nl
‘In grote lijnen bevestigt het rapport de ervaringen van VSBfonds en Start Foundation: slechts een klein deel van de sociale firma’s lukt het om ook op de langere termijn voldoende winstgevend te zijn’, zeggen Jos Verhoeven (directeur Start Foundation) en Joost van Lanschot (directeur VSBfonds). ‘Maar het onderzoek laat ook zien in welke gevallen sociale firma’s wel succes kunnen boeken en wat daarvoor allemaal nodig is. Voor ondernemers die met plannen rondlopen voor een sociale firma, is het rapport een belangrijk hulpmiddel. Zij kunnen kennisnemen van de knelpunten en obstakels die ze moeten zien te overwinnen. Dat maakt de kans groter dat hun sociaal bedrijf weet te overleven. Ook lokale overheden die initiatieven in deze richting willen stimuleren, kunnen hun voordeel doen met de resultaten van dit onderzoek. We hopen wel dat het rapport de sociaal ondernemende pioniers in dit land niet afschrikt. Want het is hoe dan ook belangrijk dat er meer sociale firma’s komen. Dat is goed voor de economie, dat is goed voor onze samenleving en dat is vooral goed voor al die werkzoekenden met afstand tot de arbeidsmarkt.’
De succesfactoren
Uit het rapport komt een aantal succesfactoren naar voren.
- Ook sociaal ondernemen begint met klanten en afzet, een commerciële geest. Weet wie je klanten zijn en hoeveel omzet je daarvandaan kunt halen voordat je met een sociale onderneming begint.
- Een goed businessplan is belangrijk, een goed cv als ondernemer nóg belangrijker.
- Entrepreneurs die terug kunnen kijken op een succesvolle carrière in het bedrijfsleven, komen ook met sociale firma’s het verst.
- Zakelijk denken hoort voorop te staan.
- Succesvolle sociale ondernemers combineren economisch realisme met engagement.
- Sociale ondernemers moeten goed de weg weten naar instanties, subsidies, regelingen, wetten en fondsen. Dat is doorgaans geen sinecure.
- Lever een duidelijk product of een dienst waar de markt om vraagt.
- Aan het positieve imago kunnen ook nadelige kanten kleven. Bijvoorbeeld dat potentiële klanten verwachten dat zij er goedkoper kunnen inkopen.
- Samenwerking is de sleutel tot meer succes.
- Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) zit in de lift. Sociale ondernemingen kunnen van deze trend profiteren.
- Sociale ondernemingen krijgen vanwege hun positieve imago sneller en makkelijker hulp van familie van de ondernemer, leveranciers en andere betrokken partijen. Dit kan in de vorm van geld of vrijwilligerswerk zijn.
De faalfactoren
Er zijn ook tal van redenen waarom een sociale onderneming niet kan slagen. Uit het rapport komende volgende factoren naar voren:
- Werken met personeel met afstand tot de arbeidsmarkt kost extra geld, energie en tijd.
- Het gevaar bestaat dat sociale ondernemers te veel in de huid van de hulpverlener kruipen.
- Banken niet in de rij om sociale firma’s krediet te verlenen.
- De sociale ondernemer staat voor een dilemma over de juridische constructie die voor het bedrijf wordt gekozen. De ondernemer moet vooraf goed nadenken welke rechtsvorm het best bij zijn firma past.
- Het geld voor sociale firma’s komt vaak uit verschillende bronnen. Al deze geldschieters hebben verschillende belangen en vragen soms tegengestelde dingen.
- Sociale ondernemers zijn pioniers en moeten er daarom rekening mee houden dat ze zich in een jungle van regels, wetten en bepalingen begeven waarin je makkelijk kunt verdwalen.
- Werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt worden ‘gepamperd’ en beschermd door instanties en hun privénetwerken. Veel van deze partijen denken en handelen vanuit een zorgplicht. Voor de persoon in kwestie is het daarom moeilijker om zich te ontplooien als volwaardige arbeidskracht.
- Het is crisis. Hebben normale bedrijven het al zwaar om hun marges in stand te houden, voor sociale ondernemingen is dat onder de huidige condities nog moeilijker.
Conclusie
De wereld van de sociale ondernemingen is nog goeddeels onontgonnen terrein in Nederland, concludeert het rapport. Dat betekent dat sociale ondernemers op de tast te werk moeten gaan, waarbij hun eigen ervaringen centraal staan. Ze komen veel complicerende zaken tegen, zoals regelgeving, zorglast, bureaucratie en instituties. Verwacht wordt dat dit gaat veranderen, omdat sociaal ondernemen in de lift zit. Van verschillende zijden zijn er bij het kabinet al speerpunten en adviezen aangedragen die belemmeringen voor sociale firma’s moeten wegnemen en de kans van slagen kunnen vergroten.
Klik hier voor publieksversie van het rapport.
