Toekomst van toezicht

Anderhalf jaar geleden organiseerde het CBF samen met de VU een symposium over de toekomst van het toezicht op fondsenwerving door goede doelen in Nederland. Er is nu een boekje verschenen met de weerslag van dat symposium. Het werd onlangs door CBF-voorzitter De Wijkerslooth de Weerdesteyn aangeboden aan staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie en bevat een ruwe schets van CBF’s toekomstvisie op adequaat toezicht op alle fondswervende doelen (dus niet alleen de keurmerkhouders). Dit als ‘piramide-model’ geannonceerde toezichtsfundament is interessante stuf, vooral tegen het licht van de al jaren voortslepende ‘keurmerkstrijd’. Het CBF betoont zich voorstander van een algehele, door de wetgever af te dwingen registratieplicht voor alle fondswervende instellingen. Dat wil zeggen: zowel de ANBI’s als de niet-ANBI’s moeten worden ondergebracht in één centraal en voor het publiek gratis toegankelijk register. Het topje van de piramide wordt gevormd door organisaties die zich willen onderscheiden door middel van het CBF-Keur of CBF-Certificaat. Hoe hoger in de piramide, hoe zwaarder de eisen en het dito toezicht.
Zo’n gediversificeerd, piramidaal toezichtsmodel roept direct een groot aantal vragen op. Zo is het wel begrijpelijk dat het CBF zich zonder gêne opwerpt als de meest rechthebbende, grote hoeder van zo’n superregister. Maar is het is onduidelijk waar dit register gevestigd moet zijn en wie precies de financiers zijn; welke publieksinformatie precies (afdwingbaar) moet worden opgenomen; en of er plaats is voor thans andere vigerende keurmerken in de piramide. In elk geval wordt duidelijk dat de rol van de overheid in dit model aanzienlijk sterker wordt dan nu. Sterker nog: het is een regelrechte uitnodiging om afscheid te nemen van de toe nu toe gehanteerde zelfregulering.
Dat is ten minste opmerkelijk. Hier dringt zich de vraag op of daarmee niet al te gemakkelijk de kroonjuwelen van het particuliere initiatief worden weggegeven. Of in elk geval op een presenteerblaadje aan Veiligheid en Justitie is aangeboden… Graag roep ik de lezers op om ook hun licht over deze zaak te laten schijnen. We komen er in komende Filanthropium Journaals graag op terug. Wordt dus ongetwijfeld vervolgd!

Edwin Venema, Hoofdredacteur FM en Filanthropium

P.S.1: De publicatie is samengesteld onder redactie van drs. A.J.J. Kemps en prof.mr. T.J. van der Ploeg en is uitgegeven door Boom juridische uitgevers als deel 2 in de serie Governance & Recht.

P.S.2: Hartelijk dank voor uw steun in de afgelopen acht jaar FM (Weekly). Vanaf volgende week begroet ik u graag als hoofdredacteur van Filanthropium in het nieuwe Journaal!