nlRechtstreeks contact met politici
Het dossier van de giftenaftrek is door de Tweede Kamer, zoals veel andere onderwerpen, ‘controversieel’ verklaard nu de vorming van een nieuw kabinet plaatsheeft. Vreemd genoeg staat het onderwerp nog wel op de agenda van de Eerste Kamer voor ‘schriftelijk overleg’ met demissionair staatssecretaris Wiebes (dinsdag 11 april). Het was voor SBF een concrete aanleiding om rechtstreeks contact op te nemen met de politici. Vorige week werd aan leden van de commissie financiën van de Eerste Kamer een ‘position paper’ overhandigd. Hierin geeft SBF de Eerste Kamer haar visie op de drie recente evaluaties van de giftenaftrek en de ANBI/SBBI-regelingen. SBF-secretaris Suzanne Kooij: ‘Wij wilden de politici vanaf het eerste moment meenemen in onze visie.’Drie evaluatierapporten
Eind 2016 liet staatssecretaris Wiebes zijn ambtenaren van MinFin kijken naar de algehele praktijk rondom ANBI’s en SBBI’s en liet daarnaast de giftenaftrek separaat evalueren, zowel intern (door het Ministerie van Financiën) als extern. Daartoe werd het Utrechtse bureau Dialogic opdracht gegeven te kijken naar doelgroepbereik, doeltreffendheid, doelmatigheid en overwegingen voor de toekomst.Heldere verdedigingslijn SBF
SBF voert in de lobby richting Eerste Kamer een heldere verdedigingslijn: de koepel die spreekt namens de filantropiesector erkent dat er uitvoeringsproblemen zijn, maar die kunnen in samenwerking met de sector en met inspirerende voorbeelden uit andere landen worden opgelost. Wat volgens SBF in alle rapporten volledig onderbelicht blijft, is het algemene maatschappelijke belang dat met de giftenaftrek gemoeid is. De nadelen van afschaffing zijn volgens SBF daarom onvoldoende betrokken in de evaluaties.‘Budgettair fiasco’
Vooral de evaluatie van Wiebes’ beleidsambtenaren lijkt erop gericht om de huidige regeling neer te zetten als een uitvoeringsdrama en een budgettair fiasco. Er is een waslijst aan knelpunten, maar – opvallend genoeg – geen suggesties voor oplossing daarvan. De regeling zou ‘budgettair ondoelmatig’ zijn, een punt dat door SBF op principiële gronden wordt afgewezen: ‘De giftenaftrek is weliswaar ook een aftrekpost, maar valt in een andere categorie: de regeling is niet bedoeld om te sturen op inkomen en er ligt een principiële keuze aan ten grondslag over de inrichting van de samenleving, waarin overheid en private partijen gezamenlijk verantwoordelijkheiddragen voor het algemeen nut. De moeilijkheden die de Belastingdienst ervaart op het gebied van de uitvoerbaarheid mogen, gezien het grote maatschappelijke belang, geen reden zijn om de giftenaftrek te schrappen.Kwesties rond uitvoerbaarheid en fraudegevoeligheid moeten en kunnen worden aangegrepen om deze regeling te verbeteren, te versterken en toekomstbestendig te maken. Want een gunstig fiscaal klimaat is van cruciaal belang voor maatschappelijke vrijgevigheid en voor onze samenleving als geheel.’
Forse daling donaties
Dit principiële argument is in het publieke discours al herhaaldelijk naar voren gebracht door prominente wetenschappers en fiscale deskundigen, zoals door mr. dr. Ineke Koele (DDB-Expert ‘Tax&Legal’) en prof. dr. Sigrid Hemels. Afschaffing van de regeling zou concreet ook tot een forse daling van donaties aan goede doelen leiden, aldus SBF, dat hierbij Nederlands (dr. Pauls Smeets, Maastricht University) en Amerikaans onderzoek aanhaalt. En onzekerheid over het voortbestaan van de regeling – een zorg die ook wordt geuit in het Dialogic-rapport (‘beleidscontinuïteit en –consistentie op lange termijn van de regeling heeft een grote waarde’) - is uitermate slecht voor het vertrouwen van de burgers, aldus SBF, ‘juist in een tijd waarin de overheid op diverse terreinen een terugtrekkende beweging maakt en burgerschap, participatie en omzien naar elkaar belangrijker zijn dan ooit, is continuïteit in de fiscale faciliteiten als de giftenaftrek en de ANBI- en SBBI-regelingen van wezenlijk belang.’‘Giftenaftrek niet doelmatig’
De enge definitie van ‘budgettair doelmatig’ die Dialogic heeft gehanteerd in haar rapport was al eerder onderwerp van grote kritiek. SBF: ‘Dialogic gaat ervan uit dat alleen wanneer burgers het gehele fiscale voordeel dat zij genieten daadwerkelijk aan goede doelen zouden schenken, de regeling 'budgettair doelmatig' zou zijn. Mensen geven in de praktijk meer door de giftenaftrek, maar houden een deel van het fiscale voordeel zelf. De percentages van het geschonken en het zelf gehouden deel komen echter overeen met inzichten over algemeen menselijk gedrag uit de economische wetenschap. Aan de gehanteerde, enge doelmatigheidsdefinitie kan de giftenaftrek nooit voldoen.’Fiscalist Hemels maakte er in het Weekblad Fiscaal Recht (23 februari 2017, p.258) al gehakt van: ‘Het is te vrezen dat de achtergrond van deze conclusie en het woord ‘budgettair’ verloren zullen gaan en alleen zal blijven hangen dat de giftenaftrek niet doelmatig is'.
