Mounir Samuel: 'Ik wil stem aan de stemlozen geven'

door Marina Raymakers
 
‘Er is niets dat zo vreselijk afschuwelijk voor me was als het Nederlandse onderwijs' zegt Mounir Samuel (1989), politicoloog, opiniemaker, journalist en performer.  Toch heeft hij geen spijt gehad van de studie politicologie. ‘Het is een fundament geworden. Sociale rechtvaardigheid is het lopende thema in al mijn werk’. Op 14 november is hij co-spreker tijdens de Socrateslezing van filosoof Joep Dohmen over het belang van Bildung in het onderwijs.
 
Mounir Samuel is veelzijdig en creatief. Hij schrijft, is gastdocent, schuift aan bij talkshows en treedt op met spoken word en stand-up. ’Pas na mijn studie is er ruimte voor mezelf gekomen. Ik ben opgeleid als analist maar ik ben een auteur, een performer, een artiest. Het onderwijs geeft hier geen ruimte voor.  In groep 5 van de basisschool bleek mijn intelligentie hoger te zijn dan het gemiddelde van de klas. Ik raakte er enorm verveeld. Ik ben een door en door creatief persoon en daar ben ik pas achter gekomen toen ik mijn studies had afgerond. Toen kwam er ruimte voor mijn EQ in plaats van mijn IQ.’

En je studie politicologie?

Na de middelbare school was het geen optie dat ik bijvoorbeeld naar de kunstacademie zou gaan, dat was het laatste waar ik aan kon of mocht denken. Iedereen zei: Je bent hoogintelligent dus dan wordt het een academische opleiding, je gaat een PhD doen. Alles en iedereen stuurde me die kant op. Ik ging met m'n vader naar Leiden en naar de Vrije Universiteit in Amsterdam en ik ben colleges gaan volgen: bestuurskunde, bedrijfskunde, economie.
Ik wilde theologie studeren maar mijn vader zei: als vrouw kan je daar niks mee want je kan toch geen predikant worden. Ik wilde graag antropologie en Arabisch gaan doen.
Dat mocht ook niet. Er zou geen werk in zijn en het ontbrak mij aan een goed rolmodel.
Daarna twijfelde ik tussen politicologie en psychologie. Op een gegeven moment vroeg m'n vader: Wil je 1 op 1 in een kamer zitten of wil jij voor duizenden mensen staan? Toen ik zei dat ik voor duizenden mensen wil staan zei mijn vader: Dan moet je politicologie gaan doen. Ik voelde toen al dat ik mensen in beweging wilde brengen, en een stem aan de stemlozen wilde geven.
Ik was 17 toen ik naar de universiteit ging. Later had ik veel discussies met mijn studiebegeleider, ze zei je zou eigenlijk de hoogste cijfers van de klas moeten hebben, maar die heb je niet. Mijn antwoord daarop was: Ik wil geen academische carrière, ik wil niet in een kamer versuffen. Nu vind ik doceren fantastisch, maar dat doe ik liever als gastdocent.

Wat heeft de meeste invloed op je gehad? Thuis of je opleiding?

De politieke filosofie heeft me voor een klein deel gevormd maar mijn waarden zijn diep geworteld in mijn christelijk geloof en niet in mijn universitaire opleiding. Vooral mijn eigen zoektocht naar God heeft me gevormd.  Als tiener ging ik kerken af en ben ik me gaan vastbijten in theologie. Toen ik 15 was ben ik boeken gaan lezen van John Wesley, en andere Britse en Amerikaanse pastors uit de 18e eeuw. Ik las ook Kierkegaard. Ik was op zoek naar God en naar een theologisch fundament en later verdiepte ik me in de islam.
Ik deed islamitisch recht naast mijn studie. Mijn ouders zijn calvinist, maar ik heb met het calvinisme gebroken toen ik 12 was. Ik heb een eigenzinnig interpretatie van God en zijn genade. 

Wie inspireert jou?

Ik heb me altijd opgetrokken aan grote denkers en sprekers, bijvoorbeeld Martin Luther King. Zijn speeches heb ik geanalyseerd. De geldigheid ervan, juist ook in deze tijd, en een visie ver voorbij het hier en nu inspireren mij. En de speeches van Oprah Winfrey voor Harvard Commencement Speech 2013 over  intentioneel leven. Dat is een enorm wijze, interne levenshouding. Het zorgt ervoor dat alles wat je doet en zegt, bijdraagt en bouwt aan een breder fundament dat voorbij je 'eigen ik' gaat. 
Ik luister iedere dag naar preken van bekende pastors. Eigenlijk besteed ik vijf uur per dag aan persoonlijke groei en ontwikkeling. Ik schrijf veel, met mezelf in dialoog, dat krijgt niemand te lezen. Ik lees ook veel, literatuur, filosofie en non-fictie naast elkaar en ik heb de bijbel openliggen, op dit moment richt ik me op de boeken van Samuel.
Als je me nu vraagt: waarom ben je zelf een rolmodel? Ik leef bewust waarde gericht. Ik weet wie ik ben waar ik voor sta en ik ben consistent in wat ik geloof en in mijn kritiek. Ik denk dat dat gegrond zijn aanstekelijk is.

Op 14 november treed je op met spoken word. Hoe ga je dat doen?

Ik visualiseer mijn optreden, het is als een film in mijn hoofd. De muziek heb ik gekozen en ik zie voor me wat ik ga doen en hoe het publiek gaat reageren. Ik heb geen tekst, wel een zinnetje hier en daar. Het wordt een improvisatie, de woorden stromen vanzelf, ik doe dat vanuit mijn gevoel. Ik vertel nooit niks over mijn optredens tevoren. Je moet het zien, dus kom kijken.