Cocreatie: Maak gebruik van het potentieel aan kennis en creativiteit

(Illustratie: Ralf Appelt)
(Illustratie: Ralf Appelt)
3 juli 2019
Opinie | | Fondsenwerving

Cocreatie van campagnes, nieuwe producten en proposities samen met bureaus is vrij gebruikelijk bij goede doelen. Maar het kan ook anders. Met start-ups, met (studenten van) kennisinstellingen, met zakelijke partners, met concullega’s en zéker met de eigen achterban. Maar wat is het nu precies, en wat is het ook vooral niet? 
 
Reageren? Mail ons, of reageer via TwitterFacebook of Linkedin.
 
Laten we beginnen met de basis, waar hebben we het eigenlijk over?
Cocreatie is een vorm van samenwerking, waarbij alle deelnemers invloed hebben op het proces en het resultaat van dit proces, zoals een plan, advies of product. Kenmerken van cocreatie zijn dialoog, 'common ground', enthousiasme, daadkracht en focus op resultaat. Voorwaarden voor succesvolle co-creatie zijn gelijkwaardigheid van de deelnemers, wederkerigheid, openheid en vertrouwen. Co-creatie wordt geacht goed bruikbaar te zijn voor het oplossen van complexe vraagstukken en het realiseren van veranderingen.
[bron: Wikipedia]
 
(Goed) gebruik van de kansen die zich voordoen
Binnen goede doelen is innovatie een uitdaging. Tijd, budget en kennis zijn gelimiteerd. De mogelijkheden om mensen vrij te maken en te experimenteren zijn beperkt, zeker met het geld van donateurs. 
Cocreatie biedt daartoe een uitgelezen kans, een kans die zich vaak spontaan voordoet. Steeds meer bedrijven zijn op zoek naar cases van goede doelen om hun werknemers of potentiële werknemers hun tanden in te laten zetten. Dit biedt de kans om specialistische kennis en ervaring in te zetten voor (innovatie-)projecten. 
 
Ook vanuit universiteiten en hogescholen is er een groeiende vraag naar vraagstukken van een goed doel als case voor hun studenten. Vraag het eens na bij aan het goede doel gerelateerde studierichtingen, als deze zich al niet spontaan melden.
Wat ik echter helaas vaak zie gebeuren, is dat dergelijke vragen vanuit kennisinstellingen verzanden in de organisatie. Er is geen specifiek aanspreekpunt en uiteindelijk is iedereen hier te druk voor. Een gemiste kans wat mij betreft, de creativiteit en nieuwe zienswijzen van deze jongeren kunnen de organisatie minimaal heel mooie nieuwe inzichten geven. In het optimale geval zelfs een aantal jonge ambassadeurs voor de organisatie.
 
Gevaar: ‘garbage in, garbage out
Bij dergelijke samenwerkingen geldt wel de stelregel dat de kwaliteit van wat je terugkrijgt, evenredig is met de effort die je er zelf in stopt. Neem je de tijd om je vraagstuk goed te formuleren en af te bakenen? Is er iemand in de organisatie die de tijd wil nemen om de betrokken studenten echt te motiveren met een presentatie en/of rondleiding? Is er iemand bereid om beschikbaar te zijn voor eventuele vragen en de eindpresentatie?
Gaat dit dan dus inderdaad om veel tijd, die de moeite niet waard is? Nee, dit gaat meestal over maximaal één volle dag. En levert daarna zonder verdere investering nieuwe invalshoeken, verbeterpunten of zelfs suggesties voor geheel nieuwe proposities op.  
 
Cocreatie met (potentiële) supporters
Veel goede doelen zijn naarstig op zoek naar nieuwe manieren om supporters meer bij het goede doel te betrekken. Hen andere manieren van steunen geven dan alleen door het overmaken van geld, of het doneren van tijd (door het meedoen met de collecte, het zelf geld ophalen via deelname aan evenementen of ander vrijwilligerswerk). 
Cocreatie biedt een uitgelezen kans om (potentiële) supporters bij het goede doel te betrekken. Geef hen de kans om mee te denken, bijvoorbeeld over wat én op welke manier ze zouden willen steunen. Maar ook over hoe een goed doel nog effectiever zijn doelstellingen zou kunnen bereiken. Gegarandeerd dat hiermee geheel nieuwe doelgroepen worden aangesproken.
 
Samenwerking met andere goede doelen
Er zijn goede doelen die al gebruikmaken van samenwerking met zusterorganisaties in het buitenland. Minder voor de hand ligt misschien de samenwerking met andere goede doelen. In de UK is het Good Labopgericht door tien grote goede doelen om gezamenlijk radicale innovatie binnen de sector mogelijk te maken. Ook in Nederland is er een aantal mooie voorbeelden van gezamenlijke innovatie, zoals bijvoorbeeld de Nacht van het Kind. Tevens is onlangs het initiatief Innovate for Goodopgericht om gezamenlijke innovatie te versnellen. 
 
Het begint met de juiste vraag
Als dit allemaal zo positief is, waarom gebeurt het dan zo weinig? Het is geen gouden ei, iets wat je geheel kunt uitbesteden om met een mooi resultaat te eindigen. Het vergt begeleiding, investering en vooral commitment. Waar mensen laten meedenken een heel krachtig instrument kan zijn om hen te betrekken bij de organisatie, kan het nog veel harder averechts werken als er uiteindelijk niets met de input wordt gedaan of geen terugkoppeling wordt ontvangen. 
Er is echter nog een andere reden waarom deze manier van innoveren nog weinig wordt ingezet. En dat is omdat het begint met een aantal basisvragen dat vaak nog niet is beantwoord: wil je als organisatie echt innoveren, en zo ja waar wil je op innoveren? Een nieuwe fondsenwervende propositie? Voor welke doelgroep? Interactie met je huidige supporter? Of op het bereiken van je missie? Of de combinatie (fondsenwerving én doelbesteding)? En hoe wil je innoveren? Samen met wie?
 
Het mooie is: ook daarop zou het antwoord cocreatie een interessante zijn. Er zijn tal van innovatiespecialisten uit de zowel de profit- als de non-profitsector die graag eens meedenken. Of kennisinstellingen, of bedrijven. Dat is een van de voordelen die we hebben als goede doelen: mensen willen ons graag helpen. Met meer dan alleen geld. Laten we daar proberen optimaal gebruik van te maken!
 
Meer lezen over co-creatie? Klik hier voor de inzet van co-creatie voor goede doelenen de gevaren.