nl
Het online symposium was een succes en het moderaten ging je goed af: smaakt naar meer?
Oftewel: gaan jullie voortaan vaker online confereren want makkelijker en goedkoper en sneller te produceren?
RB: Dank je! De online-presentatie was een noodgedwongen innovatie. Op congressen heb ik vaker discussies geleid met interviews. Die vind ik leuk om te doen. Het was een geslaagd experiment dat zeker naar meer smaakt. In het najaar publiceren we nog rapportages over corporate foundations en ondernemerschap in de cultuursector. Als het even kan houden we daar ook weer online presentaties over. Maar dit format is natuurlijk geen goede vervanging van persoonlijk contact, dat hebben we wel gemist.
Nieuw aan het onderzoek is dat de filantropiesector mee betaalt. Wie betaalt, die bepaalt… dus eerlijk zeggen: voelt GIN zich met al die nieuwe financiers niet een tikkie minder wetenschappelijk en onafhankelijk?
RB: Nee. De filantropiesector betaalt mee juist omdat ze een onafhankelijke wetenschappelijke analyse van de sector waardeert. Dat is het startpunt geweest van de gesprekken met de vele financiers die nu meebetalen. Het zijn zowel fondsenwervende organisaties als pure vermogensfondsen en hybride mengvormen. Laat ons het onderzoek doen volgens wetenschappelijke standaarden, maar adviseer ons wel wat de thema’s zijn die jullie belangrijk vinden waar we onderzoek naar zouden moeten doen. Daarvoor hebben we een maatschappelijke klankbordgroep gevormd, waar ook de brancheorganisaties in zitten. Uit het overleg met de klankbordgroep zijn twee thema’s gekomen: generatieverschillen in geefgedrag en corporate foundations. Veel minder toegepast dan ik had verwacht, eerlijk gezegd. De klankbordgroep heeft geen invloed op de dataverzameling en de analysemethoden in de uitvoering van het onderzoek. We hebben een onafhankelijke wetenschappelijke begeleidingscommissie, die de kwaliteit van het onderzoek bewaakt. In overleg met die commissie hebben we de methoden voor de schattingen verbeterd. Dus als er iets gebeurd is de afgelopen drie jaar, dan is het dat het onderzoek nog wetenschappelijker geworden is dan het al was.
Het totaal van alle bronnen in 2017 (geefjaar 2015) was: €5,731 miljard, maar is nu met terugwerkende kracht geherwaardeerd op €5,3 miljard door een nieuwe wegingsmethode. Het totaal van alle bronnen in 2020 (geefjaar 2018) is nu €5,663 miljard, en in absolute zin dus hoger (€350 mio.) dan het bijgestelde cijfers van GIN 2017. Daar heeft de klankbordgroep geen invloed op uitgeoefend?
RB: Nee. Zoals gezegd: de Klankbordgroep heeft geen enkele invloed op de methoden en de uitvoering van het onderzoek. De wetenschappelijke begeleidingscommissie was unaniem voor de correctie van de cijfers over 2015 op grond van de nieuwe wegingsprocedure.
Hoe moeilijk of makkelijk was het om individuele filantropen aan de praat te krijgen?
RB: Het is geweldig hoe goed we in Nederland de infrastructuur voor onderzoek naar filantropie op orde hebben. Via KANTAR Public ondervroegen we een brede steekproef van 1200 mensen met 58% respons, en zelfs op een koude mailing van 10.000 brieven naar vermogende Nederlanders halen we een respons van 12%. Dit is veel hoger dan vergelijkbaar onderzoek in het buitenland.
Is er ook een enquête uitgestuurd naar de QUOTE 500?
RB: Nee. In GIN doen we uitspraken over het totale geven in Nederland op basis van gewogen gegevens. Er is geen wetenschappelijk verantwoorde manier om de gegevens van de Quote 500 te wegen. Neemt niet weg dat het interessant zou zijn een keer apart onderzoek te doen naar de filantropie van de meest vermogende Nederlanders. Maar een enquête is dan niet het beste middel. Je zou beter eerst desk research kunnen doen naar het netwerk van familiefondsen om vervolgens goed voorbereid interviews te doen.
Is er ook een (nieuwe?) schattingsmethode losgelaten op de honderdduizenden lokale MKB’ers die de lokale gemeenschappen steunen met geld en goederen en uren?
RB: Nee, de schattingsmethode in het onderzoek onder bedrijven hebben we niet veranderd. We kunnen de cijfers uit de enquête onder bedrijven niet zo goed wegen als de cijfers uit de enquete onder huishoudens, omdat het CBS geen populatiecijfers heeft die iets zeggen over de maatschappelijke bijdragen van bedrijven. Het veranderen van de schatting is ook niet nodig. We wegen de cijfers op branche en bedrijfsgrootte, en in de steekproef zit een representatieve afspiegeling van lokale MKB’ers.
Was dit de laatste GIN-editie nu de hele planeet midscheeps is geraakt door een virus dat en passant waarschijnlijk ook disruptief ingrijpt op geefgedrag de komende 2-4 jaar?
RB: Dit is wat ons betreft zeker niet de laatste editie. Maar ik kan niet voorspellen hoe lang en diep de crisis zal worden en wat die voor gevolgen zal hebben voor het geefgedrag en ons onderzoek. Bij de vorige grote crisis hebben we gezien dat het een tijd duurde voor dat het geefgedrag stagneerde. Dat is een patroon dat we ook in eerdere crises hebben gezien. Nederlanders zijn trouw aan goede doelen. Bovendien zijn veel goededoelenorganisaties erin geslaagd de afgelopen jaren vaste donateurs te werven. Op de korte termijn vallen de inkomsten uit collectes en evenementen weg maar de vaste overschrijvingen zullen voor het grootste deel blijven doorlopen. Er zullen ook gevers zijn die nu juist meer gaan geven.
Niet gemeten, maar wel deze vraag: gaan vermogensfondsen nu corona zoveel geld verbrandt meer geefgeld loswrikken uit hun beschermde bronvermogens? Nood breekt wet en zo.
RB: Bij de analyse van de jaarverslagen van vermogensfondsen over 2018 constateerden we dat veel fondsen toen al hebben ingeteerd op hun bronvermogen. 2018 was een slecht beleggingsjaar met negatieve rendementen voor veel fondsen. Toch zijn de bestedingen van vermogensfondsen heel goed op peil gebleven, blijkt uit de cijfers. Veel vermogensfondsen kunnen dit een paar jaar volhouden. Nu komt de discussie of fondsen hun bestedingen ook op de langere termijn vol kunnen houden. Dat is niet een kwestie van dagkoersen, maar een strategische keus op basis van verwachtingen over herstel op de langere termijn.
Dan nog even over het persbericht. Ik heb daarover in mijn commentaar van vorige week kritische geluiden laten horen. Het leek op een aantal punten meer een pr-bericht dan een persbericht…
RB: Een persbericht heeft twee functies: 1. Een samenvatting van het belangrijkste nieuws - de gemakkelijke media kopiëren het 1 op 1 en nemen ongewijzigd de eerste regels over net zoveel als ze plek hebben. 2. Voor de serieuze media is het een aanleiding tot een gesprek over achtergronden. We hebben ervoor gekozen om in het persbericht over het onderzoek geen speculaties over COVID-19 op te nemen. Daar is het veel te vroeg voor. We hebben er geen data over. Deze beslissing hebben we in overleg met de maatschappelijke klankbordgroep genomen. Als je begint met COVID-19 heeft niemand meer aandacht voor het onderzoek zelf, en dat zou toch jammer zijn. We hebben er wel drie jaar aan gewerkt.
We hebben het persbericht eerst naar preferred partners gestuurd, die alleen nieuws over COVID-19 wilden. Daarna hebben we het breder uitgezet.
Alle presentaties terugkijken: klik hier
Een kijkje achter de schermen? Klik hier
Lees het commentaar over het persbericht van GIN: klik hier
Wilt u het gedrukte boek Geven in Nederland 2020 bestellen? Klik hier
