Stemadvies DDB100: ga voor disruptieve denkers en creatieve verknopers!

Als je als alliantie-expert wordt ingeschakeld door samenwerkende organisaties dan moet je je altijd bewust zijn van de invloed van macht. Twee recente voorbeeld van macht in actie zijn de casus Rutte versus Omtzigt en de casus UEFA versus de Super League. Grote kans dat de komende tijd zich meer van dit soort incidenten voordoen. Na een periode van samen komen we de Crisis door knettert het al een tijdje flink. Van rellen in verschillende steden tot en met branches en hun vertegenwoordigers die in de clinch liggen over de beste route om de maatregelen te versoepelen. Wat moet u als lezer van De Dikke Blauwe en als lid van de filantropie-tribe weten van macht?
 
Laten we eerst even scherp krijgen wat macht is en hoe macht werkt. Macht is het invloed uitoefenen op een ander individu of organisatie. Soms heeft dit een negatieve bijsmaak maar als je er langer over nadenkt dan speelt macht altijd en overal. Binnen de goede doelen is het soms een woord dat wordt gebruikt in de context van ‘de macht ontmaskeren’. Veel minder vaak gaat het over de macht binnen de sector of de rol daarvan in een programma of project. Naar mijn mening wordt het gesprek over macht te snel uit de weg gegaan. Er wordt gezegd: iedereen moet toch kunnen meedenken en doen!? Maar is dit wel werkelijk hoe de wereld in elkaar zit? En wat zou jij de filantropie toewensen?
 
De lijst van de filantropie-influentials, de DDB100, geeft een mooi inkijkje in de machtsverdeling binnen de sector. De lijst laat bijvoorbeeld zien dat macht niet statisch is maar zich door de tijd snel kan ontwikkelen. En het toont ook de ‘diversiteit’ van machtsbronnen in de sector:
 

• De eerst vorm van macht die we in de DDB100 herkennen is gezag. Er prijken op de lijst bovengemiddeld veel mensen met de titel directeur, CEO, voorzitter, Praeses, (mede-)eigenaar, partner, (mede-)oprichter, (co-)founder en minister. 

 

• De tweede vorm is middelenmacht. Deze categorie zien we terug in het grote aantal vertegenwoordigers van vermogensfondsen in de lijst. Wel constateer ik dat de fondsen niet vaak op plek 1 terecht komen. Alleen in 2016 stond de Van den Ende Foundation op 1. Andere jaren waren het de directeuren van Start Foundation (2015), Missing Chapter Foundation (2017), Nierstichting (2018), Prins Bernhard Cultuurfonds (2019) en het Longfonds (2020) die de lijst aan mochten voeren. Blijkbaar zijn de doelen toch machtiger dan de financiers.

 

• De derde vorm van macht is referentiemacht (prestige of bewondering): onder deze categorie vallen voor mij filantropie celebrities zoals Johnny de Mol en Wim Pijbes. Maar bijvoorbeeld ook leden van het koninklijk huis.

 

• De vierde vorm van macht in de lijst is expertisemacht. De nummer 11 van 2019, de eerste persoon in de lijst van dat jaar zonder gezaghebbende functietitel, is daarvan een goed voorbeeld. Rutger Bregman is historicus en journalist. Hij heeft invloed op het denken in de sector en de samenleving, niet door zijn positie maar door zijn ideeën. Daarmee wil ik overigens niet zeggen dat mensen met gezag, middelen of prestige geen ideeën hebben. Pamala Wiepking, René Bekkers, Lucas Meijs behoren als wetenschappers natuurlijk ook in deze categorie. En natuurlijk Reinier Spruit, de Nederlandse fondsenwervingsguru. Maar het verschil tussen Rutger en de rest is dat zijn ideeën mogelijk leiden tot disruptieve vernieuwing, terwijl de wetenschappers en deskundigen eerder bijdragen aan incrementele innovatie van de sector.

 

• De vijfde en laatste vorm van macht is relatiemacht. Onder deze categorie vallen de netwerkers zoals Jan Peter Balkenende als voorzitter van de Maatschappelijke Alliantie, Jan van Berkel als voorzitter van Goede Doelen Nederland en Bart Romijn van Partos. Zij staan centraal in de knooppunten van de Nederlandse filantropische hoofdstructuur. 

 
Voor mij persoonlijk is deze laatste vorm van macht als alliantie-expert erg interessant. De meest samenwerkingsvaardige maatschappelijke organisaties weten hun positie te versterken, niet door hun formele positie, expertise, prestige of middelen maar door dat wat zij in huis hebben slim te verknopen met de machtsbronnen van relevante partners. De winnaar van vorig jaar, Michiel Rutgers is daarvan een mooi voorbeeld. Door met partners snel in te springen op nieuwe behoeften die ontstonden na de COVID-19 uitbraak wist het Longfonds als bescheiden organisatie zich zeer sterk te profileren. Ook de winnaar van 2019, Adriana Esmeijer, werd geroemd om haar vermogen om de middelen van fondsen op creatieve wijze aan cultuur-makers te verknopen.
 
Na deze beknopte analyse van eerdere DDB100 lijsten mag een stemadvies natuurlijk niet ontbreken. Als ik u zou mogen adviseren: ga voorbij aan de usual suspects die alleen leunen op gezag, middelen en prestige en ga op zoek naar disruptieve denkers en creatieve verknopers; zij zorgen voor de vernieuwing. Maar de echte winnaar van 2021 laat natuurlijk geen machtsbron onbenut voor het bereiken van maximale impact!


 
 

---

*Auteur Jorrit Hoekstra is verbonden aan De Dikke Blauwe als ‘Alliantie-Expert’. Hij is associate van AlliantiePartners en helpt organisaties bij het professionaliseren van samenwerkingscompetenties. 

►Meer artikelen van Jorrit lezen? Ga naar zijn eigen Select-pagina op deze website: klik hier