nl
Gosse Bosma (VFI), voorzitter Stichting Civil Society: "Na jaren van nadruk op de blik naar binnen, op professionalisering, transparantie en good governance, wordt het nu tijd voor een stap omhoog. Filantropische organisaties, fondsenwervende instellingen, vermogensfondsen, culturele instellingen: nu komt het er op aan gezamenlijk dit sterke maatschappelijk middenveld vorm te geven."
Mooie woorden, en die maatschappelijke voorhoede was er dan ook in groten getale. Maar waar bleven de MVO-ers? En de no-show van Balkenende en Vogelaar was natuurlijk veelzeggend. Maar een ramp was het zeker niet. Andere geledingen van de Civil Society lieten zich overtuigend zien in een ambitieus congresprogramma. Bosma: "We zijn grotendeels in de opzet geslaagd. Nu gaan we de balans opmaken."
Niet bang zijn voor profit!
Dagvoorzitter Frénk van der Linden trok het debat op slappe momenten los en greep in bij vakjargon. Jeremy Nicholls, specialist op het gebied van social entrepreneurship in de UK, drong aan op waarde-creatie door ngo's. "Ongelijkheid kost ons handen vol geld. Het getuigt van verstandig ondernemerschap om iets te doen aan onrecht, honger, ongelijkheid en afbraak van natuurlijke hulpbronnen. Ons gezamenlijk inkomen groeit tegen de klippen op, maar die kostbare misstanden krijgen we maar niet weggewerkt." Veel ngo's en bedrijven plakken een pleister op een baksteen, aldus Nicholl's treffende beeld. Not-for-profit is een verkeerd uitgangspunt: we moeten juist profit willen maken. Niet je heilige missie centraal stellen, maar met kleine stapjes waarde toekennen aan zaken die in de laatste honderden jaren gratis en waardeloos leken. Natuur, rechtvaardigheid, gelijkheid vertegenwoordigen gewoon waarde, die we moeten durven delen. "Great things are not done by impulse, but by a series of small choices."
Coole concepts en voedselbanken
Civil power op het podium! Aysel Disbudak (Agis Zorgverbeteringsprijs) en Dennis Karpes (Young Global Leader) lieten twee totaal verschillende vormen van civil power zien. Karpes' Dance4Life is een groot succes en een enorme sponsor-trekker. "De komende jaren heb ik 60 miljoen nodig." Disbudaks zorginstelling Unalzorg, voor verstandelijk gehandicapten, moet vechten tegen taaie zorgstelsels en trage ambtenaren en kampt voortdurend met geldgebrek. "Ik zou graag een speelplaats willen aanleggen." Beiden gaven blijk van ondernemerschap, visie en het talent om op de juiste manier ‘lastig te zijn'. De meegekomen rapper: "Ik vind Dance4Life te gek. Hun brengen het zeg maar op een entertainment-manier." Karpes: ‘Ik werd gek van al dat negativisme." Disbarak: "Indien nodig schrijven we de mensen in bij voedselbanken." Je gunt ook Disbarak een zéér royale geldschieter. Ondernemen kan ze zelf wel.
‘Een afwachtende en consumptieve sfeer'
De parallelsessies waren wisselend, maar in het algemeen werd met succes de diepte opgezocht. Een van de uitschieters: ‘De kracht van co-creatie' over ondermeer de effectieve samenwerking tussen WNF en Unilever rondom duurzame visserij. "Wij zien een bedrijf nooit als een simpele geldschieter; er valt ook qua missie zoveel resultaat te behalen', aldus 20 van het WNF. Natuurlijk ontbraken de praktische hands-on sessies niet helemaal. Sterk was: Young Power. Veel zwakker: Grey Power, aldus twee bezoekers van beide sessies. "Allemaal losse kreten, die ongefundeerd overkwamen."
Niet altijd kwam de interactie helemaal van de grond. Sommige sessies waren zelfs uitgesproken mat. "Er heerste een afwachtende, consumptieve sfeer," aldus een deelnemer aan ‘De Power of Communities' over het mobiliseren van grote groepen mensen.. Ras-fondsenwerver Roger Craver wist niet te boeien, Amnesty-directeur Eduard Nazarski wél.
Mensen mobiliseren en faciliteren bij hun eigen acties neemt ondertussen een grote vlucht. WWAV lanceerde een nieuw platform voor Online Social Network Fundraising. Aansprekend voorbeeld: Vogelbescherming Nederland. "Dat gaat veel verder dan alleen fundraising, hoor!"
‘Experts kunnen nog hoger abstractieniveau aan'
Er was meer dan genoeg gelegenheid voor netwerken. "Ik heb het programma nog niet goed bekeken, raak steeds met iedereen aan de praat." In het algemeen was de sfeer minder gehaast dan bij eerdere edities van Civil Society. Gea Broekema, directeur Alzheimer Nederland: "Ik zie de rust en waardeer het hogere abstractieniveau. Wat mij betreft mocht het nog wel wat dieper allemaal. Je zit hier met experts en oude rotten, daag ze nog sterker uit." Een ander: "We zijn er nog lang niet met die gezamenlijkheid. Er wordt hier nog steeds teveel in instituties en organisaties gedacht."
Of iedereen nu al een expert was, is de vraag. Een nieuwkomer: "Ik heb een erg leuke netwerk-organisatie opgericht. Waar zitten hier de sponsors?"
‘Overkoepelende afspraken zijn niet meer van deze tijd'
Het debat over het meten van impact was ronduit teleurstellend. "We werden niet geacht mee te praten!" zei een van de schaarse bezoeker. Ook het panel op het podium scheerde trefzeker om de hete brij heen. Een bezoeker: "Dat nieuwe keurmerk is gewoon een stok achter de deur om de gesprekken met het CBF weer los te trekken."
Ook de plenaire debatten wilden maar zelden echt vlammen. Ondanks het leuke idee van de sms-polls en de directe reacties via sms. Aan de mensen op het podium lag net beslist niet. In het slotdebat over Civil Power in de Praktijk lieten Ronald Gorter (Samenwerkende Gezondheidsfondsen), Greetje Lubbi (voorzitter Greenpeace Nederland en voorzitter woningcorporatie) en Dominic Schrijer (wethouder Rotterdam) zich prikkelend en deskundig horen over de aanpak van Vogelaars probleemwijken. Dát is pas een uitdaging voor centrale en lokale overheden om effectief samen te werken met ngo's en private partijen. Komt daar wat van terecht?
Lubbi: "Er is altijd veel bestuurlijke ruis tussen landelijke en lokale overheden. Het past ook niet meer in deze tijd om overkoepelende afspraken te maken."
Schrijer: "Op lokaal niveau heeft het Vogelaar-plan wel degelijk voor een versnelling gezorgd. Maar in de ene wijk lukt het beter dan in de andere."
Gorter: "Die probleemwijken vragen erom dat de link gezondheid/preventie/achterstandswijk opnieuw krachtig op de agenda komt. Nu is er een convenant van gezondheidsfondsen en overheid. Mensen in die wijken gaan vier jaar eerder dood en zijn 12 jaar langer ziek. Dat zijn keiharde cijfers."
‘Geen korte projecten meer, alsjeblieft!'
En complexe samenwerkingen als de Vogelaar-wijken duikt onverminderd de regie-vraag op. Wie zijn in charge: de burgers of de overheid?
De panelleden zijn het eens: als burgers zelf de regie pakken, lijdt dat tot duurzamere eindresultaten. Lubbi: "Daar zitten de onorthodoxe voortrekkers en daar leeft het urgentiegevoel. Goede bestuurders gaan daarna achter die durfals staan."
Erg leuk waren de polls in de zaal. Verschilde de mening van de bezoekers van die van andere Nederlanders? Soms wel. De CS-bezoeker hebben er bijvoorbeeld meer vertrouwen in dat de probleemwijken echt kunnen worden aangepakt. CS-bezoekers vinden weer veel minder dat ngo's moeten investeren in probleemwijken. Schrijer: "Gdo's willen dat zelf uitmaken." Gorter: "Laten we alsjeblieft eerst eens kijken wat er allemaal al gedaan wordt in die wijken. In de probleemwijken zijn gemiddeld al 9 gezondheidsprojecten! Daar moet samenhang in komen."
Grote vermoeidheid in de zaal na de vraag: Moet er een speciale koepel van filantropische instellingen komen voor probleemwijken?' Theo Schuyt: "Alsjeblieft niet zeg." In de zaal was 78% het met Schuyt eens, van het algemene publiek 41%.
Wat kunnen ngo's dan wél doen in de Vogelaar-wijken? Lubbi: "Allereerst moeten ze die korte-termijn-projecten van zich afschudden. Dat vindt het bedrijfsleven leuk, maar we moeten er van af. Zaken als slechtere gezondheid, slechter onderwijs en grotere werkloosheid vragen om een lange adem."
Dat was de zaal uit het hart gegrepen. Jammer, dat er weinig ondernemers waren. Volgend jaar nu eens wél komen! Civil Society is meer dan een ‘goede doelen congres'!
civil society congres 2008
