nlVolgens de NOS liggen ‘goede doelen onder vuur’. ‘Bij een op de vier goede doelen waar de Belastingdienst vorig jaar de boeken heeft gecontroleerd, bleek de organisatie niet aan de eisen te voldoen. Sinds 2009 is na onderzoek van de Belastingdienst van ongeveer 1500 organisaties de zogenoemde ANBI-status ingetrokken’, aldus de NOS. De omroep kan echter niet aangeven op grond waarvan de ANBI-status werd ingetrokken; geeft een totaal verkeerd aantal ANBI’s (35.000 i.p.v. 60.000); maakt geen onderscheid tussen fondswervende goede doelen, kerken en vermogensfondsen en vermeldt een verkeerde filantropische jaaromzet (4,7 miljard i.p.v. 4,3).
Persvoorlichter Adriaan Ros van de Belastingdienst bevestigde aan Filanthropium Journaal dat er op dit moment 60.000 ANBI’s staan geregistreerd: ‘Dat aantal is opgebouwd uit 35.000 individuele organisaties en 25.000 met een zogenoemde groepsbeschikking. Dat laatste betekent dat hieronder een groot aantal kerken vallen die via een centrale beschikking automatisch de ANBI-status krijgen van de moederorganisatie. De 60.000 ANBI’s is het totaal: hierin zijn dus ook de niet-fondsenwervende vermogensfondsen meegeteld.’
Ros bevestigt tevens dat 25 procent van de instellingen die vorig jaar zijn gecontroleerd de ANBI-status is ontnomen. De persvoorlichter benadrukt dat het hier niet gaat om een percentage op basis van een willekeurige steekproef, maar dat het gaat om gericht onderzoek naar instellingen over wie de Belastingdienst ‘uit diverse kanalen, zowel de eigen als van anderen, informatie heeft ontvangen die kan duiden op onrechtmatigheid.’
Te weinig capaciteit
Een simpele rekensom leert dat over de laatste vijf jaar gemiddeld zo’n 300 organisaties per jaar hun ANBI-status kwijtraken: dat is 0,5 procent van het totaal aantal ANBI-houders.
Hoe groot de jaarlijkse steekproef is, wil het ministerie van Financiën niet kwijt. Het is echter een publiek geheim dat de Unit Den Bosch van de Belastingdienst, belast met toetsing van het ANBI-bestand (vrijwel altijd achteraf), niet beschikt over voldoende capaciteit om 60.000 ANBI’s jaarlijks te controleren, bijvoorbeeld op het punt van de publicatieplicht. Vanaf begin dit jaar zijn ANBI’s verplicht om informatie op het internet te plaatsen.
Eerder SBBI dan ANBI
Het is ook onduidelijk op grond waarvan jaarlijks instellingen hun ANBI-status wordt ontnomen. Er zijn geen aanwijzingen voor grootscheepse fraude, wel voor verschillen van inzicht over het door de Belastingdienst gehanteerde algemeen nut-beginsel. Instellingen die kwalificeren dienen voor ten minste 90 procent het algemeen nut. Veel maatschappelijke instellingen claimen deze doelstelling, maar blijken in de praktijk vanuit fiscaal oogpunt echter een zogenoemde Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI). Volgens de Successiewet zijn giften aan ANBI’s (meestal stichtingen) door donateurs onder bepaalde omstandigheden vrijgesteld van schenkingsbelasting; giften aan SBBI’s (vaak verenigingen) vallen echter niet onder die vrijstelling.
Goede doelen
