De ziel van filantropie

Geheel in stijl nam de Nederlandse 'mr. Philanthropy' vorige week vrijdag afscheid als bestuurder van o.a. vermogenskoepel FIN en SBF. In het Haagse Danstheater liet de intussen ook internationaal stevig gelauwerde Rien van Gendt alle loftuitingen over zich heen komen, om vervolgens een universeel filantropisch thema aan te snijden. En daarover kon niemand verbaasd zijn, want Van Gendt is altijd een man van weidse vergezichten geweest, geschraagd door een imposante carrière in de praktijk van goed doen.
 
Die weidse visie overstijgt de thema's waarin de sector vaak blijft vasthaken. Het gaat daarbij wel heel vaak over compliance: voldoen we wel aan de regeltjes? Het gaat niet zo ver dat Van Gendt compliance ziet als een noodzakelijk kwaad waar hij zich - o.a. door onbenul van de overheid - veel mee bezig heeft moeten houden. Zoals met het hele Validatiestelsel, dat immers één groot compliance-circus is. Maar het komt er dichtbij.
 
Van Gendt stak de spade vrijdag zelfs nog dieper dan de performance - doen we wel de juiste dingen, en doen we ze goed? - en wierp zijn gehoor de moeder aller vragen voor de voeten: waarom doen we wat we doen? Wat is daarbij onze visie, ons morele kompas? Hoe willen wij dat de wereld eruitziet?
 
Voor dat morele kompas kwam Van Gendt met een mooie, praktische en ook strategische oplossing. In de filantropie bloeien immers de spreekwoordelijke duizend bloemen en welke uitgangspunten overbruggen al die verschillende levensbeschouwelijke, spirituele en politieke overtuigingen beter dan... de Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties. Die SDG's hebben immers niet alleen betrekking op ontwikkelingslanden, maar op alle landen en zijn geschreven voor zowel het nationale als het lokale niveau. SDG's als het morele kader voor het formuleren van de missie, de doelstellingen en de activiteiten van een fonds. Van Gendt: 'Ongeacht in welk land of in welke plaats je woont, de SDG’s reflecteren een universele menselijke drijfveer van compassie, geven en maatschappelijk investeren in de brede zin van het woord.'
 
Waarom die universele, gedeelde, morele waarden zo belangrijk zijn? Bij een terugtrekkende overheid (die toch al niet zo veel snapte van filantropie, dat zijn onze woorden) wordt onze sector volgens Van Gendt gedwongen na te denken over haar legitimering en daarmee over haar toegevoegde waarde en haar visie op de samenleving. Met als mooie uitsmijter: ‘Shared values should unite us instead of tax exemption’.
 
Als filantropische globetrotter weet Van Gendt hoe mooi, maar ook hoe moeilijk diversiteit en pluriformiteit zijn als het gaat om de verwezenlijking van je idealen. Hoe je dus eenheid in verscheidenheid kunt brengen, daarvoor heeft de sector nu een praktische handreiking gekregen die het verdient om uitgewerkt te worden. Het heeft daarbij de 'soul of philanthropy' (prof. Paul Ylvisaker), die Van Gendt altijd voor ogen heeft gestaan. Die 'ziel van de filantropie' hebben we als kleine hommage aan Van Gendt daarom maar aan de 17 Sustainable Development Goals toegevoegd...
 
►Lees het verslag van de discussie 'Relatie fondsen-begunstigden: sleutel tot effectieve filantropie' tijdens het afscheid van Rien van Gendt: klik hier