nl
Het beeld dat wij tegenwoordig van filantropie hebben, wordt sterk gekleurd door het spectaculaire “philanthro capitalism” uit de VS. Filantropie wordt hierin teruggebracht tot een maatschappelijke schaamlap van ‘the filty rich’, die met miljarden strooien en dat volgens critici als politicoloog Rob Reich bovendien doen op een ondemocratische en belasting(s)luwe wijze. Een soort fout goed geld. Of goed fout geld. Het is maar hoe cynisch je ernaar wilt kijken.
De vraag naar de Nederlandse gulle gever is dus gemodelleerd naar dit yankee clichébeeld, dat steeds opnieuw wordt rondgepompt in de media. Maar toen de eerste Pilgrim Fathers nog voet aan wal moesten zetten in de VS, hadden wij hier in de Nederlanden al een cultuur van caritas, die zich in de loop der eeuwen ontwikkelde tot een door de brede burgerij gestempelde filantropie. Die burgers gaven en geven gul tot op de dag van vandaag. In weerwil van de opkomst van een verzorgingsstaat, die grote delen van het vroegere particuliere weldoen overnam in de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog.
De trouwste en grootste gevers zijn bij ons geen flamboyante miljardairs (de paar grootgevers die we hebben hurken met Mattheüs 6: 3:4 nauwgezet onder het maaiveld), maar het zijn de ‘huishoudens’. Van de jaarlijks geschatte filantropische omzet van ongeveer zes miljard euro, komt 43% van huishoudens (met de bedrijven als goede tweede). Onze egalitaire poldersamenleving wordt weerspiegeld in onze filantropie: in vrijwel alle bevolkingsgroepen in Nederland zien we een hoog niveau van betrokkenheid bij goede doelen. Van alle Nederlandse huishoudens geeft 80%, en dit percentage verschilt niet sterk tussen categorieën met veel of weinig inkomen of vermogen. Van de 20% huishoudens die het minst verdienen geeft nog steeds 70%! De 20% huishoudens met de hoogste vermogens (maar die komen echt niet in de buurt van Bill Gates) geven vrijwel allemaal (96%).
Wie deze nuchtere en eenvoudig te benaderen cijfers kent uit het gerenommeerde onderzoek Geven in Nederland, zal zich toch wel twee keer bedenken bij een krantenkop als “waar blijven de Nederlandse gulle gevers?”
Pardon: is de paus rooms?
Het is een vraag die veel zegt over de klok-en-klepel-kennis bij publieksmedia over “onze filantropie”, of misschien zegt het vooral iets over ons misantropische zelfbeeld.
Wij leven in een gematigd en voor sommigen misschien wat saai filantropieklimaat, maar van een fijne filantropische motregen word je net zo nat als van een paar tropische stortbuien.
* Auteur Edwin Venema is onafhankelijk filantropiepublicist. Edwin was meer dan vijftien jaar hoofdredacteur van De Dikke Blauwe, en zijn voorgangers FM en Filanthropium. Hij is bedenker en hoofdauteur van de Dikke Blauwe Jaargidsen en de influential-verkiezing DDB100. Venema schreef intussen meer dan 1.500 artikelen en commentaren over filantropie en was eindredacteur van meer dan 50 boeken. Sinds 1 september 2018 is hij zelfstandig ondernemer met zijn eigen redactiebureau De Kopijmeester en schrijft hij commentaren, recensies en achtergrondartikelen over filantropie op persoonlijke titel.
Voor een overzicht van zijn publicaties: klik hier.
Lees ook: Computer says no: datapornografische compliance is géén governance
