nlIn Brussel was afgelopen maandag en dinsdag de conferentie ‘Giving more for Research in Europe’. Het grote broertje van ‘Geven voor Weten’ in Nederland waar filantropiehoogleraar Theo Schuyt de grote trekker van is. De conferentie werd bezocht door vele grote en zeer belangrijke fondsen uit Europa, ambtenaren van vele Europese landen, Europese Universiteiten en enige grote netwerkorganisaties. De conferentie was mede voorbereid door de European Foundation Centre.
De onderlinge overeenstemming tijdens de conferentie over het afbreken van allerlei (inter)nationale drempels voor filantropie was groot. Hiervoor zijn eenduidigheid van het juridische begrip ‘foundation’ en het opheffen van discriminatoire fiscale bepalingen de belangrijkste drempels. Waarom mag een Belg zijn gift aan een Engels goed doel niet aftrekken volgens zijn nationale regels en moet het Engelse goede doel nog extra belasting voor de ontvangst afdragen? Nederland loopt met haar nieuwe fiscale wetgeving per 1 januari 2006 in ieder geval voorop.
Maar ook transparantie, accountability, zelfregulering, governance, terrorisme en ethiek werden uitgebreid besproken. In de wandelgangen werd ook het (onnodig) doorslaan van transparantie in een verzamelwoede zonder doel besproken. Belangrijke onderwerpen die voor het eerst in een groot Europees verband aan bod kwamen!
Nederlandse vermogensfondsen ‘zuinig’ voor onderzoek
In het ene Europese land word ‘Geven voor Weten’ meer gestimuleerd dan in het andere land. Buiten allerlei fiscale maatregelen zijn er ook nog andere stimuleringsmaatregelen. Zo worden in Noorwegen en Frankrijk giften voor Research zelfs deels gematcht door de overheid! En in Hongarije mag je als burger of bedrijf zelf bepalen waar een percentage van je belastingen aan geschonken wordt. Stel dat u in Nederland 42% belasting betaalt, dan gaat nu maar 40% rechtstreeks de staatskas in en 2% naar dat goede doel u zelf opgeeft!
Zeer grote vermogensfondsen als de ‘Welcome Foundation’ en grote Duitse, Italiaanse, Zweedse, Franse, Belgische en Spaanse fondsen waren prominent aanwezig. Opvallend was dat in een aantal grote Europese landen de vermogensfondsen veel meer fondsen vrijmaken voor onderzoek dan in Nederland! In alle landen echter gaat er meer dan de helft van deze fondsen speciaal naar ‘health’. Maar voor andere onderzoeken blijft zeker in Nederland bitter weinig over.
Hefboom voor andere fondsen
In Duitsland echter hebben een aantal grote fondsen speciaal voor de onder druk staande (niet ‘sexy’) onderzoeken extra geld uitgetrokken. Zo hebben de Volkswagen Stiftung en de Frits Thyssen Stiftung €5 miljoen per jaar beschikbaar gesteld voor ‘Humanities and Social Studies’. En dan ook nog eens meer gericht op het jonge talent onder de onderzoekers. Men pleitte in Brussel dan ook dat andere fondsen in Europa hun voorbeeld zouden moeten volgen.
Bovendien werd heel duidelijk door de vermogensfondsen aangegeven dat de te verstrekken fondsen niet bedoeld zijn voor substitutiegedrag. De vraag werd gesteld wanneer overheden zich gaan realiseren dat filantropie niet ‘in plaats van’ is, maar noodzakelijk, aanvullend, van belang, een goed voorbeeld en onderscheidend? Verstrekte fondsen kunnen bovendien een enorme hefboom zijn voor andere fondsen en overheden. En daardoor nog meer zorgen voor een aanzet en ‘duurzame voortgang’!
Oprichting European Forum
In Brussel is nu afgesproken dat er een ‘European Forum of Research Foundations’ wordt opgericht waarbij de EFC expliciet aan tafel zit. De belangrijkste onderwerpen die daarbij besproken zullen worden zijn: de synergie en ‘contemplairity’ van filantropie met overheidsgelden, meer internationale samenwerking ook bij filantropie, afstemming van definities van ‘Foundations’en prioritering van de juridische en fiscale problematiek.
Bovendien zullen er separaat ‘Guidelines for Good Practices’ voor fondsenwerving van universiteiten worden opgesteld.
De aanwezigheid van de Europees commissaris Potocnik en de topambtenaar Rodriguez zijn een indicatie voor het grotere belang dat de EU aan zowel Research als Filantropie hecht. Filantropie is bij deze ook daadwerkelijk op de EU-agenda te komen, nu het EFC eind april al aanzit bij de opzet van een European Research Institute. Het is echter zaak voor alle betrokkenen om de resultaten van de Brusselse conferentie warm te houden, want voor je het weet staat het onderwerp weer op een Europees waakvlammetje.
Meer informatie op: http://europa.eu.int/invest-in-research/policy/philanthropy_
