nl
Wat is er toch met Rutte III, dat maatschappelijk actieve burgers keer op keer in de ‘naughty corner’ worden weggezet? Is net de grote slag om de giftenaftrek geweest, komt daarna het offensief om major donors de broek van hun kont te trekken en komt nu als een boemerang dat onzalige voorstel voor het UBO-register weer terugzeilen. De zoveelste beleids-UFO.
Voorstel bij Tweede Kamer
Als onze volksvertegenwoordigers er zich niet tegen verzetten, treedt vanaf januari 2020 het UBO-register in Nederland in werking. UBO (ultimate beneficial owner) staat voor de uiteindelijk belanghebbende. Dat register moet personen registreren die voor minimaal 25 procent belanghebbende zijn van vennootschappen, verenigingen of stichtingen. Daar vallen in het huidige wetsvoorstel voorlopig ook alle bestuurders van verenigingen en stichtingen die als anbi zijn aangemerkt onder. Een deel van deze persoonsgegevens zoals de naam en het economisch belang van de UBO wordt via het register openbaar. Het wetsvoorstel om het UBO-register te implementeren is vorige week, na advies van de Raad van State, ingediend bij de Tweede Kamer.Daar gaan we weer
l'Histoire se répète: ruim een decennium geleden kwam er een stortvloed aan maatregelen vanuit Brussel tegen witwassen en financiering van terrorisme. Als notoir braafste jongetje in de klas boog de Nederlandse overheid zich als eerste met grote ijver over de tot dan volledig genegeerde filantropiesector op jacht naar witwassende terrorismefinanciers. De uitkomst: van de destijds 60.000 anbi’s bleken er drie twijfelgevalletjes. Daarna keerde de rust in het Land van Goed Doen terug.Verdachtmakingskoker
Het UBO-register komt uit dezelfde verdachtmakingskoker: iedereen is een potentiële witwasser of terrorisme-financier tot het tegendeel is bewezen. Sinds de aankondiging van het register is er verbazing, ongeloof en snoeiharde kritiek uit onze sector. Bijvoorbeeld uit de hoek van familiebedrijven, maar ook van bestuurders bij goede doelen. De Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF) vreest voor een leegloop van bestuurders die dreigen verplicht in dit openbare register te worden opgenomen en waarschuwde voor verzwaring van de administratieve lasten voor anbi’s.Hitlijst van criminelen
‘Je vindt geen bestuurder meer voor een fonds van €100 miljoen als die het risico loopt op een openbare lijst terecht te komen die geheel ten onrechte suggereert dat hij een persoonlijk belang heeft van ten minste €25 miljoen bij dat fonds. Zo kom je als vrijwilliger op de hitlijst van criminelen te staan’, zei SBF-voorzitter Joost van Lanschot al eerder tegenover De Dikke Blauwe. Bovendien is het volgens het SBF ‘feitelijk onjuist’ om een bestuurder van een goed doel of vermogensfonds te registreren als een minstens 25 procent belanghebbende in economische zin. Van Lanschot zei daar eerder over: ‘Die instellingen hebben doorgaans immers de rechtsvorm van een stichting, vereniging of fundatie en dat zijn geen rechtspersonen op aandelen. Dus niemand kán daar een meer dan 25 procent economisch belang bij hebben.’Kerken de uitzondering?
Zijn er in het huidige wetsvoorstel geen uitzonderingen? Jazeker! Niet elke anbi-bestuurder wordt het register ingeduwd: kerkgenootschappen ontspringen de dans (net als eigenaren van eenmanszaken en VVE’s).Kerkgenootschappen….mmm. Waren die bij uitstek terrorismefinancieringsgevoelige instituten niet juist de aanleiding voor het vorige onzalige voorstel om grote giften openbaar te maken? Kunt u uit deze kromme gedachtengang nog een rechte beleidsplank zagen? Ik niet.
We mogen hopen dat onze volksvertegenwoordigers als de wiedeweerga alle anbi-bestuurders dezelfde uitzonderingspositie geven als de kerken. Niet alleen vanwege de evidente rechtsongelijkheid, maar ook omdat anbi-bestuurders domweg geen economische belanghebbenden zijn. Gelukkig heeft de sector een sterke troef in het hart van het kabinet zelf: vice-premier Carola Schouten.
Motie Schouten!
Toen het concept-wetsvoorstel door destijds minister Dijsselbloem werd gepresenteerd vroeg toenmalig Tweede Kamerlid Carola Schouten van de ChristenUnie in een motie rekening te houden met de bijzondere positie van anbi's wegens ontbreken van uiteindelijk belanghebbenden.Wat deed Dijsselbloem? Hij nam toen die motie over. ‘Wij verzoeken de wetgever antwoord te geven op het exacte verzoek dat de Motie Schouten behelst, namelijk een antwoord te geven op de vraag, hoe rekening zal worden gehouden met de bijzondere positie van anbi's als juridische entiteit zonder UBO. Tevens verzoeken wij de minister van Financiën, zijn mondelinge toezegging aan mevr. Schouten gestand te doen en de varianten te schetsen waaruit een keuze gemaakt zou kunnen worden.’
Die varianten zullen door Dijsselbloem zeker geschetst zijn, maar de evidente uitzondering voor anbi-bestuurders is de facto niet opgenomen in het huidige wetsvoorstel.
Graag doen wij daarom een beroep op de beginselvastheid van oud-kamerlid Schouten: wilt u collega Hoekstra tijdens een kopje koffie in de Trêveszaal even apart nemen? Het hoeft echt niet lang te duren. Kan iedereen weer aan het werk.
Auteur Edwin Venema is sinds september 2018 aan De Dikke Blauwe verbonden als onafhankelijk commentator. Venema was daarvoor meer dan tien jaar hoofdredacteur van De Dikke Blauwe, waarvan zes jaar in een tandem met journalist Charles Groenhuijsen. Venema is tegenwoordig eigenaar van redactiebureau De Kopijmeester.
Wilt u meer artikelen en column van hem lezen? Klik hier.
