nl
Marktgericht, missiegedreven bevat een groot aantal columns die Van den Tweel de afgelopen jaren schreef voor opinieplatform De Dikke Blauwe, aangevuld met een aantal nog niet eerder gepubliceerde exemplaren. De som van al die delen levert bij herlezing een verrassende consistentie op in de wijze waarop de auteur kijkt naar het spannende snijvlak van markt en maatschappelijk middenveld. Een echte aanrader voor op de leestafel of het nachtkastje van bestuurders, toezichthouders, managers, fondsenwervers en campaigners in onze sector die de blik vooral op vooruit willen zetten.
Van den Tweel (1964) heeft zich de afgelopen twee decennia ontwikkeld tot een van de belangrijkste bestuurders en influencers in het filantropisch domein. Enige maanden geleden kondigde hij zijn vertrek aan bij Natuurmonumenten, waar Van den Tweel sinds 2013 directeur was. Medio 2021 stapt hij over naar suprasportkoepel NOC*NSF, waar hij algemeen directeur wordt. In Papendal was men klaarblijkelijk ook onder de indruk geraakt van Van den Tweel als “ondernemende bestuurder”, een profiel waarvoor hij eerder door de jury van de jaarlijkse ranking De Dikke Blauwe 100 al enkele malen op het schild was gehesen en dat niet uit de lucht is komen vallen wie zijn cv bekijkt.
Van den Tweel werd mede gevormd als directeur marketing & communicatie bij WNF en als directeur van Ronald McDonald Kinderfonds. Voor beide organisaties vervulde hij ook internationale functies en was hij betrokken bij internationale conferenties op het gebied van besturen en fondsenwerven: twee disciplines die in ons Land van Goed Doen doorgaans een uiterst moeizame relatie onderhouden. Van den Tweels fascinatie met het vakmanschap en de energievolle marketingdrive in de Angelsaksiche ‘third sector’ is echter altijd gericht geweest op de uiteindelijke maatschappelijke impact en dat maakt hem als bestuurder niet alleen een geloofwaardige, maar ook succesvolle leider.
Het kunstje dat hij bij Natuurmonumenten uithaalde, vergde wel alle uitersten: én afhakers weer laten aanhaken, én jongere doelgroepen als tegengif tegen de grijze golf laten instappen én samen met overheid en bedrijfsleven coalities smeden om in het nationale mijnenveld van natuurbehoud klinkende resultaten te behalen. Het lijkt Van den Tweel gelukt omdat hij de titel van zijn nieuwste boek ook echt in de praktijk weet te brengen: marktgericht én missiegedreven. Natuurmonumenten-voorzitter Jeroen Dijsselbloem verwoordde dat als volgt: “Marc is missiegedreven, maar nooit een missionaris. Hij bezit het unieke talent om kwetsbare waarden te behartigen met zakelijke methoden.”
Tot die zakelijk methoden behoort ook een cultuur van luisteren en overleg. Van den Tweel zei hierover recent: “Er is in Nederland te veel debat en er is te weinig dialoog. Wij willen absoluut geen onderdeel zijn van de polarisatie, maar juist gesprekken aangaan met betrokken partijen.”
Trek hieruit echter niet de conclusie dat Van den Tweel uitsluitend en blind vertrouwt op het oude poldermodel. Met alleen je oren laten hangen naar de markt, of te vertrouwen op marketingtrucjes, ga je geen deuk in een maatschappelijk pakje boter slaan. Je moet ook een geloofwaardige leider zijn en het vaandel van je missie desnoods in je bloedige knuisten durven houden: ‘Natuur is geen overbodige luxe, maar een eerste levensbehoefte’, zei Van den Tweel. Dat het maar duidelijk is.
Het is juist de symbiose tussen die schijnbaar onverenigbare eigenschappen die Van den Tweels onmiskenbare handtekening draagt: Aziatische groeiambitie, Amerikaans ondernemerschap en – het hiervoor gememoreerde - oer-Hollandse polderen. Een ‘mixed bag’ met verrassende resultaten en ook dito columns. Een sleuteltekst in dit verband is “Markt en missie: tegenvoeters én kompanen”, waarin de auteur de paradox vertaalt naar een nieuw en hoogst aantrekkelijk speelveld waarop de professionals uit bedrijfsleven en beleidsmakers bij de overheid én spelers uit het maatschappelijk middenveld elkaar in een nieuwe dynamiek ontmoeten. Het is een beetje zoals in de hit van U2: With or without you. Als je de complexe problemen van onze moderne wereld wilt aanvatten ben je voor oplossingen op elkaar aangewezen in een triple helix.
Te beroerd om in dit maatschappijbrede trio de filantropiesector spiegels voor te hangen, is Van den Tweel ook niet. Mooi uitgewerkt is dit in “De blindevlekparadox van goeddoeners”: “De paradox is dat we het beste met de wereld voor hebben en tegelijkertijd blinde vlekken hebben...zo zijn ‘maatschappijkritische idealisten’ vaker fanatieke OV-gebruikers, maar offeren ze tegelijkertijd hun CO2-credits op aan verre vlieg- en rugzakreizen naar oorden als Machu Picchus...”. Auw.
Binnen dit thema past ook een column met de alleszeggende titel “De morele hoogzit” en daarin zit ook – bijna een Droste-effect – het gevaar verborgen van missiegedrevenheid-over-het randje. Van den Tweel: “een sterke missie kan leiden tot monomanie: niet meer zien dat er ook andere belangen en afwegingen in het leven zijn.”
In een aantal columns pleit Van den Tweel ook voor enige vorm van bescheidenheid, die weer ten dienste staat aan de missiegedrevenheid. Daarvan getuigen “Bestuurders: wij zijn allen passanten”, “Het karakter bedervend applaus”, en “De vent is niet de tent”, maar vooral de wens om het feest van de democratie te vieren: “de kunst van het ver-enigen”, een uitspraak van en hommage aan de enige jaren geleden overleden sectorgenoot Tom Doude Van Troostwijk.
En dat is sowieso plezierig aan de observaties van Van den Tweel: hij brengt regelmatig de menselijke maat ter sprake. Dat maakt zijn columns uiterst pruimbaar: “De paradox is óók dat we niet alles kunnen. En het is een feit dat mensen nu eenmaal paradoxale en inconsequente wezens zijn” en “Wat je zelf ziet is niet altijd de waarheid”.
Een sterke lijn in zijn columns is Van den Tweels pleidooi voor “een nieuw leiderschap”: “Praten over het ‘touwtje uit de brievenbus’ is niet genoeg”, varieert hij op een uitspraak van Jan Terlouw, die veel emotionele bijval oogstte, maar nog geen oplossing in zich meedroeg. Toch is ook bij Van den Tweel een zekere romantische weemoed merkbaar als hij zegt het tijd te vinden voor een reveil: “de terugkeer van geloof in oprechtheid”. Zo’n wederopstanding van ouderwetse waarden, ontdaan van alle opgewonden opsmuk, socialmedia-gekwetter, polariserende betweterij – bijna een ode aan het gezonde boerenverstand, maar vooral aan medemenselijkheid, die de start van alle mooie dingen is waarvoor het waard is je met hart en ziel in te zetten.
Markgericht, missiegedreven is al met al een mooi en zeer lezenswaardig tijdsdocument geworden met kritische, vermakelijke, maar ook zeer wijze kanttekeningen bij al dat gespartel dat goeddoen soms is. De som van alle columns levert een verrassende consistentie op in de wijze waarop Van den Tweel kijkt naar het spannende snijvlak van markt, overheid en maatschappelijk middenveld. Een echte aanrader voor op de leestafel of het nachtkastje van bestuurders, toezichthouders, managers, fondsenwervers en campaigners in onze sector die de blik vooral op vooruit willen zetten.
*Edwin Venema is neerlandicus-filantropiepublicist, fotograaf en eigenaar van redactiebureau De Kopijmeester. Hij was vijftien jaar hoofdredacteur van De Dikke Blauwe, jurylid van de DDB100 en o.a. auteur van vijf vuistdikke filantropiejaargidsen.
“Marktgericht, missiegedreven” (ISBN 9789462498167) is een uitgave van Walburg Pers en kost €19,99,- Met de code DDB-TWEEL hoeven lezers die het boek bestellen, tot 1 juli geen portokosten te betalen (buiten NL: 2,50 korting op de porto).
Om direct te bestellen: klik hier
