Manifest

Vanmiddag presenteren wetenschappers en maatschappelijke experts het manifest ‘Er waait een golf van idealisme door Nederland’. Dat initiatief van Theo Schuyt c.s. verdient de steun van ‘de’ sector, al was het alleen maar om tegenwicht te bieden aan de ideologische leegte van de ‘participatiemaatschappij’ van het kabinet. Het initiatief is echter ook kwetsbaar omdat de opstellers vooralsnog geen oplossingen aandragen voor de traditionele paradoxen waarmee het Land van Goed Doen worstelt. Zo wordt het begrip ‘filantropie’ in titel en aanhef angstvallig vermeden vanwege de te verwachten begripsverwarring, maar biedt ‘private initiatief’ (PI) helaas ook ruimte voor een onvermijdelijke Babylonische spraakverwarring. Daarbij is duidelijk dat er geen ‘sector’ is, behalve een maatschappelijke ijsberg waarvan alleen de bovenste 10% georganiseerd is. Met wie overheid en markt dan moeten praten om de zelfstandige rol van de met eigen geld en tijd goeddoenende burger te erkennen, blijft onduidelijk. Een ‘Raad voor Maatschappelijk Initiatief’ dan? Dat lijkt ook weer een bijna onvermijdelijke institutie-reflex voor een domein dat juist in (over)institutionalisering zijn erfvijand heeft.
Het verdient derhalve aanbeveling om het manifest zo snel mogelijk te voorzien van concrete vervolgstappen. De mooiste initiatieven stranden immers door een overdaad aan losse draadjes en een gebrek aan uitwerking. The devil is in the details. De golf van idealisme die de opstellers van het manifest vandaag doen rollen, breekt anders snel op een strand van onbegrip en cynisme. Of zoals staatssecretaris Volkshuisvesting Jan Schaefer het ooit plastisch formuleerde: ‘In gelul kun je niet wonen.’