Filantrokapitalisme

We besteden deze week uitgebreid aandacht aan een onvervalste ‘J’Accuse’ in de Amerikaanse filantropiesector. Gara LaMarche - onvermoeibaar hervormer van ‘grantmaking’ (fondsen geven) in de VS naar een meer transparant model – haalt stevig uit naar zijn sectorgenoten, die hij gebrek aan durf verwijt. Het zijn vooral zijn progressieve vrienden die LaMarche tuchtigt: zij gedragen zich volgens hem egoïstisch en kortzichtig als ze wél op de bres springen voor transparantie in ‘big politics’, maar angstvallig hun mond houden als het gaat om ‘big philanthropy’.
Tot afgrijzen van LaMarche dwarsboomde de filantropiesector Obama’s plannen voor een hervorming van het gezondheidszorg net zo fanatiek als de conservatieven. De reden? Obama dreigde de belastingaftrek voor donoren en ontvangers af te toppen om zijn Health Care-plannen budgetneutraal te houden. In plaats van te strijden voor een structurele verbetering van de gezondheidszorg, beschermde de filantropiesector liever de fiscale hemel van de rijke Amerikanen, constateert LaMarche bitter. ‘En die laatsten hebben hun ziektekostenverzekering allang uitstekend geregeld’…
Is filantropie een bedreiging voor de democratie, zoals LaMarche theatraal stelt? Laten we in elk geval vaststellen dat filantropie zelf niet werkt volgens het democratische gelijkheidsbeginsel van een overheid die voor al haar burgers - ook de minderheden – probeert te zorgen met inzet van collectieve middelen. Filantropie werkt met private middelen voor private doelen en functioneert op basis van particularisme. Beide principes vullen elkaar idealiter aan; houden elkaar in evenwicht. Maar als die balans verstoord wordt door een relatief zwakke overheid en de opkomst van extreem rijke, private donoren, kan de democratie wel degelijk eroderen. Het ‘philanthrocapitalism’ van Bill Gates en George Soros bepaalt immers niet langer alleen de filantropische, maar ook de politieke agenda als het gaat om onderwerpen die we vooral associëren met het publieke domein, zoals onderwijs, wetenschap en gezondheidszorg. Democratie en filantropie zijn op zijn best twee kanten van dezelfde medaille. Gara LaMarche verdient alle lof als hij de VS – dat door velen wordt gezien als het filantropisch moederland - deze waarheid stevig voorhoudt.

Voor ons achtergrondartikel over Gara LaMarches aanklacht: klik hier.