nl
Dit is echter geen vanzelfsprekendheid. Vorig jaar bijvoorbeeld heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om de instelling van een Charity Commission te onderzoeken. Bij deze externe toezichthouder zouden organisaties verplicht een vergunning moeten aanvragen. Zeg maar een ‘AFM’ voor de filantropische sector. In landen om ons heen is dit al realiteit. Ik ben hier huiverig voor. Waarom? Alleen al om de bekostiging van een dergelijk instituut. Te verwachten is dat kosten voor de oprichting, bemensing en instandhouding ervan zullen worden afgewenteld op de licentiehouders. Om over de te verwachten extra regel- en toetsingsdruk vanuit de overheid maar niet te spreken. Geld en tijd die ten goede moeten komen aan de doelstelling van de organisaties. Daarbij ligt er al een stevig fundament. De doorontwikkeling hiervan vindt plaats in goede dialoog met de branche- en consumentenorganisaties en experts. De overheid mag vertrouwen geven op basis van de krachtigste kernwaarde van de sector: vrijwilligheid.
Rol voor toezichthouders
De bijdrage die toezichthouders besturen van filantropische organisaties kunnen leveren aan het zelfregulerend stelsel is minder belicht. Aan de hand van vijf punten, geef ik een aanzet. Dat het mag leiden tot meer bewustwording.
1.Geef rekenschap aan stakeholders
De filantropische organisaties staan in dagelijks contact via diverse kanalen met donateurs, vrijwilligers, en andere stakeholders. Zo kan adequaat antwoord worden geven op vragen of issues en is er direct reflectie op het effect van activiteiten. Impact-gedreven organisaties zijn relevant voor hun stakeholders, oogsten publieke waardering en een groter werkplezier. Heeft de raad van toezicht inzicht in welke stakeholders voor de organisatie relevant zijn en hoe belanghebbenden vinden dat de organisatie relevant is voor hen? Hoe geeft de raad van toezicht rekenschap hieraan in hun verantwoording? Hoe vinden zij de balans tussen distantie en betrokkenheid? Vragen die aandacht en antwoorden verdienen tussen bestuur en toezicht.
2.Hanteer de CBF-Erkenningsregeling
Toezichthouders moeten zich ervan blijven vergewissen dat de organisatie wet- en regelgeving naleeft. Een van de instrumenten in de gereedschapskist is de Erkenningsregeling van het CBF, die door collegiale uitwisseling tot stand komt. Het CBF toetst jaarlijks organisaties op naleving. De toetsingsnormen worden opgesteld door de onafhankelijke Commissie Normstelling met experts en leden uit de kring van het gevers-, sector- en donateursbelang. Is de Raad van Toezicht bekend met deze normen en kaders en hanteren zij deze in hun toezicht op de besturing van de organisatie?
3.Sluit aan bij de Stichting Intern Toezicht Goede Doelen (ITGD)
Een direct product van zelfregulering is de ITGD. Waar andere sectoren en branches onder druk van overheden en wetgeving een eigen koepel voor het intern toezicht hebben moeten oprichten, is de ITGD daarentegen als initiatief vanuit de sector ontstaan: op basis van onderzoek geïnitieerd door Goede Doelen Nederland en Nationaal Register heeft een aantal toezichthouders - waar ik ook mijzelf toe mag rekenen – de ITGD opgericht. ITGD helpt de kwaliteit van het toezicht te bevorderen door bieden van opleidingen en het delen van richtlijnen, aanbevelingen en best practices. Zo faciliteert ITGD de discussie over good governance en de (morele) trends tussen toezichthouders in de sector. ITGD draagt zo bij aan een geapprecieerd en gewaardeerd kader om aan te voldoen
Inmiddels zijn de raden van toezicht van ruim 60 organisaties aangesloten. Dat aantal stijgt gestaag en dat is van belang. Want juist bij een brede vertegenwoordiging, krijgt ITGD meer zeggingskracht en financiële armslag om via professioneel toezicht bij te dragen aan zelfregulering van de sector.
4.Word lid van de branchevereniging
Mocht dit nog niet het geval zijn: word lid van een van de twee brancheverenigingen, Goede Doelen Nederland (GDN) of FIN, die de belangen behartigt voor fondsen en foundations. Dat is de plek waar bestuurders en medewerkers voortdurend werken aan verbetering van de branche en waar ervaringen, oordelen en ontwikkelingen worden gescherpt aan die van anderen. In SBF-verband worden de belangen voor de gehele sector behartigd bij de overheid. De continue ontwikkeling én bevechting van de belastingfaciliteiten is een voorbeeld waar alle ANBI’s van profiteren.
5.Steun het Manifest
In aanloop naar het regeerakkoord gaat deze maand in SBF-verband een campagne van start gericht op ‘Den Haag’. De belangrijkste drager hiervan is het Manifest dat breed ondertekend wordt door diverse koepels uit onze sector. Agendeer het Manifest in uw raad van toezicht en bespreek de essentie en relevantie voor de eigen organisatie.
De achterban wordt gevraagd de campagne te steunen. Toezichthouders maken daar deel vanuit.
* Auteur Marlies de Ruyter de Wildt is in de filantropiesector o.a. bekend als voorzitter van de raad van toezicht van de Hersenstichting (tot feb 2020) en voorzitter van het bestuur van de Stichting Intern Toezicht Goede Doelen (ITGD). Marlies publiceert als DDB-Expert ‘Toezicht’ regelmatig op persoonlijke titel over allerlei onderwerpen die een raakvlak hebben met goed bestuur, reputatie, positionering, leiderschap en verandering. Bovenstaande column is haar tweede bijdrage.
►Lees het introductie-artikel over Marlies: klik hier
►Wilt u meer artikelen van en over Marlies lezen? Ga dan naar haar Select Page op deze website: klik hier.
