nl
Mainstream
De Delftse Lindenhof was het decor voor een druk bezochte dag voor klanten en relaties van ABN AMRO Instituten en Charitas Banking, die een gevarieerd programma kregen voorgeschoteld dat werd afgesloten met intensieve workshops.
Philip Bokeloh van het Economisch Bureau van ABN AMRO presenteerde eerst de uitkomsten van het onderzoek "Geld verdienen in een betere wereld" en gaf daarmee al direct het verwachtingsplafond voor de dag aan: duurzaam beleggen staat nog echt in de kinderschoenen. De kwaliteit van de niet-financiële informatie is nu niet alleen sterk wisselend, maar vaak ook nog ondoorzichtig. En van een goede integratie van financiële en niet-financiële informatie in de (jaar)verslagen van bedrijven is nog zelden sprake. Bokeloh was echter wel optimistisch over de toekomst van duurzaam beleggen: "Dit onderwerp staat nu nog vooral in het teken van risicobeheersing, maar het kruipt wel meer en meer de boardroom binnen. Wat nu nog een nichemarkt is, zal ongetwijfeld mainstream gaan worden."
Cradle to Cradle
Bokeloh wees zijn gehoor o.a. op Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things, een spraakmakend boek van William McDonough en Michael Braungart uit 2002, waarin ze een nieuwe visie op duurzaam ontwerpen geven. De cradle to cradle (C2C)-visie voorziet in een totale recycling en optimale benutting van grondstoffen in een afvalstoffenvrije wereld. Deze optimistische opvlucht werd van aardse kanttekeningen voorzien door Harry Hummels, hoogleraar Ethiek, Organisaties en Samenleving van de Universiteit van Maastricht. Hummels nam zijn gehoor mee naar de praktische uitvoering van verantwoord beleggen door te wijzen op hoe de pensioenfondsen dit aanpakken.
Uit zijn betoog werd duidelijk hoeveel impact de recente uitzendingen van het programma Zembla hebben gehad op de pensioenfondsen: er is sprake van een pre- en post-Zemblatijdperk. Hummels: "De pensioenfondsen voelen zich zeer uitgedaagd. Waar trek je de grens? Waar ligt de balans tussen puur financiële en ethische maatstaven bij beleggen?"
De zaal wilde de beleggingsomelet bakken zonder de eieren te breken, maar Hummels was duidelijk: "Je moet keuzes maken. Voor de pensioenfondsen tellen hun fiduciaire verplichtingen ten opzichte van de deelnemers, naast wettelijke verplichtingen, het zwaarst: voor hen vormen de financiële maatstaven het uitgangspunt van beleggingen."
Engagement
Wel ziet Hummels ook een ontwikkeling in de beleggingsstrategieën, die eerder door Bokeloh al werden genoemd. Naast uitsluiting van "foute" fondsen (negatieve selectie), spelen criteria op basis van "best in class" (positieve selectie) steeds meer een rol. De derde strategie waarin beleggers bedrijven uitdagen hun beleid aan te passen ("engagement") ziet Hummels voorlopig alleen weggelegd onder beleggers met voldoende gewicht. Hij gaf het vermakelijke voorbeeld van 's wereld grootste pensioenfonds - het Noorse Oliefonds - dat aanvankelijk vergeefs bij de Amerikaanse detailhandelsreus Wal-Mart aanklopte. Toen de Noren daarop hun beleggingen staakten, waren de Amerikanen er als de kippen bij om rond de tafel te gaan zitten.
Zoveel kritische massa konden de aanwezige bestuurders natuurlijk niet ontwikkelen, maar Hummels hield hun voor: "Ook al heeft u die traditie nog niet zo sterk: ga meer samenwerken!" Heel veel meer praktische adviezen voor een specifieke beleggingsstrategie kon Hummels zijn gehoor overigens nauwelijks bieden: "Daarvoor is op dit moment onvoldoende wetenschappelijke basis. Maar ik adviseer u wel om met uw collega-bestuurders samen goed te bepalen waar u de morele ondergrens voor uw beleggingsbeleid trekt. Analyseer uw huidige situatie en maak vervolgens concrete afspraken met uw asset management."
ESG-informatie
Ook uit het levendige betoog van Hummels' collega Rob Bauer, hoogleraar Institutionele Beleggers van de Universiteit van Maastricht, konden de deelnemers opmaken dat de wetenschap nog maar nauwelijks empirisch bewijs heeft verzameld om aan te tonen dat duurzaam beleggen ook voldoende rendement oplevert.
Bauer: "ESG-informatie - dus informatie over milieu (Environment), maatschappelijke aspecten (Social) en goed bestuur (Governance) - is op dit moment het buzz word. Wat wij zien in de praktijk is dat alleen over de G van Governance informatie en enige empirisch onderzoek voorhanden is waarmee de beleggers wat kunnen. Milieu en maatschappelijke aspecten spelen op dit moment nauwelijks een rol. Beleggers hebben er wel belangstelling voor, maar ze krijgen de informatie niet van hun analisten. Sterker nog: ik zie dat bedrijven op dit moment meer rechtstreeks worden aangesproken op hun duurzaamheid door de beleggers zelf. Een bottom up-ontwikkeling dus. Maar in hoeverre de S- en E- naast Governance-informatie een rol gaat spelen, is een strategische vraag voor beleggers en een kwestie van timing. Ik zou zeggen: maakt u als rentmeesters van maatschappelijk kapitaal hierin bewuste keuzes."
Over de beperkingen van een beleggingsstrategie op basis van uitsluiting had Bauer nog een bemoedigende opmerking voor zijn gehoor: "Er blijven in de praktijk nog zoveel fondsen over. Uitsluiting van een sector heeft redelijkerwijs geen invloed op het rendement. Je voelt je beperkt, maar je bent het in de praktijk meestal niet. Ik noem dat ‘dynamisch uitsluiten'.
Meer informatie:
U kunt het rapport "Geld verdienen in een betere wereld" aanvragen door een mail te sturen aan: cecile.van.der.paauw@nl.abnamro.com
