Geefbrief

Door Marnix van Rij, partner van Ernst & Young


Deze week heeft het kabinet een brief inzake de Geefwet aan de Tweede Kamer gestuurd. In deze brief beschrijft het kabinet de eerste contouren van de zogenaamde Geefwet. In de Geefwet wil het kabinet tot een verdere stroomlijning komen van fiscale faciliteiten voor goede doelen. Daarnaast wil het kabinet het fiscale instrument ook nadrukkelijk inzetten om het cultureel ondernemerschap in de culturele sector te stimuleren. Een sector die immers hard wordt aangepakt door het korten van subsidies.


Inmiddels heeft het kabinet op 21 juni ook een zogenaamd convenant met vertegenwoordigers van de Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF) gesloten. In dat convenant ‘Ruimte voor Geven' onderstrepen de filantropische sector en het kabinet de wens van een langdurig partnerschap. Hoewel niet alle instellingen in de filantropische sector zich achter het convenant hebben geschaard, kan er wel van een mijlpaal worden gesproken.


Het is voor de eerste keer dat het belang van de filantropische sector (Nederland geeft per jaar € 4.7 miljard) door de regering wordt erkend. Op zichzelf past dat natuurlijk ook in de filosofie van dit kabinet dat nadrukkelijk op veel terreinen terugtreedt, zoals gezondheidszorg, sport, cultuur, natuur, milieu, onderwijs, wetenschap, ontwikkelingssamenwerking, leefbaarheid en welzijn. Dan is het inderdaad verstandig om de samenwerking te zoeken met de filantropische sector voor " het uitwisselen van informatie en kennis en het verbeteren van de afstemming van beleid en bestedingen".


Daarnaast wordt nadrukkelijk gewerkt aan het "ontwikkelen van innovatieve financieringswijzen voor de sector en verdienmodellen voor maatschappelijke initiatieven". Voorts willen partijen "de transparantie van de sector vergroten en het publieksvertrouwen herstellen". En ten slotte zijn er afspraken gemaakt over "het verduurzamen van projecten en het verder introduceren van lokale gemeenschapsfondsen". Per sector en departement zullen er aparte afspraken worden gemaakt en zo mogelijk zelfs deelconvenanten worden gesloten.


Ten aanzien van cultuur heeft het kabinet op fiscaal gebied het volgende in petto. Ten eerste het afschaffen van de fiscale faciliteiten voor de particuliere eigenaren van Rijksmonumenten in de Wet Inkomstenbelasting. In de Successiewet komt een verruiming van het begrip Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI), in die zin dat commerciële activiteiten in beperkte mate wel toegestaan mogen worden, in de Wet op de vennootschapsbelasting het aanscherpen van de fiscale faciliteit fondswervende instelling of zelfs het creëren van een nieuwe fiscale reserve en tenslotte een verruiming van de fiscale faciliteit voor de algemeen belangbehartigende instellingen.


Tegelijkertijd kondigt het kabinet aan dat de invulling van de Geefwet binnen de fiscaliteit niet de vorm van een bezuiniging zal krijgen. Daar zullen de particuliere eigenaren van Rijksmonumenten het nadrukkelijk niet mee eens. Want die zijn straks hun fiscale faciliteiten inzake aftrek van zakelijke lasten en onderhoud kwijt. Het kabinet denkt daar € 25 miljoen mee op te halen. De overige aangekondigde maatregelen zijn bepaald niet hemelbestormend te noemen. De zogenaamde verruiming van het ANBI-begrip ( "commerciële activiteiten wel beperkt toestaan") was al door de toenmalige staatssecretaris van Financiën Jan Kees de Jager toegezegd bij brief van 10 juli 2009. Met betrekking tot het in stand houden van de fiscaal fondswervende faciliteit voor instellingen (FFI) heeft de fiscus bij de rechter verloren en moet de wetgever zich geen slecht verliezen tonen.


Overigens is er in de vakliteratuur een uitstekend artikel verschenen van de hand van mr. M. Kuyt (Weekblad voor Fiscaal recht,16 januari 2011) waarin hij aangeeft hoe de bestaande faciliteit gemoderniseerd kan worden. Uiteraard mogen dit soort faciliteiten niet oneigenlijk worden gebruikt, laat staan misbruikt. De verruiming van de vrijstelling voor de vennootschapsbelasting voor algemeen belangbehartigende instellingen is een goede zet. Alleen ik pleit dan voor een forse vrijstelling: tot een winst van € 200.000,- per jaar zouden de algemeen belangbehartigende instellingen vrijgesteld moeten worden. De grens van € 200.000,- is gelijk aan de eerste MKB-schijf voor Vpb-plichtige BV's en NV's . Die betalen immers 20 procent belasting over de eerste € 200.000,-. De gedachte om er dan een aangiftevrijstelling van te maken zal heel wat administratieve lasten verlagen.


De conclusie is dat de brief een eerste aanzet is. Het kabinet gaat verder broeden en kondigt aan op Prinsjesdag met uitgewerkte wetteksten te komen in het Belastingplan 2012. Tot nu zijn de intenties goed, maar is de uitwerking in de vorm van aangekondigde fiscale maatregelen pover. De filantropie zal zelf met ‘een proeve van Geefwet' moeten komen, wil het geefgedrag echt door fiscale faciliteiten gestimuleerd worden. Maar die ruimte is er natuurlijk volop nu er zo'n mooi convenant gesloten is.