De afgelopen maanden raakte het nieuws me dat het aantal werkzoekenden fors stijgt. En dat we nog maar aan het begin van die stijging zitten. Talent dat thuis komt te zitten? En dan? Burn-outs en minderwaardigheidcomplexen liggen op de loer. Laten we dit talent benutten en waardevol inzetten in de maatschappelijke sector met een basisinkomen in plaats van een uitkering.
Hoe helpen we straks al die werkzoekenden?
Inmiddels wordt duidelijk dat de Coronacrisis een flinke economische crisis tot gevolg zal hebben. In de 1,5 metereconomie is het onmogelijk om alle medewerkers die je voor de crisis in dienst had in dienst te houden. Hoe graag je ook zou willen, de hoeveelheid werk is in sommige sectoren aanzienlijk verminderd. Sommige sectoren liggen helemaal stil en het is maar de vraag hoe die gaan functioneren in de toekomst. Wie zal het zeggen? Hoe dan ook, het aantal werkzoekenden zal de komende maanden enorm toenemen.
In andere sectoren is het werk juist toegenomen. Omscholing naar deze sectoren zou een deel van de oplossing kunnen zijn. Een andere oplossing is te kijken naar de huidige arbeidsmarkt en de manier van belonen. Past dat nog wel in deze tijd? Of is de tijd rijp voor een arbeidsmarkt van waarde? Waarover wij in 2015 al spraken tijdens de eerste MAEX-rede.
Maatschappelijke inzet voor een basisinkomen. Utopie of werkelijkheid?
In een arbeidsmarkt van waarde heeft de klassieke vrijwilliger plaatsgemaakt voor de “BN’er nieuwe stijl”. De Betrokken Nederlander die adequaat voor zijn of haar inzet gewaardeerd wordt. Deze BN’er ontvangt daarvoor het basisinkomen betrokken Nederlander (BIBN) van maximaal €1000,- per maand. Deze BN’ers werken bij de vele maatschappelijke initiatieven waarvan helder is welke waarde ze leveren door middel van de Social Handprint. De Social Handprint geeft aan hoe maatschappelijke initiatieven bijdragen aan de werelddoelen (de Sustainable Development Goals). Door te gaan ‘werken’ bij organisaties die zichtbaar en transparant bijdragen aan de werelddoelen, creëren we een arbeidsmarkt van waarde. BN’ers hebben zo geen uitkering maar een basisinkomen en leveren werk bij bijvoorbeeld wijkondernemingen. Ze worden positief gewaardeerd.
Maar ook werknemers van overheden en bedrijfsleven die tijdelijk minder zwaar belast zijn, leveren voor een deel van hun tijd arbeid bij een maatschappelijk initiatief. De werkgever draagt daaraan bij door de werknemer een dag in de maand daarvoor door te betalen. De uitwisseling tussen deze maatschappelijke initiatieven en traditionele werkgevers is eenvoudig omdat we de waarde van die sector voor de Nederlandse samenleving en economie duiden met de Social Handprint. Steeds meer ontstaat zo een arbeidsmarkt van waarde.
Een kwestie van vraag en aanbod
De Coronacrisis brengt ons ellende, maar ook de mogelijkheid van rust en bezinning. We zagen in het begin dat veel Nederlanders bereid zijn te helpen. Ze staan klaar voor de ander. Het hulpaanbod in Nederland is ten minste verdubbeld. Mensen van wie het werk stil kwam te liggen, zetten zich spontaan in voor de maatschappij. Bedrijven faciliteren hun medewerkers er zelfs in en moedigen het aan. Ouderen die niet meer naar buiten mochten, werden geholpen met de boodschappen. Ze kregen spontaan post, er werd muziek gemaakt in de tuinen van verzorgingstehuizen of online waar iedereen van kon genieten. Er werden maaltijden gemaakt voor de ouderen die niet meer uit huis mochten of durfden omdat ze in de risicogroep zitten. M ensen zijn gaan helpen in de zorg of in het onderwijs, bij de sportclubs etc. Het ‘vrijwillig werken’ nam enorm toe.
Ondertussen hadden we in Nederland ook al een enorm sociaal weefsel in de samenleving opgebouwd. Maatschappelijke initiatieven die waarde leveren in de buurt, de wijk, het dorp, de gemeenschap, de gemeente etc. Buurthuizen, voedseltuinen, (lokale) voedselbanken, zorgcoöperaties, energiecoöperaties, etc. “Think global, act local”. Al jaren zijn zij bekend met de buurt en kennen de mensen. Ze weten wie hulp nodig hebben en hoe ze die kunnen bereiken. De Coronacrisis heeft de noodzaak en de waarde hiervan nog zichtbaarder gemaakt.
Maatschappelijke waarde zichtbaar maken
Op MAEX staan er ruim 2000. Maatschappelijke initiatieven en sociale ondernemingen met impact first. Deze maatschappelijke initiatieven vormen een ‘sector’, die zelfs in deze tijd nog altijd te weinig gewaardeerd wordt. Het lukt de overheid en fondsen tot nu toe niet om de handen ineen te slaan en tot noodhulp voor deze sector te komen. Buurthuizen, kleine theaters, lokale voedselbanken, zorg in de buurt dreigen de crisis niet te overleven als we niets doen. Bij deze initiatieven werken al jaren mensen vrijwillig. Om verschillende redenen. Omdat ze gewoon goed willen doen, omdat ze maatschappelijk van betekenis willen zijn, omdat ze naast hun betaalde werk het belangrijk vinden op een andere manier zich waardevol in te zetten voor de samenleving of omdat dat hun enige manier is om ‘erbij te horen’. Er is dus niet alleen een behoefte aan ontvangen, maar ook een behoefte aan doen en geven. En daardoor kunnen we waardevolle stappen maken. We moeten er niet te lang mee wachten. We zien namelijk ook dat als het perspectief voor een individu ontbreekt het lastig is jezelf steeds uit te dagen en bij te dragen aan daar waar de behoefte is. Een burn-out of een depressie ligt om de hoek. Het is juist nu zaak om door te pakken.
De Social Handprint van MAEX geeft inzicht in de waarde van deze maatschappelijke initiatieven door transparant en zichtbaar te maken hoe ze bijdragen aan de werelddoelen (de Sustainable Development Goals). De eerste stappen op weg naar bruto nationaal welzijn, waar een arbeidsmarkt van waarde helemaal passend is. Het hoeft geen utopie te blijven als we er vandaag al mee beginnen.
Gerda Deekens
Founder MAEX
►Meer columns van MAEX lezen? klik hier
nl
