De Belastingdienst controleert nauwelijks of goededoelenorganisaties terecht gebruik maken van de fiscale voordelen die de wet hen biedt. De commissie die het adviesrapport Toezicht op Algemeen Nut schreef, ziet geen ziet geen noodzaak tot fundamentele wijzigingen in het ANBI-stelsel, maar adviseert wel over verschillende mogelijkheden voor verbetering.
De Commissie die het adviesrapport Toezicht op Algemeen Nut schreef, ziet geen noodzaak tot fundamentele wijzigingen in het ANBI-stelsel. Er zijn wel verbetermogelijkheden, zoals in het toezicht op ANBI’s door een betere informatiepositie en capaciteitsuitbreiding bij de Belastingdienst. Ook is de commissie in dit verband voorstander van een grotere rol voor de zelfregulering in de filantropische sector. De commissie benadrukt het grote belang van diversiteit en pluriformiteit onder ANBI’s.
De 45.000 Nederlandse ANBI’s zijn zeer verschillende van aard: van hulporganisaties tot kerken en culturele instellingen, maar ook woningcorporaties en milieuclubs. De adviescommissie, ingesteld door staatssecretaris van Rij (CDA) constateert dat het ANBI-team van de Belastingdienst nauwelijks aan iets anders toekomt dan aanvragen beoordelen voor de bijzondere fiscale status. Erkende instellingen worden steekproefgewijs gecontroleerd, waarbij blijkt dat ongeveer 20% niet aan hun jaarlijkse publicatieplicht voldoet.
Nauwelijks controle
Daarnaast wordt er nauwelijks gecontroleerd: de fiscus gaat zelden na of voldaan wordt aan de voorwaarde dat 90% van de ANBI-activiteiten ten goede komt aan het algemeen nut. Het rapport adviseert de versterking van het toezicht door de capaciteit bij de fiscus uit te breiden,. Maar ook door zelfregulering van de sector. Zo is het advies aan ideeele instellingen zich aan te sluiten bij keurmerken zoals het CBF-register voor goede doelen. Deze voert strengere voorwaarden waarop ook daadwerkelijk wordt toegezien en biedt donateurs daarmee meer zekerheid dat hun geld goed terechtkomt.
De aanleiding voor de instelling van de commissie was dat de Tweede Kamer regelmatig vragen stelt over bepaalde ANBI’s waarvan het gedrag niet in lijn zou zijn met gangbare maatschappelijke waarden en opvattingen. Het gaat dan bijvoorbeeld om ANBI’s die giften ontvangen uit onvrije landen, fraude plegen of zich met conversietherapie bezighouden. De commissie gaat in het rapport in op de mogelijkheden om te voorkomen dat ANBI’s die ongewenst gedrag vertonen, profiteren van fiscale voordelen, zoals de vrijstellingen in de schenk- en erfbelasting en toepassing van de giftenaftrek in de inkomsten- en vennootschapsbelasting.
Lees hier het hele adviesrapport.