Voor sommige tweetende politici doen feiten er minder toe. Wanneer de feiten hen niet bevallen bestempelen ze deze als ‘fake news’. Ook het publieke debat wordt steeds vaker gevoerd op basis van incidenten en gedomineerd door emoties. Feiten spelen dan nauwelijks een rol.
Laatst las ik een boek dat aangeeft dat we juist veel meer en kritischer naar de feiten moeten kijken. Het heet Factfulness en is geschreven door de onlangs overleden schrijver en medicus Hans Rosling. De ondertitel van het boek luidt: Ten reasons we’re wrong about the world – and why things are better than you think. Rosling heeft jarenlang rondgereisd en een uiteenlopend publiek in verschillende landen en culturen een aantal vragen over mondiale trends en ontwikkelingen voorgelegd. En wat bleek: de meeste mensen hebben geen idee hoe de wereld ervoor staat als het gaat om bijvoorbeeld het percentage mensen dat leeft in ernstige armoede, meisjes dat hun educatie afrondt en kinderen dat wereldwijd gevaccineerd wordt. We denken de feiten te kennen, maar dat blijkt niet zo te zijn. In de afgelopen twintig jaar is het aandeel mensen dat in extreme armoede leeft bijvoorbeeld bijna gehalveerd. Maar in online peilingen van Rosling gaf minder dan 10% van de mensen het juiste antwoord.
Rosling laat een optimistisch geluid horen. Dat er ondanks het goede nieuws over armoede en andere zaken ook belangrijke uitdagingen voorliggen zoals klimaatverandering, overbevissing en de achteruitgang van de zeeën, is iets waar deze schrijver niet omheen draait. De media lijken vandaag de dag echter vooral beheerst te worden door doemscenario’s. In nieuwsberichten ligt de focus stelselmatig op negatieve ontwikkelingen. Ook is vooruitgang vaak een te geleidelijk proces om als nieuws te kwalificeren.
Waarom is Factfulness nu relevant voor de filantropiesector? Het boek helpt kritisch na te denken over hoe je komt tot de vaststelling van prioriteiten, strategie en aanpak. Als sector willen we ons richten op de meest belangrijke en urgente problemen. We denken de feiten te kennen, maar vaak blijkt onze perceptie niet te stroken met de werkelijkheid. We moeten ons bewust zijn van de vertekening die mede door berichtgeving in de media optreedt als het gaat om de ‘staat van de wereld’. Wat Rosling adviseert is een data first benadering te hanteren. Ook biedt hij een aantal tips en tricks om te oefenen in het nemen van geïnformeerde besluiten, alert te zijn op de echte kansen en risico’s en te voorkomen dat wij de verkeerde topics financieren.
Ik kan iedereen aanraden Factfulness te lezen. Het boek helpt je om je bewust te worden van je eigen bias als het gaat om mondiale trends en ontwikkelingen. Zelf kwam ik eerlijk gezegd ook niet bijster goed uit de test … Zeer nuttig wat mij betreft, zeker in een tijdsgewricht waarin we soms zo makkelijk over de feiten lijken heen te stappen. En wat mij betreft als sector een verplichting om dit te doen. Waarom? Omdat iedere geef-euro de beste en meest effectieve besteding verdient. Dat zijn wij aan de ontvangers, de gevers en onszelf verplicht! * Auteur Pieter Stemerding is aan De Dikke Blauwe verbonden als Expert Filantropiestrategie. Wilt u meer columns van hem lezen? Klik hier.
nl
