nlFondsen hebben ‘compelling stories’ en die moeten worden verteld
Ontwrichtende ontwikkelingen in onze omgeving leiden ertoe dat fondsen hun programma’s tegen het licht houden en soms nieuwe accenten gaan formuleren in hun strategie en in hun programma. Zo kon ik zien hoe Covid-19 ertoe heeft geleid dat fondsen zich bewust werden van nieuwe vormen van ongelijkheid in de samenleving. Thuis onderwijs ontvangen werkt prima als kinderen toegang hebben tot breedband en computertechnologie. In Nederland zal dit nog wel meevallen maar in veel andere Europese landen bleek dit problematisch. Datzelfde gold trouwens voor de VS waar grote gebieden in de Mid-West en in arme voorsteden van grote steden zijn verstoken van breedband.
Covid-19 leidde er ook toe dat fondsen meer interesse zijn gaan krijgen in de interactie tussen gezondheid en klimaat/omgeving. Soms werden bestaande programma’s daardoor in een bredere context geplaatst en soms werden de programma’s zelf aangepast om zo in te spelen op de zorg voor klimaat en omgeving.
De oorlog in de Oekraïne: een nieuwe disruptie
Op dit moment zitten we in een nieuwe crisis: de oorlog in de Oekraïne. Ook deze ontwrichtende ontwikkeling leidt tot een heroriëntatie bij fondsen. Poetin had kennelijk gehoopt op minder Europa, minder NATO en minder solidariteit en democratie aan zijn grenzen met Europa. Het is echter niet ondenkbeeldig dat hij eindigt met meer Europa, meer NATO en meer solidariteit en democratie. De oorlog in Oekraïne betekent een positieve impuls voor het gevoel van gemeenschap in Europa. Het wordt duidelijk dat we iets te beschermen hebben, dat democratie niet vanzelfsprekend is en dat we onze vrijheid moeten koesteren en versterken.
Het beschermen van democratische waarden
Een goed voorbeeld hoe de oorlog in de Oekraïne de programmatische accenten van een foundation kleurt kan worden gezien bij European Cultural Foundation (ECF) in Amsterdam. ECF heeft als een van haar programma’s het zogenaamde Culture of Solidarity Fund. Een fonds dat baanbrekende initiatieven steunt in samenhang met het koesteren en beschermen van onze democratische waarden. Op de website van ECF staat als doelstelling van het Solidarity Fund: ‘to reinforce European solidarity and the idea of Europe as a shared public space.’ Als gevolg van de oorlog in de Oekraïne heeft de ECF sinds begin maart een Oekraïense versie van het Solidariteitsfonds gelanceerd. Samen met andere private en publieke partijen wil men anti-Europese waarden juist op dit moment bestrijden.
Het belang van de geïnformeerde samenleving
De oorlog in de Oekraïne maakt bovendien duidelijk hoe belangrijk het is om juíst in deze tijd meer aandacht te schenken aan een eerlijke en open communicatie, betrouwbare informatie, onderzoeksjournalistiek, kortom aan het versterken van de geïnformeerde maatschappij. De urgentie wordt gevoeld omdat de democratie kan worden bedreigd door onzorgvuldige berichtgeving en zelfs nepnieuws, door onvolledige informatie of het ontbreken van informatie. Op die manier wordt een evenwichtig maatschappelijk debat ondermijnt. Ook dit zou zijn effect moeten hebben op de keuzes die fondsen maken. Gelukkig heeft Nederland met fondsen zoals Adessium en de Stichting voor Democratie en Media (SDM) prachtige organisaties die staan voor de geïnformeerde samenleving met een onafhankelijke kritische journalistiek. Wellicht spiegelen rijke particulieren en bedrijven die nadenken over de oprichting van een fonds, zich aan het strategische werk van Adessium en SDM.
Fondsen zitten op een berg van goud aan krachtige verhalen
Dat bestaande fondsen hun missie in deze richting zouden ombuigen is niet erg waarschijnlijk, maar hoe gaaf zou het zijn als bestaande fondsen de zorgvuldige informatieverschaffing naar de samenleving over hun inhoudelijke werk als een belangrijke dimensie zouden verankeren in hun strategie. Dit moet verder gaan dan het publiceren van een jaarverslag, het voldoen aan de publicatieplicht of het periodiek publiceren van een nieuwsbrief. Goede doelen en vermogensfondsen hebben ‘compelling stories’ te vertellen over hun activiteiten en deze zijn het niet alleen waard om verteld te worden maar zijn van groot belang voor de ‘geïnformeerde samenleving’. Fondsen zitten op een berg van goud en zouden dat kunnen exploiteren om daarmee het publieke en politieke debat te voeden.
Voorbeeld van de Bernard van Leer Foundation
De Bernard van Leer Foundation (BVLF) is een goed voorbeeld van hoe dit kan worden aangepakt, hoe relevante informatie op het juiste moment en met behulp van de juiste media voor een specifieke doelgroep kan worden gepresenteerd. Kijk bijvoorbeeld eens naar de website van BVLF en klik op ‘Early Childhood Matters 2021’. Deze publicatie gaat over klimaatverandering en de gevolgen voor jonge kinderen: een dimensie die in de discussie over klimaatverandering veel te weinig wordt meegenomen. Niet alleen laat BVLF een reeks van beleidsmakers, researchers en activisten aan het woord, ook verschaft het een ‘social media package’ dat weer kan worden gebruikt om op wijde schaal te delen met heel veel netwerken.
Het maatschappelijk rendement van bestaande programma’s verhogen
Veel meer vermogensfondsen en goede doelen zouden dit voorbeeld van BVLF moeten volgen. Zo kan men kapitaliseren op de ‘investeringen’ in eigen programma’s en initiatieven en wordt het maatschappelijk rendement van filantropie verhoogd, juist in een tijd dat er behoefte is aan goede en betrouwbare informatie.
Auteur Rien van Gendt, voormalig nummer 1 van de DDB100 en internationaal gerespecteerd en gelauwerd filantropie-adviseur en -bestuurder, is een van DDB Experts. Artikelen op zijn nieuwe website neemt De Dikke Blauwe over en publiceert die in het DDB Journaal. Tevens becommentarieert Van Gendt in voorkomende gevallen artikelen op de website van De Dikke Blauwe en plaatst die, waar relevant, weer door op zijn eigen website.
►Lees alle artikelen over en van Rien van Gendt op de DDB-website: klik hier
