Oxfam International meldde vandaag een groot onderzoek in te laten stellen naar de eigen organisatie. Het onderzoek wordt uitgevoerd door onafhankelijke onderzoekers. Too little too late? De sector lijkt het er in ieder geval over eens te zijn dat Oxfam in deze kwestie een stuk transparanter had kunnen zijn om zo de schade enigszins te beperken. Volgens Goede Doelen Nederland-voorzitter Jan van Berkel is het nu van groot belang de donateur goed te informeren. ‘Donateurs weten dat er dingen mis kunnen gaan en hebben er recht op daarin gekend te worden.’
Van Berkel schrijft:
Hoe transparant was uw organisatie in 2011? Lastige vraag voor wie nog geen acht jaar bij de club werkt. Toch blijkt uit de harde confrontatie die Engelse media en nu ook donoren en politiek met Oxfam zijn aangegaan, met hoeveel terugwerkende kracht de integriteit van een organisatie ter discussie kan worden gesteld. En hoe ver buiten het Verenigd Koninkrijk dat doorwerkt. Morele verontwaardiging verjaart niet, zeker niet als het om walgelijke praktijken tussen de puinhopen van een door een aardbeving volledig vernietigd land gaat.
Wie voor het goede doel op pad is hoeft zich geen heilige te wanen. Maar hulpverleners en anderen die de missie van het goede doel in de praktijk mogen brengen moeten zich wel bewust zijn van die missie en de belangrijke waarden die deze draagt: humanitaire hulp, mededogen, menswaardigheid, respect en integriteit. Het zijn de waarden die donateurs hoog in het vaandel hebben als het gaat om nationale acties en ze diep in de buidel tasten om mensen ver weg te helpen. Zij moeten ervan op aan kunnen dat die waarden in woord en daad worden gedeeld en in de praktijk worden gebracht door de hulpverleners in het veld.
Anno 2011 in het door aardbeving verwoeste Haïti nam een team hulpverleners het kennelijk niet zo nauw met het adagium ‘walk your talk’. Toen het uitkwam kostte dit de meesten hun baan. En nu, acht jaar later kost het een belangrijke, toonaangevende Nederlandse hulporganisatie het kostbare vertrouwen van publiek en donateurs. Het voelt onrechtvaardig dat dit juist een organisatie treft die regelmatig een voorbeeld is voor de professionele en praktische vertaling van idealen, fundamentele waarden en mensenrechten.
Het voelt ook als onrechtvaardig als je dit meet aan wat de organisatie intussen aan verbeteringen, standaards en checks and balances heeft geïntroduceerd om de principes waarvoor zij staan te bewaken en waar te maken.
Het illustreert op indringende wijze dat publieksvertrouwen en transparantie hand in hand gaan. Een mens kan niet een beetje integer zijn, een goed doel kan niet een beetje transparant zijn. Zelfs als buitenlandse collega’s in het veld het werk doen en formeel aansprakelijk zijn voor wat er is gebeurd. Ook dan moet de Nederlandse donateur direct worden geïnformeerd over:
Wat is er gebeurd?
Wat wordt er aan gedaan om het te herstellen?
Wat is ervan geleerd?
Hoe wordt herhaling voorkomen?
Daar heeft een donateur recht op. En een donateur weet daar raad mee. Donateurs weten dat er dingen mis kunnen gaan en hebben, net als goede vrienden, er recht op daarin gekend te worden. Zo vaak hebben donateurs laten zien dat ze openheid waarderen en begrip hebben voor menselijk falen. Behalve als dat niet, half of veel te laat met hen wordt gedeeld. Dan krijgt het publieksvertrouwen een knauw.
Jan van Berkel, Voorzitter Goede Doelen Nederland Directeur Leprastichting
nl
