemen.’
 
Voor ons is het in elk geval reden om te denken dat de VVD heeft bijgeleerd.
Nog in 2011 diende VVD-kamerlid Matthijs Huizing - gesteund door de PVV - een voorstel in om goede doelenorganisaties en actiegroepen die de wet zouden overtreden te straffen door hen de ANBI-status voor minimaal vijf jaar af te pakken. Dat voorstel sneuvelde toen. Volkomen terecht.
Kamerlid Dijkstra lijkt zich, beter dan zijn collega Huizing, te realiseren dat algemeen nut beogende instellingen als de Postcodeloterij en Sea Shepherd hun eigen verantwoordelijkheid hebben. Wie a priori dreigt met het ontnemen van de ANBI-status, met het argument dat het hier om publiek geld gaat, begeeft zich op een morele zeephelling. Burgerorganisaties die jou niet welgevallige doelen of methoden nastreven horen bij een pluriforme democratie. De onafhankelijkheid van de civil society - het vermogen en grondrecht je eigen tegenspraak te organiseren - is daarom een kostbaar goed. Het is niet aan stemmenhengelende politici, maar ultimo aan de rechter om te beoordelen of burgerassociaties de wet hebben overtreden. En ook om sancties op te leggen.

En het is precies zoals Dijkstra het formuleert: het geld voor Sea Shepherd wordt opgehoest door burgers die loten kopen bij de Postcodeloterij. Als zij dat geen steunwaardig doel (meer) vinden - zoals Dijkstra - zal de wal het schip van Sea Shepherd mogelijk vanzelf keren. Burgers stemmen met hun portemonnee op private organisaties en periodiek met een biljet in het stemhokje op hun volksvertegenwoordigers. Laten we die twee goed uit elkaar houden.