Op 24 maart mocht ik de lancering bijwonen van de nationale strategie voor de gezondheidszorg in de golfstaat Qatar. Het was de tweede keer dat zo’n strategie werd ontwikkeld en deze loopt van 2018 tot 2022. Opvallend was een van de zeven thema’s in deze strategie: ‘Healthy Ageing’. Opvallend in een land waar maar 2,8 procent van de bevolking ouder is dan 60 jaar. De reden is de prognose dat de vergrijzing hier ook zal toeslaan en heel wat sneller dan in Europa; over ruim dertig jaar, per 2050, zal bijna 20 procent van de bevolking boven de 60 zijn.
Gezond ouder worden is een thema over de hele wereld. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft er in 2015 een rapport aan gewijd en heeft zelfs een kantoor voor Healthy Ageing, niet toevallig gevestigd in Kobe, Japan, het land met de oudste bevolking ter wereld. Veel Europese landen hebben ook soortgelijke programma’s.
Journalisten van de New York Times en National Geographic hebben vijf zogenaamde blauwe zones opgespoord, plekken waar ongewoon veel mensen de leeftijd van 100 jaar halen en minder lijken te worden getroffen door chronische ziektes als kanker, hart- en vaatziekten of dementie. Het eiland Okinawa in Japan is zo’n blauwe zone, evenals Sardinië in Italië, Izaria in Griekenland, Loma Linda in Californië (VS) en Nicoya in Costa Rica. De kenmerkende leefstijl in al deze gebieden is dat mensen gezond eten, veel lopen en wandelen en tot hoge leeftijd een doel in hun dagelijks leven hebben.
De toegenomen levensverwachting wordt eigenlijk overal in de wereld als een zegen gezien en ouder worden als iets wat je moet koesteren en waar je vooral het beste van moet maken. Ouderen hebben het in het algemeen financieel wat ruimer en zijn ook in toenemende mate een belangrijke groep consumenten. Er is nog steeds een grote groep mensen in de landen met lagere inkomens voor wie dat niet geldt: zij krijgen vooral veel kinderen als garantie voor de oude dag. Maar deze groep wordt gelukkig wel kleiner. In 1990 zouden 1,9 miljard mensen in extreme armoede leven, in 2015 was dat aantal meer dan gehalveerd tot 836 miljoen, wat nog steeds een veel te groot aantal is.
Maar hoe zit het eigenlijk bij ons in Nederland? Ik word niet zo vrolijk van onze discussie hierover. Het debat over het ouder worden gaat hier toch vooral over de zelfmoordpil en als het daar niet over gaat dan wel over de treurige toestand van onze pensioenen en de desolate staat van de gezondheidszorg. Er zijn zo’n 200 landen in de wereld en geloof me, 199 daarvan zouden graag hun pensioenstelsel willen ruilen voor het onze en minstens 195 ook het zorgstelsel. Hoe komt het dan dat wij zo negatief zijn? We hebben er zelfs een politieke partij voor om te klagen over hoe slecht het met de ouderen gesteld is en die krijgt nog stemmen ook. Ik heb er niet echt een verklaring voor, want ook in Nederland zijn de meeste ouderen vitaal. In de laatste tien jaar zijn ouderen boven de 55 massaal langer gaan doorwerken en zij blijven daarnaast de belangrijkste groep vrijwilligers (en trouwens ook donateurs van goede doelen!).
Hoog tijd dus om eens wat anders naar ouder worden en ouderen te gaan kijken. En er is in Nederland een lichtpuntje: het Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN). Een vreselijke naam voor een Nederlands initiatief, maar wel een goed initiatief rond de Universiteit Groningen en een groot aantal maatschappelijke instellingen en bedrijven in de drie noordelijkste provincies. Zij initiëren of steunen leuke projecten zoals de poging tot het zelf creëren van een blauwe zone of Zorgzame Dorpen, lokale initiatieven om door middel van onderling contact ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. En dezer dagen (begin april) is er zelfs een Healthy Ageing wielerronde waarvoor de vrouwelijke wereldtop naar Noord-Nederland komt!
Ook het Nationaal Ouderenfonds doet regelmatig geslaagde pogingen om op een leuke manier met ouderen in het nieuws te komen. Ik herinner me nog een race met rollators op het strand en meer recentelijk Old Stars, voetbal voor 60-plussers. Het kan dus wel, positieve aandacht voor ouderen end at is maar goed ook want er komen er steeds meer!
Disclaimer: tussen het moment dat ik dit schrijf en u het leest ben ik de 60 gepasseerd….
nl
