nlGiro 666
Verrukt stonden tv coryfeeën Jeroen Pauw, Eva Jinek en Chantal Janssen op 7 maart jl. te glunderen bij de voorlopige opbrengst van ruim 100 miljoen op giro 555 voor de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne. Nog weken daarna stroomde het geld binnen. Uiteindelijk sloot de teller op ruim 160 miljoen euro. Het leek wel of het hele land in actie was gekomen om iets te doen aan de ellende in de oosthoek van Europa. “Bij een oorlog of een ramp schieten Nederlanders altijd net iets sneller in gang en zijn ze ook guller dan de rest van Europa,” zo tekende een Belgische krant op.
Met al dat geld gebeuren natuurlijk goede dingen. Na aftrek van de campagnekosten (hoeveel die bedragen is tot op heden nog niet bekend gemaakt) gaat het geld volgens de deelnemende organisaties naar onderdak, medische zorg, eten en schoon drinkwater. Verantwoording zal ongetwijfeld nog achteraf plaats vinden.
Het Enschedese Sheltersuit heeft ervaring met het warm houden van mensen. Oprichter en boegbeeld Bas Timmer ontwikkelde ooit de inmiddels beroemde Sheltersuit: een wind- en waterdichte jas, een slaapzak en een plunjezak ineen. Duizenden heeft hij er de afgelopen jaren inmiddels uitgedeeld aan daklozen en vluchtelingen wereldwijd.
Toen er een concrete vraag kwam uit Oekraïne reageerden de Tukkers bliksemsnel. Ze organiseerden in no time 1.500 van die pakken, 500 lichtere varianten en transport. De vrachtwagens werden geladen door de veelal Syrische medewerkers van Sheltersuit. Mensen die je niet hoeft uit te leggen wat het betekent om door de Russen gebombardeerd te worden. De trucks vertrokken vervolgens in allerijl naar Polen en werden aan de grens overgedragen aan Oekraïners die de warme pakken naar de kou en ellende verder oostwaarts transporteerden. Ons vroegen ze een garantstelling in de stellige overtuiging dat ze dat geld wel konden claimen bij Giro 555.
Wat dan volgt is een bureaucratische nachtmerrie.
Giro 555 accepteert louter aanvragen van ‘lokale zusterorganisaties.’ Concreet betekent dit dat partijen in Oekraïne die iets willen via zo’n ‘zusterorganisatie’ aanvragen moeten doen. En dat kost tijd met een ongewisse afloop. Maanden kunnen verstrijken. De kans op succes ligt op het niveau van het winnen van de Staatsloterij. De winter is ondertussen voorbij. Tot op vandaag heeft Sheltersuit geen cent ontvangen van die 165 miljoen.
‘Mooier kunnen we het niet maken’, schrijft de verantwoordelijke coördinator mij, als ik hem om tekst en uitleg vraag.
Nee, fraai is dat zeker niet. En als je het mij vraagt ook niet erg efficiënt. Natuurlijk moet er een vorm van controle zijn. Niemand wil immers opnieuw geSywert worden. Maar het huidige systeem heeft toch wel kartelvormige trekjes.
‘In de nood eet de duivel vliegen,’ is een oudhollands spreekwoord. Het betekent zoveel dat als je in nood verkeert, stel je je tevreden met dingen die je anders zou weigeren. Dat brengt me op het idee om Giro 666 te introduceren. Niet in plaats van, maar naast Giro 555. Mensen kunnen dan zelf een afweging maken wat ze aan wie willen geven en met welk doel.
Giro 666 bijdragen gaan direct naar een vragende partij uit het noodgebied. Een legitieme entiteit in het betreffende land is voldoende. Misschien gaat het dan wel eens mis want corruptie en bedrog zijn zelfs in nood helaas onuitroeibare uitwassen. Overigens dat helemaal uitsluiten, kan het formele hulpkartel ook niet.
Mijn telefoon trilt. Een bevriende kennis vraagt raad. Ze zoekt geld om nieuw ondergoed te kopen voor gevluchte Oekraïners in onze regio. Of Giro555 een optie is? Snelheid is geboden.
Ik adviseer om lokale bedrijven te vragen dat te doneren. Ondergoed wissel je immers elke dag.
Jos Verhoeven - Algemeen directeur Start Foundation
Reactie Giro555
Uitleg werkwijze Giro555 - De juiste hulp voor wie dit het hardst nodig heeft
Tijdens de nationale actie Samen in actie voor Oekraïne hebben de samenwerkende hulporganisaties (SHO) meer dan 160 miljoen euro ingezameld voor Giro555. Dat is een enorme opbrengst, logisch dus dat vaak wordt gevraagd hoe dat allemaal wordt besteed. Een korte uitleg.
In Giro555 werken 11 hulporganisaties samen aan hulpverlening in Oekraïne en de omliggende landen. Speciaal voor deze Giro555-actie is de groep vaste deelnemende organisaties in maart na een strenge selectieprocedure uitgebreid met 7 gastdeelnemers. De 18 organisaties, ieder met een bewezen en verifieerbaar track record in (nood)hulpverlening, werken de komende maanden en jaren aan het verlenen van hulp aan de getroffen Oekraïners.
Strenge criteria
De opbrengst van Giro555 wordt direct uitgegeven aan hulp via de eigen organisaties of lokale partners waarmee vaak al jaren in Oekraïne wordt samengewerkt. Dergelijke partnerschappen zijn gesloten onder strenge criteria om er zeker van te zijn dat hulpgeld goed terecht komt.
De 18 organisaties werken met lokale hulporganisaties die de situatie ter plekke goed kennen. En die ook aanwezig zijn in minder toegankelijke gebieden. Op die manier zitten de 18 hulporganisaties in de ‘haarvaten’ van de samenleving en kunnen ze gebruik maken van fijnmazige netwerken, die ook in en om oorlogsgebied snel een infrastructuur kunnen neerzetten.
De hulporganisaties zijn neutraal en onafhankelijk, waardoor ze gemakkelijker toegang kunnen hebben tot het conflictgebied. Ze handelen niet op eigen houtje , maar vraaggestuurd: ze hebben van hun lokale organisaties in Oekraïne en de aangrenzende landen de vraag gekregen om te helpen.
Internationale coördinatie
Zoals bij alle humanitaire rampen coördineert de VN-organisatie OCHA (www.unocha.org ) ook nu de inzet van de internationale hulpverlening in en om Oekraïne. De organisaties achter Giro555 zijn daarbij vertegenwoordigd. De organisaties coördineren de hulp verder in overleg met lokale partners en netwerken in de landen waar ze actief zijn. Sommige werken binnen eigen internationale netwerken, bijvoorbeeld het Rode Kruis, Caritas en de ACT Alliance. Deze netwerken coördineren ook onderling. Doel van al deze coördinatie: zo gericht en efficiënt mogelijk werken en voorkomen dat hulp wordt verspild.
Hartverwarmend
In de actie Samen in actie voor Oekraïne is de betrokkenheid van de Nederlanders overweldigend en hartverwarmend. Dat leidt tot heel veel initiatieven, groot en klein. Mensen zamelen spullen in, bieden hulpgoederen aan of reizen zelf naar de buurlanden van Oekraïne. Dit zijn zoveel kleinschalige initiatieven dat het niet door Giro555 te coördineren valt – nog los van de vraag of ze allemaal even gewenst zijn en voldoen aan de daadwerkelijke hulpvraag van de Oekraïners. Giro555 is geen hulp-loket en bekostigt ook geen initiatieven buiten de 18 samenwerkende hulporganisaties – hoe mooi en goedbedoeld ook.
Dit leidt begrijpelijkerwijs soms tot teleurstelling. Tegelijk is de werkwijze van Giro555 er niet voor niets. Giro555 en de samenwerkende hulporganisaties moeten kunnen garanderen dat de actie-opbrengst goed terecht komt en dat ook aan het Nederlandse publiek kunnen laten zien.
Nederland heeft met meer dan 160,8 miljoen euro bewezen de Oekraïners met hart en ziel te willen helpen. Aan Giro555 nu de taak om te zorgen dat dit geld wordt besteed op de juiste plaats aan de mensen die hulp het hardst nodig hebben. De 18 hulporganisaties doen dat zo betrouwbaar, transparant en efficiënt mogelijk en hebben daar ook de ervaring, kennis en netwerken voor.
Namens Giro555,
Perswoordvorder Martine Borgdorff
We zijn benieuwd wat u denkt: Moet Giro555 soms flexibeler zijn of is het goed dat ze zich houden aan de afspraken die zijn gemaakt? Doe mee aan de discussie op onze LinkedIn pagina.
