nl
Wij voeren momenteel als AlliantiePartners onderzoek uit met de Rijksuniversiteit Groningen naar de invloed van crisis op samenwerking. Crisissen leiden tot versnelling van verandering, ook als het gaat om samenwerking. Verandering van impact doelstellingen, verandering van routes naar impact en het ritme waarmee deze routes naar impact kunnen worden afgelegd. Uit de eerste resultaten van ons onderzoek blijkt dat – misschien tegen je intuïtie in – de crisis vaker tot verbetering van samenwerking heeft geleid dan tot verslechtering. De conclusie wordt ondersteund en verder verklaard door recent wetenschappelijk onderzoek.
Samenwerkingsvraagstukken als communicerende vaten
Zo onderzocht Rotterdam School of Management van de Erasmus Universiteit (Birgul Arslan en Murat Tarakci, 2020) vorig jaar het effect van de Ebola-crisis in 2014. Het acute gevaar van deze ‘grand global challenge’ zorgde tijdelijk voor een enorme boost voor partijen om samen te werken, middelen te ‘poolen’, zaken te coördineren en het gemeenschappelijke doel centraal te zetten. Deze case laat mooi zien dat de toegenomen aandacht voor - en verbeterde samenwerking op - het ene thema leidt tot een afname van aandacht voor andere thema’s (de toename van aandacht voor de bestrijding van Ebola resulteerde in een afname van aandacht voor de bestrijding van influenza).
Voor jouw organisatie – dit geldt zowel voor goede doelen als voor fondsen en bedrijven die actief zijn in de filantropie – is het goed om na te denken over de volgende vraag:
Welke thema’s worden nu onderbelicht door de Corona-crisis en zullen na de crisis weer meer aandacht krijgen?
Opkomst en ondergang van samenwerkingsverbanden
Als de aandacht voor het acute onderwerp afneemt, leidt dit tot een erosie van het commitment aan het doel, afname van de inzet van middelen en wordt de coördinatie tussen de samenwerkingspartners in toenemende mate als last ervaren. Ook neemt het opportunistisch gedrag door de samenwerkingspartners toe. Een dergelijk proces heb ik van dichtbij meegemaakt. In 2015 en 2016 wilde iedereen een bijdrage leveren en middelen inzetten om de polarisatie als gevolg van “de vluchtelingencrisis” tegen te gaan in de vorm van een coalitie van meer dan 50 maatschappelijke organisaties. In 2019 werd de samenwerking tussen 50 partijen, waaronder werkgevers, sportclubs, keren en NGO’s stopgezet. De eerder genoemde studie beschrijft en verklaart dit proces op verhelderende wijze. Ook bij deze coalitie nam het institutionele draagvlak af naarmate te urgentie van het maatschappelijke thema minder acuut gevoeld werd.
Voor jouw samenwerkingen is het relevant om nu na te denken over de vraag:
Op welke manier kun je ervoor zorgen dat de in Corona ontstane coalities waar jij onderdeel van uitmaakt ook blijven bestaan nadat we terug naar normaal gaan? Met als voorwaarde natuurlijk dat het probleem dat de coalitie of alliantie probeert op te lossen, blijft bestaan na de Corona-crisis.
Samengevat twee tips voor (Corona-)samenwerkingen:
Tip 1: Anticipeer op thema’s die nu even van de radar verdwenen lijken te zijn
Zelf ben ik momenteel betrokken bij een vervolg op Stay Human, waarbij deze tip zeer van toepassing is. Dit initiatief ondersteunt organisaties en professionals van NGO’s duurzaam bij het omgaan met de polarisatie, die het gevolg is van het migratievraagstuk. Tijdens de Corona-crisis is migratie helemaal uit beeld verdwenen, ook tijdens de Tweede Kamer verkiezingen. Na de Corona-crisis zal het migratievraagstuk ongetwijfeld weer meer aandacht krijgen en is het verstandig om daar alvast op te anticiperen. Alle lessen die tijdens Stay Human werden geleerd worden meegenomen, beschikbaar gesteld en geactualiseerd via OnMigration.nl.
Tip 2: Zorg ervoor dat de (Corona-)coalities die je nu bouwt of hebt gebouwd in staat zijn om duurzaam te blijven functioneren nadat Corona is verdwenen
Het tweede project waar ik momenteel bij betrokken ben en dat van toepassing is, betreft een organisatie die wereldwijd actief is in het stimuleren van “entrepreneurship” en “employability” door middel van extra curriculair onderwijs; JA Europe, in Nederland vertegenwoordigd door Jong Ondernemen. Als reactie op toegenomen zichtbaarheid van verschillen tussen kansrijke en kansarme groepen jongeren wil JA jongeren in Roemenië, Spanje, Griekenland en Nederland helpen die minder kansen hebben. Er is momenteel veel aandacht voor dit onderwerp, zo organiseert JINC op 28 juni een G50 over gelijke kansen in het onderwijs. De uitdaging is om dit thema na de crisis blijvend op de radar te houden en voor te sorteren op een duurzaam (samenwerkings-)model. Voor JA is het dus zaak om de aandacht voor jongeren met minder kansen duurzaam te integreren in het eigen businessmodel en de partnerships die daar onderdeel van uitmaken.
Tot slot nog de reflectie dat samenwerking (ook binnen de filantropie) soms op een soapserie lijkt. Je maakt van alles mee. Met bovenstaande tips eindigt jouw eigen samenwerking hopelijk met een happy ending en niet met de volgende cliffhanger waarbij er alleen maar drama is …
*Auteur Jorrit Hoekstra is verbonden aan De Dikke Blauwe als ‘Alliantie-Expert’. Hij is associate van AlliantiePartners en helpt organisaties bij het professionaliseren van samenwerkingscompetenties.
►Meer artikelen van Jorrit lezen? Ga naar zijn eigen Select-pagina op deze website: klik hier
