Vandaag lancering manifest particulier initiatief

Vanmiddag wil een denktank van negen wetenschappers en vier maatschappelijke experts met het manifest Er waart een golf van idealisme door Nederland een lans breken voor particuliere initiatieven en vanuit hun onafhankelijk positie steun verlenen aan de maatschappelijke organisaties. Met korte presentaties en paneldiscussies hopen ze een bijdrage te leveren aan de politieke discussies over de Nederlandse verzorgingsstaat van de toekomst en particulier initiatief op de kaart te zetten.

Maatschappelijke organisaties en vrijwilligers zijn vitaal, bezield en onmisbaar voor de samenleving. Toch wordt aan particulier initiatief in Nederland (nog) geen recht gedaan. Dat vindt initiatiefnemer prof. Theo Schuyt van de VU: ‘De overheid ziet vrijwilligers als onbetaalde arbeidsreserve voor een bezuinigende overheid en verwacht dat goede doelen de gaten in overheidsbudgetten dichten. Waar wringt de schoen? De sector is te weinig zichtbaar voor de politiek, onbekend voor de ambtelijke beleidsmakers en gebrekkig communicatief naar het brede publiek.’

Vorig jaar al probeerde Schuyt zijn manifest (12 stellingen) te lanceren, maar dat moest uitgesteld worden. Het beoogde brede draagvlak ontbrak nog en ook over de communicatie moesten nog knopen worden doorgehakt, zo lieten de beoogde bondgenoten van de immer zeer voortvarende Schuyt weten. Intussen is er voldoende steun om het initiatief wereldkundig te maken. Ondertekenaars van het manifest zijn, behalve Schuyt:  Gabriël van den Brink (Universiteit van Tilburg), Sigrid Hemels (Erasmus Universiteit Rotterdam), Sylvester Eijffinger (Universiteit van Tilburg), Elly Mariani (VU), Arno Akkermans (VU), Theo Camps (Universiteit van Tilburg), Addie Stehouwer (Nationale Ombudsman), Lucas Meijs (Erasmus Universiteit Rotterdam), Paul van Oosten (Diaconie Amsterdam) en Marnix van Rij (Ernst&Young).

Vijf van de ondertekenaars zullen vanmiddag korte presentaties geven. Van den Brink spreekt over de (nieuwe vormen van) idealisme en de zoektocht van Nederlanders om daar vorm aan te geven. Hemels focust op de fiscale aspecten en de rol van de overheid. Meijs breekt een lans voor een zelfstandige poistie van het PI (Private Initiatief). Mariani spreekt over de rolverdeling tussen overheid en goede doelen, terwijl Camps daar ook ‘de markt’ bij betrekt.

Mogelijk wordt er vanmiddag ook meer bekend over concrete vervolgstappen. Daarvoor geeft het huidige manifest nog weinig handvatten. Er is wel een uitvoerige benoeming en analyse van het probleem, maar ‘oplossingen’ worden vooralsnog geformuleerd in vergezichten en aanzetten. Het meest concrete voorstel is de vorming van een ‘Nederlandse Raad voor Maatschappelijk initiatief’, een idee dat tien jaar geleden al door Schuyt werd geopperd, maar dat toen weinig bijval oogstte. Mogelijk zijn de geesten er nu wel rijp voor.

De 12 stellingen van het manifest luiden als volgt: 

1. Er is in de participatiesamenleving meer tussen overheid en de individueel verantwoordelijke burger.


2. Er waart een golf van idealisme door Nederland; een golf van particuliere, maatschappelijke initiatieven.


3. Dit idealisme past in de Nederlandse traditie van particulier initiatief; het vrijwillig ter beschikking stellen van tijd, kennis en geld voor de goede zaak.


4. Dit particulier initiatief kent eigen organisatie- en governancevormen.


5. De individueel verantwoordelijke burger in de participatiesamenleving aanprijzen, miskent dit maatschappelijk betrokken middenveld.


6. De verantwoordelijkheid van particulier initiatief raakt aan de maatschappelijke verantwoordelijkheden van overheid en markt.


7. De Nederlandse democratie en de Nederlandse verzorgingsstaat berusten op drie pijlers: vrijheid (burgerrechten, een vrije markt), gelijkheid (voor wet en overheid) en broederschap (betrokkenheid bij elkaar en bij de maatschappij).


8. Particuliere, maatschappelijke initiatieven belichamen broederschap, betrokkenheid en directe democratie (dit te onderscheiden van politieke democratie).


9. Particulier initiatief wordt niet op de juiste wijze gekend en laat zich niet kennen.


10. De balans tussen overheid, markt en particulier initiatief is scheefgetrokken.


11. Een heroriëntatie van particulier initiatief is noodzakelijk om deze balans te herstellen.


12. Een stap is dat partijen elkaar kennen, ontmoeten en – waar mogelijk – elkaar versterken.



 
13.