Altijd weer spannend: de uitreiking van de Transparant Prijs door PWC. Vooral voor organisaties die meerdere jaren achter elkaar meedoen en zich de opbouwende kritiek van de jury aantrekken. En dat gebeurt steeds vaker. Zoals oudgedienden Dorcas, SOS Kinderdorpen, Stichting Nederland-Batam en El Fuego. Juist voor deze 'lerende' organisaties had juryvoorzitter Rinnooy Kan lovende woorden. De terechte winnaars werden Wakker Dier (groot) en Stichting Projecten Zuid Afrika (klein) en Oxfam Novib (meest vernieuwend). De onthulling van de winnaars was het zeer welkome hoogtepunt van de bijeenkomst in de Haagse Nieuwe Kerk op 9 oktober.
De middag begon met Robert Swaak, bestuursvoorzitter Raad van Bestuur PWC. Swaak benadrukte nog maar weer eens het belang van transparantie. Als er iets is, wat donateurs de laatste tien jaar hebben gevraagd/geëist dan is het wel transparantie. Naast natuurlijk de onvermijdelijke 'passie', de door de filantropie volkomen afgekloven term die deze middag gelukkig niet al te vaak viel. Tegelijkertijd moeten we constateren dat donateurs en belangstellenden niet graag té veel moeite doen om alle verantwoording tot in detail tot zich te nemen. Heel begrijpelijk, want de jaarverslagen hebben de laatste tien jaar de neiging om voortdurend dikker te worden. Speciale vermelding voor Cordaid: vorig jaar was de kritiek dat hun verslag wel erg dik was, dit jaar was het tot de helft teruggebracht! Swaak pleitte voor meer 'integrated reporting'. 'Beloning, winst en overhead staan tegenwoordig keurig in de jaarverslagen. Maar de context ontbreekt nogal eens. De jury zag wel de uitkomsten, maar niet altijd de onderliggende waarden en intenties.' Swaak vroeg zich af of de huidige jaarverslagen in het algemeen wel geschikt zijn om die samenhang te laten zien.
Van transparantie naar relevantie
Swaak en juryvoorzitter Rinnooy Kan constateerden een voorzichtige trend van 'compleetheid en transparantie' naar 'relevantie'. 'Integrated reporting' stelt het verhaal (nog steeds een zeer ruim begrip) achter de organisatiie en haar missie en impact centraal. Dat verhaal moet vooral ook impact, successen en mislukkingen (nog steeds een heikel punt in veel verslagen) omvatten. En natuurlijk is de toekomst aan het digitale jaarverslag met veel interactiemogelijkheden en verschilende soorten informatie voor verschillende doelgroepen en stakeholders. Rinnooy Kan: 'Wij zijn er trots op dat negen jaar Transparant Prijs hebben bijgedragen aan een grote verbetering van de kwaliteit van jaarverslagen. Maar vergeet nooit: een jaarverslag is het begin van een verhaal, van een succesvolle communicatie. No story, no glory!'
Passie…?
De presentatie van het onderzoek naar donateursvertrouwen en de donateur van de toekomst (volgende week meer in Filanthropium Journaal) duurde wat te lang. De discussie aan de hand van enkele stellingen wist de zaal iets meer mee te slepen. Wakker Dier: ‘Als je klein bent, overzien alle medewerkers het complete werkterrein. En zij zijn ook degenen die de telefoon opnemen als een donateur belt. Natuurlijk kun je dan betrokkener vertellen over je werk dan wanneer je een call-center inhuurt. Iedereen bij ons doet in de praktijk bijna alles.' Belangrijker dan groot of klein achtte Wakker Dier de onafhankelijkheid, een groot goed voor elke organisatie die kritisch en eigengereid wil kunnen opereren. En daar is Wakker Dier de laatste jaren een succesvol voorbeeld van. Ook een interessante stelling: Het bedrijfsleven is de donateur van de toekomst. ‘Uiteraard niet’, daar was iedereen het over eens. Donateurs zijn immers meer dan geld, ze zijn ook het draagvlak van de organisatie. Maar misschien wordt het bedrijfsleven wel ‘de partner van de toekomst’. Gezien het feit dat slechts vijf procent van de inkomsten van goede doelenorganisaties van bedrijven komt, valt daar nog veel winst te behalen, aldus Rinnooy Kan.
Het gaat om échte mensen
Altijd een prettige spreker: Joop van den Ende. Hij vertelde over zijn enorme ervaring als producent van televisie-acties voor allerlei goede doelen. ‘In de succesjaren tachtig leverde één avond voor Ruanda ruim 80 miljoen gulden op. Dat zal nu nooit meer gebeuren. Er zijn zoveel nieuwe prikkels en acties bijgekomen.' Van den Ende vertelde dat hij veel inspirerende, gepassioneerde organisaties en medewerkers had meegemaakt, maar helaas ook veel 'verschirkkelijk slechte'. Samen met Mies Bouwman werkte Van den Ende aan een telethon-avond voor de gehandicaptensport, een lastig onderwerp voor beiden. 'Pas toen we gesproken hadden met de mensen achter de organisatie, waren we laaiend enthousiast. Die wisten een urgentie en bevlogenheid over te brengen, waardoor Mies en ik meteen aan de slag wilden met het thema. Al hadden we nog geen idee hoe precies, deze actie móesten we doen. Wat een goeie club, wat een échte mensen!'
'Overheid: werk de loterijen niet tegen!'
Van den Ende maakte succesvolle programma's in samenwerking met de Postcode Loterij. Hij waarschuwde krachtig voor de veranderingen in de Europese regelgeving. 'Dat kan voor veel van jullie organsiaties op een drama uitlopen.Terugtredende overheid en dan straks die concurrentie van andere loterijen: dat zou wel eens heel zorgelijk kunnen worden. Overheid: werk de loterijen niet tegen! Zorg dat ze hun immense succes kunnen continueren!’ Ten slotte sprak Van den Ende nog als oprichter van zijn eigen Van den Ende Foundation ('Ik ben de laatste twaalf jaar ook een van jullie'). 'Dan moet je lastige keuzes maken: welk project steun en je waarom, en welke dingen steun je niet en waarom niet. Wij zijn altijd op zoek naar de organisaties en projecten met een hart. Ik wil passie voelen.' Jaarverslagen zijn belangrijk, vond ook Van den Ende. 'Daar moet je snel en goed het hart van een organisatie kunnen voelen, zeker als je investeringen overweegt.'
Vermogensfondsen blijven achter
Overigens: de Van den Ende Foundation heeft haar jaarverslag niet laten meedingen naar de Transparantprijs, stelte Rinnooy Kan fijntjes vast. Net zomin als 20 van de 100 grootste goede doelenorganisaties en meer dan de helft van de CBF-organisaties. Ook onbegrijpelijk, aldus Rinnooy Kan: waarom is de deadline voor het indienen van de jaarverslagen zo onoverkomelijk voor veel organisaties? Punt van zorg: vermogensfondsen blijven het lastig vinden om transparante en inspirerende jaarverslagen te maken. Vanwege een te laag aantal inzendingen (13) was er dan ook geen prijs in de categorie Vermogensfondsen. Rinnooy Kan: 'Denk eens na: wat willen jullie wél vertellen? Ik roep jullie op voor een traject om met ons die vraag te beantwoorden.'
Verbreding van het blikveld?
Een prima fenomeen, de Transparant Prijs, en voor veel organisaties een belangrijke mogelijkheid voor zelfreflectie. De gratis professionele beoordeling (soms heel uitgebreid) is natuurlijk een welkom leermoment, zeker voor de kleinere organisaties. De nadrukkelijke koers in de richting van 'beoordeling van de complete communicatie' van organisaties die Swaak aankondigde, doet wel een vraag rijzen. Bestaat de jury uit communicatiespecialisten? Rinnooy Kan: 'Wij denken na over een verbreding van ons blikveld naar de bredere communicatie met donateurs om innovatieve manieren van communicatie te bevorderen. Hoe toegankelijk is de naast het jaarverslag de rest van wat een organisatie het hele jaar door vertelt?' Dat doet, met alle respect voor de grote verdiensten van PWC en de Transparant Prijs wel de vraag rijzen: bestaat de Jury opeens uit communicatiespecialisten?' Op de borrel na afloop: 'Ze hebben veel bereikt met die Transparant Prijs, nu komt het erop aan zich een blijvende positie in de goede doelenmarkt te verwerven. Dat betekent: het werkveld verder uitbreiden. Maar wij als sector weten veel meer van inspirerende massa-communicatie dan PWC.'
nl
