Effective Giving Diner: geven voor gevorderden

Wat krijg je als je twintig Nederlandse filantropen laat dineren met Princeton’s moreel filosoof Peter Singer? Het Effective Giving diner. Een impactvolle avond vol inspiratie en nieuwe inzichten. En moed. ‘De belangrijkste voorwaarde voor effectieve filantropie is misschien wel lef hebben’, aldus Kellie Liket, medeoprichter van de Effective Giving community.
 
Effective Giving is een community van vermogensfondsen en filantropen die samen leren hoe middelen ingezet kunnen worden om maximaal bij te dragen aan een betere wereld.
De community bestaat momenteel uit een groeiende groep vermogensfondsen en grote filantropen, in samenwerking met een aantal nationale en internationale experts op het gebied van effectief geven. Effective Giving nodigde Peter Singer uit voor een speciaal diner met twintig grote Nederlandse filantropen. Singer is volgens The New Yorker 'de invloedrijkste, levende filosoof', en een van de gedachtevaders van effectief altruïsme.
 
Dappere filantropen
‘Wat moet je enorm dapper zijn om zo eerlijk te kijken naar hoeveel ernstige problemen de wereld kent, en vervolgens toe te geven dat daar iets aan doen knap lastig is en veel kennis en kunde vergt en dan ook nog kritisch naar je eigen rol daarin kijken’, aldus dr. Kellie Liket van het Impact Centre Erasmus en medeoprichter de Effective Giving community van vermogensfondsen en filantropen, tijdens het diner. Gelukkig laat dit diner zien dat Nederland veel enorm dappere filantropen kent. Zij ontdekken hun eigen morele positie en hoe ze consistent in lijn daarmee kunnen geven.
 
Morele 
Die morele positie, dat klinkt ingewikkeld. Reden voor Robert Boogaard (Jazi Foundation en medeoprichter van Effective Giving) om aan Singer te vragen: ‘Waarom zouden we ons druk maken over kinderen die aan diarree sterven in Malawi, wanneer er in Nederland zo veel kinderen zijn die onze hulp nodig hebben?’ In zijn antwoord neemt Singer de gevers mee in zijn redenering. In principe zou hoe waardevol een mensenleven is, niet af moeten hangen van waar iemand toevallig geboren is. Wanneer je filantropie beoefent, zegt Singer, wil je graag mensen (of dieren, of de natuur) helpen. Je wilt ze ook liever veel dan weinig helpen (grote impact op hun welzijn).
 
Complex of overzichtelijk en simpel
Maar dan volgt de uitdaging daarmee in consistente lijn te handelen. Ook daarin is Singer duidelijk: Mensen in Westerse landen kunnen heel ongelukkig zijn of lijden onder een vreselijke ziekte. Die gevallen zijn complex, waar zowel de oorzaak als de oplossing vaak onoverzichtelijk moeilijk zijn. Als er wel een oplossing is, is deze vaak heel duur. Voor datzelfde bedrag kun je heel veel andere mensen - wier leven even belangrijk is - helpen. Waar je een ongelukkig Nederlands kind waarschijnlijk niet succesvol kan helpen, kun je voor hetzelfde bedrag een grote groep kinderen in Malawi wel echt helpen. Dit komt omdat de problemen die een kind in Malawi heeft overzichtelijker zijn en simpel en goedkoop (met tien of twintig euro kom je al hee ver) op te lossen zijn. Daarnaast is ook de effectiviteit van de oplossingen bewezen met gedegen onafhankelijk onderzoek.
 
Kosten-waardenanalyses
Singer maakt continu dit soort kosten-baten-, of eigenlijk kosten-waardeanalyses. Wanneer je gift A doet, doe je niet gift B. Het lijkt hem er niet om te doen de gevers naar een specifiek thema of organisatie te duwen. Hij lijkt te willen bereiken dat gevers dit soort kosten-batenoverzichten zelf gaan maken, om zo de impact die zij kunnen behalen te verhogen. Voor sommige gevers is deze manier van denken heel natuurlijk. Je gebruikt het immers continu in je leven, wanneer je in je bedrijf besluiten neemt of met dagelijkse aankopen.
 
Maar zo gemakkelijk komt Singer er niet vanaf. Deze zeer ervaren gevers weten natuurlijk dat zowel de kosten als de baten van giften niet zo gemakkelijk te vangen zijn. De vergelijking wordt veelal gemaakt op het aantal geredde levens, maar dat stelt deze dinergasten niet tevreden. Ook zijn er vaak onvoorziene, of niet te grijpen baten. En als de vergelijkingen zoveel tekortkomingen hebben, ondermijnt dat niet het nut ervan?
 
Expected value
Een andere belangrijke reservering van de Effective Givers is te vinden in de zekerheid die je als gever wilt hebben of het effect dat je nastreeft ook echt gaat plaatsvinden. Gift A en gift B verschillen niet alleen in termen van kosten en baten, maar ook in de waarschijnlijkheid dat die baten gaan plaatsvinden. ‘Expected value’, noemt Singer dat.
Hier lijkt Singer een stuk genuanceerder dan sommige uitingen die we voorbij zien komen van de Effective Altruism beweging in Engeland en Amerika. Wanneer je veel kennis hebt over een probleem, zoals geestelijke gezondheidszorg of bepaalde technische innovaties, ben je misschien terecht relatief zeker dat enorme baten van je gift zich zullen voordoen. Of je bent bijvoorbeeld gewillig met je gift een gok te nemen om een lobby te steunen voor of tegen een diepere oorzaak van menselijk (of dierlijk) lijden, zoals kindhuwelijken, omdat de mogelijke baten enorm zullen zijn.
 
Risicovolle giften 
Misschien, concludeerden de filantropen samen met Singer, is het wel juist aan Effective Givers om die meer risicovolle giften te doen. In tegenstelling tot de eurotjes-gever, is de tijd die zij moeten investeren om die expected value (baten x kans van slagen) van verschillende opties op een rij te zetten, een hele wijze investering, omdat het grote bedragen betreft. Dat is echter geen lans voor ‘toch maar op gevoel of de blauwe ogen van (vaak lokale) initiatiefnemers gokken’. Want, zegt Singer, blijf ook dan wel de expected value van gift A en gift B naast elkaar zetten. Hoe imperfect de vergelijking ook is. Erkennen dat er andere opties zijn dwingt je naar het fundament (‘evidence’) te kijken van de waarschijnlijke impact en waarschijnlijke kans van slagen (‘expected value’). Het legt de lat voor die risicovolle giften waar hij redelijkerwijs moet liggen: want tijdens jouw keuze voor een minder waarschijnlijke, maar grotere impact, kies je namelijk niet om het gruwelijke leed van de vele families die hun jonge kinderen begraven met zekerheid te voorkomen.