nlKoepel en kenniscentrum van Europese fondsen EFC (European Foundation Centre) gaat in haar koers meer nadruk leggen op de kracht van 'filantropie' in brede zin, dan op de financiers, de fondsen. Deze verschuiving wordt gesymboliseerd door de nieuwe naam van EFC's hoofdkwartier: Philanthropy House. EFC-directeur Gerry Salole legt in een interview met Charles Keidan uit waarom: 'Het gaat er niet om waar het geld vandaan komt, maar wat je ermee doet.'*
Gerry Salole is al meer dan tien jaar het gezicht van de Europese koepel van filantropische fondsen. Maar de naam EFC - European Foundation Centre - begon de laatste jaren steeds meer te schuren, legt hij uit: 'EFC is ooit genoemd en gemodelleerd naar het Amerikaanse voorbeeld van de Foundation Center in New York en de Council on Foundations in Washington. Maar feitelijk zijn wij geen centrum en onze leden zijn niet allemaal 'fondsen'.'
EFC's enorme diversiteit
De diversiteit van EFC's achterban is inderdaad enorm, zoals ook bleek tijdens de EFC-jaarvergadering afgelopen zomer in Amsterdam. Leden van het EFC vormen een enorme lappendeken aan private initiatieven voor een goed doel en lang niet alle organisaties zijn 'klassieke vermogensfondsen'. Salole: 'Bij sommige gaat het om geprivatiseerde organisaties die fondsen verstrekken, maar met een onafhankelijk toezicht. Bij andere gaat het om families die al vele tientallen jaren fondsen verstrekken, maar die feitelijk meer familiebedrijven dan familiefondsen zijn. En dan hebben we fondsen, zoals de Bosch Foundation in Duitsland en de Carlsberg Foundation in Denemarken, die rechtstreeks gelieerd zijn aan multinationals: na aftrek van alle bedrijfs- en investeringskosten, gaat daar een bedrag naar de foundation. En dan hebben we bedrijfsfondsen die meer geprivatiseerd zijn, zoals de aanvankelijk semi-nationale Volkswagen Foundation. En dan hebben we EFC-leden die meer dan vierhonderd jaar oud zijn: die hebben alle wereldoorlogen en machtswisselingen doorstaan.'
Institutionele filantropie
Salole: 'Als je al die verschillende vormen en modellen van eigenaarschap van 'goed geld' zo bekijkt, lijkt het ons verstandiger om het meer te hebben over en ons meer te richten op institutionele filantropie dan op 'fondsen' en om afstand te nemen van de bijna onuitroeibare obsessie altijd de herkomst van het geld te benoemen. Is het niet veel belangrijker wat er met het geld wordt gedaan? Institutionele filantropie is een term die onze lading veel beter dekt en we zenden er ook een belangrijk signaal mee uit dat we een groot vertrouwen hebben in de kracht ervan.'
Mondiale kijk
Geen Centrum, geen Fondsen... is EFC eigenlijk ook nog wel Europees? Salole: 'We zijn een in Europa gewortelde organisatie en de meeste leden zijn Europees, maar niet in een EU-context, want we hebben ook leden in Rusland, Noorwegen, Zwitserland, Turkije en de Oekraïne. Daarbij willen we ons niet beperken tot deze pan-Europese fondsen: we hebben altijd opengestaan en zullen dit ook blijven doen voor organisaties die met ons kennis en ervaring willen delen. Je zult op onze ledenlijst dus ook organisaties uit de VS, Latijns-Amerika, Afrika en Azië aantreffen. In essentie worstelen alle fondsen met dezelfde basisproblemen. Daarbij: veel van onze leden werken - letterlijk - grensoverschrijdend. Kun je het 'Europese' vluchtelingenprobleem echt aanpakken zonder samen te werken of kennis te delen met collega's in het Midden-Oosten en Noord-Afrika? Ik denk het niet.'
Salole geeft nog een ander voorbeeld van een mondiale kijk van EFC: ' We hebben het afgelopen decennium altijd al Chinese delegaties ontvangen op onze jaarcongressen, maar nu loopt er samen met de Mercator Foundation een driejarig project om tien Europese en Chinese fondsen in een tiendaags kennismakingsprogramma te koppelen. Dit is tevens een pilot om te zien of we dit concept ook kunnen uitrollen naar Afrika, Latijns-Amerika en India.'
Koepels
EFC nieuwe stijl: van 'foundations' naar 'philanthropy'
Krachtiger civil society
Pleitbezorger van de kracht en invloed van institutionele filantropie, meer dan een traditionele koepel van fondsen: maar op welke wijze gaat Salole's EFC dat doen? Salole: 'Met een duidelijk mandaat van onze leden gaan we die boodschap nu veel proactiever uitdragen dan in het verleden. Filantropie en de vorming van meer filantropische organisaties die met eigen, zij het beperkte, middelen de goede zaak dienen, zijn overal een welkome en noodzakelijke aanvulling op wat regeringen doen. We zullen daarbij vooral duidelijk moeten maken in welke gevallen filantropie echt iets wezenlijks heeft bijgedragen. En ja, misschien is filantropie wel een - zeker vanuit Westers perspectief - min of meer elitaire vorm van burgerkracht, maar daar heb ik vrede mee. Filantropische instellingen beschikken over goede hulpbronnen; kunnen over een langere periode het goede financieren. Ik vind dus dat wij die sterkten beter moeten benutten dan we nu doen. Er kan meer en beter worden samengewerkt dan nu het geval is. Ja, ik zou graag een veel krachtiger civil society willen zien. Filantropie moet meer met één mond spreken, met beter gecoördineerde agenda's. Ik zie graag meer urgentie en ambitie dan nu het geval is.'
European Foundation Statute: een debacle
Een van de belangrijkste punten waarop de Europees gecoördineerde invloed van filantropie op politiek vlak gefaald heeft volgens Salole, is het European Foundation Statute. Vertegenwoordigers van 28 Europese landen konden in 2014 geen overeenstemming bereiken over de European Foundation Statute. Met deze regulering zou er één rechtsvorm kunnen komen voor alle buitenlandse stichtingen met dezelfde fiscale voorwaarden.
Ook na twee jaar is de teleurstelling over het afschieten van dit statuut bij Salole - onder andere door Nederland - nauwelijks verholen: 'Dit debacle zegt ons dat we onze invloed niet goed aangewend hebben. Met dit statuut was er eindelijk een hoofdprijs die alle fondsen graag wilden binnenhalen en het is ons niet gelukt. Een klassiek voorbeeld van waar we minder onderling hadden moeten strijden over de details. We hadden overtuigender moeten zijn.'
Of er nog een nieuwe kans komt dit Europese statuut erdoor te krijgen? Salole is er kristalhelder over: 'Nee. Althans niet zolang ik nog leef, want om 27 landen op dit punt te verenigen heb je het juiste politieke klimaat nodig. De EU heeft nu wel urgenter dilemma's op zijn bordje. Dit gaat niet meer gebeuren.'
Onnodige compliance-hoepels
Er zijn meer verbeterpunten voor fondsen, meent Salole: 'Fondsen zouden eens wat vaker op de stoel van de ontvangers moeten gaan zitten en moeten ervaren door hoeveel, vaak onnodige, hoepels fondsenvragers moeten springen. En ze zouden beter kunnen weten, omdat ze zelf ook vaak gevangen zitten in allerlei regelgeving en compliance. Er wordt wel vaak over 'partnerships' gesproken, en over de goede relaties met hun grantees, maar lang niet altijd voelen zij hoe bezwaarlijk hun eigen compliance-regels zijn.'
*Dit artikel is gebaseerd op het interview dat Charles Keidan met Gerry Salole had voor Alliance Magazine.
►Voor meer informatie: http://www.efc.be/about/strategic-framework
►Meer lezen over het European Foundation Statute? Klik hier.
►Wilt u voortaan elke donderdagochtend het laatste nieuws, opinies en achtergronden over de wereld van doneren & sociaal investeren? Voor een geheel kosteloos abonnement op DDB Journaal: klik hier.
Pleitbezorger van de kracht en invloed van institutionele filantropie, meer dan een traditionele koepel van fondsen: maar op welke wijze gaat Salole's EFC dat doen? Salole: 'Met een duidelijk mandaat van onze leden gaan we die boodschap nu veel proactiever uitdragen dan in het verleden. Filantropie en de vorming van meer filantropische organisaties die met eigen, zij het beperkte, middelen de goede zaak dienen, zijn overal een welkome en noodzakelijke aanvulling op wat regeringen doen. We zullen daarbij vooral duidelijk moeten maken in welke gevallen filantropie echt iets wezenlijks heeft bijgedragen. En ja, misschien is filantropie wel een - zeker vanuit Westers perspectief - min of meer elitaire vorm van burgerkracht, maar daar heb ik vrede mee. Filantropische instellingen beschikken over goede hulpbronnen; kunnen over een langere periode het goede financieren. Ik vind dus dat wij die sterkten beter moeten benutten dan we nu doen. Er kan meer en beter worden samengewerkt dan nu het geval is. Ja, ik zou graag een veel krachtiger civil society willen zien. Filantropie moet meer met één mond spreken, met beter gecoördineerde agenda's. Ik zie graag meer urgentie en ambitie dan nu het geval is.'
European Foundation Statute: een debacle
Een van de belangrijkste punten waarop de Europees gecoördineerde invloed van filantropie op politiek vlak gefaald heeft volgens Salole, is het European Foundation Statute. Vertegenwoordigers van 28 Europese landen konden in 2014 geen overeenstemming bereiken over de European Foundation Statute. Met deze regulering zou er één rechtsvorm kunnen komen voor alle buitenlandse stichtingen met dezelfde fiscale voorwaarden.
Ook na twee jaar is de teleurstelling over het afschieten van dit statuut bij Salole - onder andere door Nederland - nauwelijks verholen: 'Dit debacle zegt ons dat we onze invloed niet goed aangewend hebben. Met dit statuut was er eindelijk een hoofdprijs die alle fondsen graag wilden binnenhalen en het is ons niet gelukt. Een klassiek voorbeeld van waar we minder onderling hadden moeten strijden over de details. We hadden overtuigender moeten zijn.'
Of er nog een nieuwe kans komt dit Europese statuut erdoor te krijgen? Salole is er kristalhelder over: 'Nee. Althans niet zolang ik nog leef, want om 27 landen op dit punt te verenigen heb je het juiste politieke klimaat nodig. De EU heeft nu wel urgenter dilemma's op zijn bordje. Dit gaat niet meer gebeuren.'
Onnodige compliance-hoepels
Er zijn meer verbeterpunten voor fondsen, meent Salole: 'Fondsen zouden eens wat vaker op de stoel van de ontvangers moeten gaan zitten en moeten ervaren door hoeveel, vaak onnodige, hoepels fondsenvragers moeten springen. En ze zouden beter kunnen weten, omdat ze zelf ook vaak gevangen zitten in allerlei regelgeving en compliance. Er wordt wel vaak over 'partnerships' gesproken, en over de goede relaties met hun grantees, maar lang niet altijd voelen zij hoe bezwaarlijk hun eigen compliance-regels zijn.'
*Dit artikel is gebaseerd op het interview dat Charles Keidan met Gerry Salole had voor Alliance Magazine.
►Voor meer informatie: http://www.efc.be/about/strategic-framework
►Meer lezen over het European Foundation Statute? Klik hier.
►Wilt u voortaan elke donderdagochtend het laatste nieuws, opinies en achtergronden over de wereld van doneren & sociaal investeren? Voor een geheel kosteloos abonnement op DDB Journaal: klik hier.
