Freelancejournalisten Menno Bosma en Hans van de Veen duiken met hun nieuwe boek ‘De belofte van de social impact bond’ in de weinig transparante wereld van de resultaatfinancieringen. Met hun boek willen ze bijdragen aan het maatschappelijk debat over dit private investeringsinstrument, dat in Nederland – na de VS en het VK toch een van de koplopers op dit gebied – nog nauwelijks wordt gevoerd. Van de Veen: ‘Dit boek is voor iedereen die openstaat voor innovatie in de sociale sector, maar wars van door winstmotieven gedreven juichverhalen.’
Wat is een Social Impact Bond?
De Social Impact Bond (SIB) is een financieringsinstrument waarbij privaat geld wordt ingezet om maatschappelijke vraagstukken op te lossen. In plaats van het traditionele model van subsidies verstrekken wordt op projectbasis een hechte samenwerking aangegaan met uitvoerders, investeerders en soms een intermediair. Vooraf worden duidelijke afspraken gemaakt over doelstellingen en resultaten die behaald moeten worden voor de doelgroep die centraal staat. Private investeerders dragen het financiële risico, maar kunnen daar ook voor beloond worden. Een onafhankelijke partij meet of de gestelde doelen zijn behaald. Als dat is gelukt, betaalt de overheid of filantroop de investeerders terug met rendement. Zijn de resultaten niet toereikend, dan zijn de investeerders hun geld kwijt. Deze vorm van financiering wordt ook wel resultaatfinanciering genoemd (bron: Social Finance NL).
Opmars in stilte
Toen Van de Veen en Bosma, beiden ondernemend journalist met interesse in de sociale sector, voor het eerst op het fenomeen social impact bond stuitten, werd hun onderzoeksgeest meteen geprikkeld. Van de Veen: ‘Na de succesvolle opkomst van social impact bonds in het Verenigd Koninkrijk in 2010 is deze nieuwe manier van sociale problematiek aanpakken al vrij snel naar Nederland overgewaaid. Er zijn inmiddels zestien geregistreerde bonds die met privaat geld sociale vraagstukken proberen op te lossen en toch hadden wij als burgers er nog nooit van gehoord. Terwijl er in het Verenigd Koninkrijk door de overheid flink op ingezet wordt, blijven in Nederland de contracten geheim en ontbreekt het aan openheid in de publieke sector. Is het bereiken van publieke doelen met privaat geld dan zo omstreden? Is het iets wat je zou moeten willen? Is een social impact bond een innovatieve manier van bijdragen aan impact of is het uit de bocht gevlogen marktdenken? In ons boek gaan we op zoek naar antwoorden op die vragen.’
Niet louter succesverhalen
Investeerders die inspringen waar de overheid tekortschiet: dat klinkt als een win-winsituatie met louter succesverhalen. Dat ligt toch anders, volgens de auteurs. Van de Veen licht een tipje van de sluier op over hun bevindingen: ‘Na ons onderzoek zijn we voorzichtig positief over de inzet van social impact bonds, mits er de juiste voorwaarden gesteld worden. Er is winst te behalen in transparantie en de diversiteit in thema’s. Resultaten uit de afgeronde projecten moeten verder meegenomen worden op grotere schaal en beter worden geïmplementeerd. Zowel positief als negatief: dan ben je pas echt innovatief en succesvol bezig. Want de sociale ongelijkheid is fors. Niet alleen in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, maar ook in ons eigen land. Oplossingen voor sociale problemen zijn vaak mede niet succesvol door beleid van de overheid en een impuls van buitenaf zou daarbij kunnen helpen. Maar dan moet het bijdragen aan een beter beleid, nu en in de toekomst.’
Lees in De Dikke Blauwe hier meer over social impact bonds. Meer informatie over ‘De belofte van social impact bonds’: klik hier. Bosma en Van de Veen over social impact bonds in het NRC.
nl
