FIN corrigeert WRR over aantal vermogensfondsen

FIN, de koepel van vermogensfondsen in Nederland, heeft de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) gewezen op onjuiste cijfers over het totale aantal vermogensfondsen in Nederland. In de recent verschenen verkenning ‘Filantropie op de grens van overheid en markt’ komt de WRR op basis van gegevens van het (intussen opgeheven) Erasmus Centre for Strategic Philanthropy (ECSP) op een totaal van 2150. Dat is volgens FIN meer dan het dubbele aantal dat de koepel op basis van voorliggende cijfers kan verantwoorden. Volgens FIN zijn het er hooguit 950, al is het exacte aantal (nog) onbekend.

ECSP-onderzoek

De correctie op de cijfers van de WRR-verkenning is te lezen op de website van FIN: deze bevat een brief van voorzitter Joost van Lanschot en directeur Siep Wijsenbeek en een bijlage, waarin de WRR wordt gewezen op fouten in de totaal-telling van vermogensfondsen. Het WRR-rapport baseert zich op een onderzoek van ECSP van maart 2018. FIN: ‘Dat onderzoek levert nuttige bouwstenen op in de basis-telling. Het identificeert, kort gezegd, vier categorieën van fondsen die te zamen optellen tot 950 vermogensfondsen.’ Volgens FIN heeft WRR onterecht nog twee categorieën toegevoegd die leiden tot een totaal-telling van 2150: ‘Dat is feitelijk onjuist.’

Fondsen op Naam geen vermogensfondsen

Om te beginnen telt WRR, afgerond, 900 fondsen op naam mee. ‘Dit zijn echter naar hun aard nu juist geen vermogensfondsen’, stelt FIN. ‘De insteller van een fonds op naam wil bewust een gift doen zonder de structuur van een eigen rechtspersoon, organisatie en administratie. Daarom brengt hij of zij die gift onder bij een instelling die wel die karakteristieken heeft, namelijk bij een fondsenwervende instelling dan wel een vermogensfonds. Zo is van de door ECSP genoemde 900 fondsen op naam alleen al de helft ondergebracht bij één enkel FIN lid. Fondsen op naam behelzen dus “geefgeld”, maar zijn zelf geen vermogensfondsen.’

300 'spookfondsen' meegeteld

Dan wijst FIN de WRR ook nog op zo’n 300 ‘spookfondsen’. Dat zijn vermogensfondsen waarvan ECSP vermoedt dat ze bestaan. FIN: ‘Die zouden zich mogelijk bevinden in die gemeenten waarin blijkens de door ECSP geraadpleegde registraties nu juist géén vermogensfonds voorkomt. Zo ontbreekt de voor stichtingen verplichte inschrijving bij de Kamer van Koophandel. ECSP telt deze “groep” toch mee als “niet geïdentificeerde vermogensfondsen” en schat het aantal op 300. Het Centrum voor Filantropische Studies van de Vrije Universiteit stelde in april 2018 dat er geen aanwijzingen zijn dat deze fondsen feitelijk bestaan. De FIN onderschrijft deze stelling van de VU.’
FIN concludeert dat het aantal vermogensfondsen op basis van het ECSP-onderzoek dus niet 2150, maar 950 is. ‘Dat komt de FIN als ordegrootte ook meer aannemelijk voor. Hoeveel het er daadwerkelijk precies zijn valt niet te zeggen. Er bestaat immers geen aparte registratieplicht onder de specifieke noemer vermogensfonds. Het landschap van de particuliere vermogensfondsen is zeer divers en pluriform. Bij materiële toetsing, bij voorbeeld een aanvraag om toelating tot het FIN lidmaatschap, blijkt regelmatig dat een fonds in de praktijk niet als vermogensfonds kwalificeert.’ 

►Bron: FIN