Misschien dat de Troonrede voor de meeste Nederlanders vooral een folkloristisch Haags dansje is, maar voor betrokken burgers was het opnieuw een buitengemeen teleurstellend document. Daarin zijn de contouren van de nieuwe civil society volledig weggevallen tegen het scherpe licht van een overheid die aan terugtreden hoofdzakelijk lippendienst bewijst. Ik ken kleuterklassen die volwassener worden toegesproken dan het ganse Nederlandse volk door Balkenende cum suis. Mijn favoriete passage dit jaar: "Er komt een Handvest verantwoordelijk burgerschap. Alle inwoners van ons land dienen doordrongen te blijven van de democratische waarden en verantwoordelijkheden die het fundament vormen van de Nederlandse samenleving." Wie deze zin op de tong proeft, ziet de kolder koninklijker gekroond dan ooit. De kolossale denkfout die hier gemaakt wordt is dat "verantwoordelijk burgerschap" niet door een of ander papieren handvest, maar door burgers zelf bepaald wordt. Een handvest bezorgt geen bejaarden een fijne dag; doet geen bardienst bij de korfbalclub en collecteert ook niet in weer en wind voor het algemeen belang. Ophouden dus met dat infantiele reguleren: betrokken burgers moet je juist meer faciliteren.