nl
Om te beginnen: wat is er aan de hand? Het is algemeen bekend dat in de filantropie miljarden omgaan. Volgens het Geven in Nederland-onderzoek van de VU werd in 2015, de meest recente cijfers, in Nederland in totaal ruim 5,7 miljard euro aan goede doelen gegeven. Zoveel geld bestemd voor zulke belangrijke maatschappelijke uitdagingen, dat vraagt om een verantwoorde, professionele aanpak. Daarnaast stellen financiers heldere, feitelijke en goed onderbouwde plannen en rapportages over bereikte resultaten steeds vaker als voorwaarde voor ondersteuning. Als gevolg hiervan wordt in de sector in toenemende mate gezocht naar tools waarmee aan deze eisen kan worden voldaan. Jaren geleden was het Logical Framework een veelgebruikt instrument; tegenwoordig werken veel organisaties met de Theory of Change. Dat vraagt om inzet van mensen die hiermee om weten te gaan. Professionele consultants en mensen met een zakelijke achtergrond worden dan ook steeds vaker ingezet om aanvragen te formuleren en te beoordelen. Kortom, het ‘geitenwollensokken' imago gaat er langzaam af.
Bovenstaande ontwikkeling is wat mij betreft positief. Geld voor belangrijke maatschappelijke vraagstukken dient tenslotte zo goed mogelijk te worden besteed en verantwoord. Maar als je nog eens goed kijkt zie je een -onbedoeld- bijeffect. Er zijn steeds minder fondsen die ‘vrije’ middelen hebben om op een ondernemende en vernieuwende manier aan maatschappelijke vraagstukken bij te dragen en risicokapitaal beschikbaar stellen aan sociaal ondernemers. Hiermee wordt de rol van de sector als onafhankelijk aanjager van sociale vernieuwing en experimenten verkleind en staan sociaal ondernemers in de kou.
Wat kunnen we hieraan doen? Dit vraagt allereerst om een mindset en cultuur waarin onbevangen naar de verhalen en ambities van sociaal ondernemers wordt geluisterd. Eigenlijk vraagt dit om een soort cultuurverandering. Dit zijn lastige vraagstukken, al kunnen organisaties als EVPA en de FIN hier wat mij betreft een belangrijke rol spelen door dit bespreekbaar te maken. Ook moet dit onderwerp door de besturen van vermogensfondsen worden besproken. Kernvraag is ‘Hoe zorgen wij ervoor dat wij onze rol als aanjager van, soms risicovolle maar kansrijke, maatschappelijke initiatieven zo goed mogelijk vervullen?’ Daarbij zou ik hen willen oproepen in ieder geval een deel van de beschikbare middelen ‘vrij’ beschikbaar te houden en de kans dat een maatschappelijk initiatief een keer mislukt gewoon te accepteren. Want alleen met die instelling worden kansen gecreëerd om op lastige maatschappelijke vragen een passend antwoord te vinden. En pas dan vervult de sector de rol die zij claimt te vervullen, ‘aanjager van maatschappelijke vernieuwing’. Als de sector dit doet op een manier die andere partijen, waaronder de overheid, inspireert kan zij hen ten slotte aanzetten voor de lange termijn ook een bijdrage te leveren. En misschien zelfs het stokje over te nemen.
Reactie van Siep Wijsenbeek, directeur FIN: 'Pieter Stemerding wijst hier terecht op een potentiële keerzijde van het streven naar focus en impact. In de gesprekken hierover in FIN-verband is er zeker aandacht voor de waarde van brede ondersteuning van maatschappelijke initiatieven. Wat dat aangaat is de handschoen al opgenomen.'
Klik hier voor de reactie van Jamie Goewie van de EVPA.
OPROEP: De Dikke Blauwe op zoek naar mislukkingen voor wereldwijd onderzoek
Voor een nieuw boek van onze DDB-Expert Kris Putnam-Walkerly is De Dikke Blauwe op zoek naar bestuurders die te maken hebben gehad met mislukkingen. Hebt u een ervaring die u (anoniem) wilt delen, laat het ons dan weten via info@dedikkeblauwe.nl.
Meer weten? Klik hier.
