De secularisatie zet door. In 1971 bezocht 37 procent van alle Nederlanders zeker een keer per maand een religieuze dienst, vandaag is dat 16 procent. Ongeveer 10 procent komt nog wekelijks in een kerk, moskee of synagoge, aldus cijfers van het CBS. Voor een atheïst en humanist zou dat bemoedigend nieuws moeten zijn. Déze atheïst en humanist weet het zo nog niet.
Over twee weken is het Pasen, het belangrijkste feest in de christelijke traditie. Op dit moment is het de vasten- of veertigdagentijd. Ooit waren de weken voorafgaand aan Pasen voor de meeste Nederlanders een tijd van weinig eten en nog minder plezier. Vandaag is het de periode tussen de voorjaars- en meivakantie.
Behalve voor hen die de kerk nog wel bezoeken. Week-in, week-uit, horen zij in de vastenperiode iets dat buiten de kerken vrijwel niet meer wordt gehoord: een dringende oproep om hulp te leveren in de overstromingsgebieden in Mozambique en Malawi, om op te komen voor kindslaven in India of voor getraumatiseerde genocideslachtoffers in Rwanda.
In veel katholieke kerken hangt deze weken een fors ‘hongerdoek’. Dit jaar is het een blauw doek met een strook aarde en een gouden cirkel, getiteld ‘Mens waar ben je?’.
In de Middeleeuwen was het al gebruikelijk om in de veertig dagen voor Pasen een doek op te hangen. Toen werd het beschilderd met afbeeldingen van Jezus’ sterven, bedoeld om de gelovigen dichter bij diens lijden te brengen. Vandaag gaan de hongerdoeken niet meer over Jezus’ lijden. Nu gaat hun aandacht naar het lijden van de naar schatting een miljard mensen die wereldwijd nog in erbarmelijke omstandigheden verkeren.
We leven in een tijd waarin klimaat- en milieuorganisaties elk maatschappelijk engagement opzuigen; een tijd waarin drie partijen - Forum, PVV en VVD - een einde willen maken aan alle ontwikkelingssamenwerking; een tijd waarin betrokken leraren kans lopen om te worden aangegeven wegens linkse indoctrinatie. Alleen de kerken lijken zich nog druk te maken over hartverscheurend onrecht buiten de grenzen van Nederland.
De inzet van de kerken is fundamenteel veranderd. Ooit bestreden zij het humanisme, vandaag behoren zij tot de weinige instituties die het humanistische hart van de westerse beschaving overeind houden. ►Wilt u meer columns lezen van Ralf Bodelier? Klik hier.
nl
