Nieuwe ANBI maakt Nederlands kolonialisme bespreekbaar

Sander Verdonk
Sander Verdonk
26 november 2020

De nieuw opgerichte East West Foundation heeft de ambitie om de koloniale geschiedenis van De Oost en De West bespreekbaar te maken en ondersteunt projecten die daaraan bijdragen. De speelfilm De Oost en het bijbehorende educatieplatform De Wereld van De Oost zijn een voorbeeld van zulke projecten, in samenwerking met New Amsterdam Filmcompany. 
 
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de Republiek Indonesië werd uitgeroepen en de voormalig Nederlandse kolonie zich losmaakte van 350 jaar overheersing. Hoog tijd om de onderbelichte geschiedenis van Nederlands – Indië te belichten en onderzoek te doen naar hoe dit verleden nog steeds impact heeft op het heden.  
 
Kennisuitwisseling
Sander Verdonk is producent bij New Amsterdam Filmcompany, waar hij niet alleen films produceert, maar ook reclamecampagnes. Die twee werelden brengt Verdonk graag bij elkaar, omdat hij verder wil gaan dan ‘alleen films maken’. Hij raakt daarmee het vlak tussen commercie en maatschappelijk belang. Verdonk: ‘Het is soms lastig om te balanceren tussen die twee werelden, maar ik denk dat het juist belangrijk is om onze commerciële ervaring te gebruiken om belangrijke onderwerpen te belichten. Wij werken altijd met een breed perspectief: onze zakelijk leider praat ook mee op artistiek gebied en andersom. Kennisuitwisseling en diversiteit geven je een brede blik op wat je aan het maken bent.’
 
De Oost
De nieuwe speelfilm De Oost gaat over de jonge soldaat Johan, die wordt uitgezonden naar Nederlands – Indië tijdens de onafhankelijkheidsoorlog. Gaandeweg krijgt hij echter twijfels over zijn rol in het geheel. Glansrollen zijn weggelegd voor Martijn Lakemeier en Marwan Kenzari. Regie is in handen van Jim Taihuttu, die zelf in Indonesië woont. 
De première stond voor dit jaar gepland, maar heeft wat vertraging opgelopen vanwege de welbekende crisis. Verdonk: ‘Het grootste gedeelte hebben we al opgenomen in Indonesië. Dat was een hele bijzondere periode. We werkten ter plekke met lokale crew en hebben heel veel met elkaar meegemaakt. Een groot deel van de Nederlandse cast en crew heeft zelf ook roots in Nederlands – Indië. Er zijn een heleboel verhalen omhoog gekomen. Dat maakte ons extra duidelijk hoe belangrijk het is om deze geschiedenis te belichten. Het is ook de eerste keer dat er een populair culturele uiting wordt gedaan over de onafhankelijkheidsoorlog, want in die tijd was het visuele materiaal bijna alleen maar propaganda.’
 
Een heleboel mensen in Nederland hebben een gedeelde geschiedenis in De Oost. Nederland heeft honderden jaren overzeese kolonies gehad, hoewel maar weinig mensen zich daar bewust van zijn. Dat bleek o.a. uit een reportage van NOS op 3 afgelopen augustus, waar sommige voorbijgangers zelfs nog nooit van Nederlands – Indië gehoord hadden. Verdonk: ‘Dat komt mede doordat we er te weinig over leren op school. Daar hopen we met het educatieplatform De Wereld van De Oost verandering in te brengen.’, aldus Verdonk. 
 
De Wereld van De Oost
De Wereld van De Oost is een educatieplatform die de film aanvult met een interactieve website met archiefmateriaal, filmscènes en interviews met nabestaanden en de cast. De verhalen uit de film en het lesmateriaal bieden een multiperspectieve benadering van de koloniale geschiedenis en de impact op het heden. Aan de hand van vijf verschillende personages kunnen middelbare scholieren de verhalen rond de oorlog vanuit verschillende oogpunten bekijken en vooruit en achteruit in de tijd springen. Het lesmateriaal raakt niet alleen thema’s die te maken hebben met geschiedenis, maar ook thema’s als mediawijsheid, identiteit, filmanalyse, representatie, sociale en culturele verschillen en discriminatie passeren de revue. Ook onderzoek doen naar het eigen verleden speelt hierbij een rol. Het lesmateriaal is daarmee vakoverstijgend met als centrale vraag: wat zou jij doen? Hoe kijk je naar je eigen geschiedenis? 
 
#ontzwijgen
Naast het educatieplatform worden er in het kader van De Wereld van De Oost ook meet – ups door het hele land georganiseerd om dialogen te faciliteren. Bijvoorbeeld met ex-militairen. ‘De generatie die de oorlog in Indonesië heeft meegemaakt en nog leeft, wordt steeds kleiner. Het is belangrijk om de mensen die deze verhalen na kunnen vertellen een platform te bieden, zodat de geschiedenis niet verloren gaat. Veel van onze huidige maatschappelijke systemen zijn op systemen uit die tijd voortgebouwd. We proberen het verleden met het heden te laten ontmoeten. Vandaar ook onze campagne #ontzwijgen. Indisch zwijgen is binnen de eerste en tweede Indische generaties een bekend begrip: de verhalen uit het verleden zijn te pijnlijk of te moeilijk om over te praten. De blik is vooral gericht op de toekomst. De derde generatie van Indische komaf willen vaak juist op zoek gaan naar hun roots. Ze willen de verhalen van toen vertellen om maatschappelijke problemen van nu op te lossen.’, aldus Verdonk.
 
De Oost gaat waarschijnlijk in het voorjaar van 2021 in première. Verdonk: ‘De lancering was oorspronkelijk gekoppeld aan 75 jaar bevrijding, maar de verhalen die we vertellen zijn altijd belangrijk. Door de huidige omstandigheden hebben we wel wat tijd en afstand kunnen nemen van wat we gemaakt hebben. Dat is ook winst.’.
 
Bekijk hier de eerste beelden van De Oost: klik hier
Website De Wereld van De Oost: klik hier
East West Foundation: klik hier
Reportage NOS op 3: klik hier