Nieuw tijdens corona: AzG helpt binnen Nederland

Met zijn opgedane ervaring tijdens ebolauitbraken in het buitenland, werd Kaz de Jong (58), psycholoog en hoofd van de Staff Health bij Artsen zonder Grenzen, door het Amsterdams Medisch Centrum gevraagd om te helpen tijdens de eerste golf van de coronacrisis. ‘Het feit dat een crisis bij óns voor de deur stond was wel echt nieuw voor ons’, vertelt Kaz. ‘We zaten bij elkaar en zeiden: Wat kan Artsen zonder Grenzen nu doen in Nederland? De organisatie stuurde vervolgens gekwalificeerd personeel dat al klaar stond om uitgezonden te worden. Deze artsen en verpleegkundigen konden nu in Nederland worden ingezet, waar dat nodig was.’ Het interview met Kaz de Jong is één van de inspirerende verhalen in het boek Nederland bedankt Nederland.
 
Herkenning
Kaz: ‘Op een gegeven moment belde het AMC mij met de vraag: We maken ons zorgen over de stresslevels van onze mensen; kan je een praatje houden over hoe jullie je mensen gezond houden in crisissituaties?’ Hier hoefde Kaz niet lang over na te denken; hij zei meteen volmondig ja op dit verzoek. ‘Maar ik dacht ook: wat heb ik nou eigenlijk toe te voegen? Als je als Artsen zonder Grenzen in een hooggeschoolde en specialistische maatschappij iets wil gaan doen, dan moet je wel iets kunnen toevoegen.

Uiteindelijk besloot ik – in plaats van simpelweg kennis te delen – juist over mijn eigen ervaring te vertellen met ebola, ook een infectieziekte en een crisissituatie. Die druk die het personeel ervoer, die herkende ik: de eerste week dat ik met ebola bezig was, dacht ik bij alles wat ik aanraakte: als ik maar geen ebola krijg! Dit sloot naadloos aan op de huidige situatie: het gaf mijn toehoorders een signaal van herkenning, wat verbinding creëerde. Van daaruit kon ik zeggen: Ik weet watje doormaakt, ik was ook nerveus in het begin. Ik heb gedeeld wat ik ervan geleerd heb en op basis daarvan het medisch personeel geadviseerd.’
 
Stressmanagement
Kaz bood aan om met het ziekenhuispersoneel in het AMC mee te lopen, zodat hij nog betere handvatten kon geven om gezond te blijven, ofwel tips voor stressmanagement in crisissituaties. Uiteindelijk resulteerde dit in webinars die door meerdere ziekenhuizen zijn overgenomen. Een van de tips die hij gaf aan het ziekenhuispersoneel was: ga ‘s avonds niet ook nog naar coronanieuws kijken als je al een dag gewerkt hebt met coronapatiënten. Switch off. ‘Daarnaast zijn mensen geneigd om zich te focussen op de moeilijke momenten, dus bijvoorbeeld: “Ik kon niks meer doen, ik was machteloos”. Dat is één deel van het verhaal en dat mag je ook niet ontkennen, maar je hebt ook dingen ten goede kunnen veranderen. Kortom: ik vind het belangrijk dat mensen hun hele verhaal vertellen. Dan vraag ik: Goh, wat heb je gedaan, zodat je hier nog zit? Zo creëer ik een soort zelfzorgpakket, zodat ze er zich bewust van worden en er controle over krijgen.

De corona-epidemie is niet veel anders dan wat wij gewend zijn, maar er is wel één verschil’, vertelt Kaz. ‘Een uitzending duurt normaal gesproken twee à drie maanden en dan ben je weer uit het virusgebied. Nu blijf je in het virusgebied zitten. Dat betekent dus dat je bepaalde dingen moet leren en dat je niet drie maanden kan knallen en daarna kan herstellen. Je moet gewoon nú al gedurende het project herstellen. Je moet hierbij goed luisteren naar je lichaam en naar de signalen die het geeft. Dat zeg ik tegen anderen en tegelijkertijd instrueer ik mezelf dan ook weer.’
 
Vanuit verbinding
‘Als ik terugkijk op de samenwerking, hebben we met hele eenvoudige mechanismen – vanuit verbinding – een aantal mensen op het juist spoor kunnen zetten. Ik heb hierbij de Nederlandse gezondheidszorg als enorm begaan ervaren. Daarnaast stelden experts zich open voor een andere aanpak. Dat vond ik geweldig om te zien. Het durven zeggen: Wij weten het niet.’

Kaz is blij verrast dat zoveel ervaring en kennis van hun organisatie ook toepasbaar was in deze specifieke situatie in Nederland. ‘Ik vind het heel mooi dat de kennis van Artsen zonder Grenzen hier zo zinvol heeft kunnen zijn. Nederland ondersteunt Artsen zonder Grenzen en nu kunnen wij Nederland ondersteunen met onze expertise die we in het buitenland hebben opgedaan; een bijzondere ervaring!’
 
Wilt u meer interviews over hartverwarmende initiatieven tijdens de coronapandemie lezen in Nederland bedankt Nederland? Klik hier om het boek te bestellen dat door Walburg Pers, uitgever van De Dikke Blauwe, wordt geleverd.

►Lees ook: 'Giving Back': inspirerend goeddoen in tijden van corona