nl
Veel fondsen zijn de afgelopen jaren flexibeler geworden met hun geefgeld en passen verschillende manieren van (financiële) support toe om impactorganisaties te ondersteunen. De meest innovatieve organisaties die de afgelopen jaren in staat zijn gebleken om echt nieuwe financieringsvormen toe te passen zijn in Nederland bijvoorbeeld Fonds1818 en DOEN, die beide donaties en investeringen toepassen in combinatie met vergaande ondersteuning op kennis en expertise. Zo heeft DOEN de afgelopen jaren zeer succesvol forgivable loans toegepast om hun participaties te steunen.
Toch wordt de financiële behoefte van impactorganisaties nog niet op grote schaal als uitgangspunt genomen om te komen tot een financieringsplan op maat. Hierdoor opereren veel sociale organisaties in een gevaarlijke trapeze-act om aan de behoefte en kaders van de financiers te voldoen. Goede doelen of sociaal ondernemers moeten daardoor nog steeds balanceren tussen de wensen van hun doelgroep en de wensen van hun financierders. Dit levert uiteraard brokken op en veel goede initiatieven vinden niet de funding die bij ze past.
Eind juni organiseerden we vanuit EVPA een sessie over Human Centered Design Thinking voor financiële support aan sociale organisaties. ‘Human Centered Design’ is de afgelopen tien jaar dé strategie voor creatieve probleemoplossing in de commerciële sector, waarbij de behoefte van de klant het uitgangspunt is. Werken vanuit de behoefte van de doelgroep klinkt logisch, maar is toch betrekkelijk nieuw. Lange tijd dachten bedrijven vooral vanuit hun product of dienst (hoe verkoop ik wat ik heb gemaakt) en niet vanuit de behoefte in de markt want (behalve als je de oprichter van Apple bent), dat is maar zelden succesvol.
Onder goede doelen hebben we dat ook lange tijd gezien: projecten en programma’s werden op hoofdkantoren ontworpen (ook vaak op basis van subsidiekaders) en vervolgens uitgerold in een ruraal gebied of een sloppenwijk waar aldaar het succes moest blijken.
De laatste tien jaar is er steeds meer aandacht voor een ‘customer centered’ approach in de commerciële sector. Het gaat er dan om vanuit de behoefte van de doelgroep te starten en gebaseerd op inzichten van die doelgroep een product te ontwerpen en te vermarkten.
Het proces van bijvoorbeeld HCD kan op vele manieren worden weergegeven maar komt neer op drie stappen :
- In de Inspiration Phase dompel je jezelf onder in de doelgroep, om hun werk, hun leven, hun ambities en hun behoeften te leren kennen. Empathie en inlevingsvermogen zijn hierin de belangrijkste factoren.
- In de Ideation Phase probeer je te begrijpen wat je hebt geleerd en identificeer je kansen voor nieuwe producten en ontwerp je een prototype.
- In de Implementation Phase maak je het ontwerp, pilot je het door het op de markt te brengen (vermarkten) en vervolgens aan te passen gebaseerd op feedback (pivot).
In feite is er bij Human Centered Design geen sprake van een lineair proces. maar van een circulaire beweging, waarin je onderzoekt – maakt – vermarkt – feedback verzamelt – opnieuw maakt – opnieuw vermarkt - etc. Voorwaarde van dit proces is dat dit met een zekere snelheidgebeurt: niet te lang doen over het perfecte product ontwikkelen en vermarkten, maar juist relatief snel een eerste prototype op de markt brengen. De kracht zit hem in deze snelheid, waarna ook weer redelijk snel en efficiënt feedback wordt verzameld en het product of dienst weer wordt aangepast (pivot).
Door sommige creatieve sociaal ondernemers wordt deze methode steeds meer toegepast. IDEO.ORG is wereldwijd de bekendste organisatie die deze methode succesvol toepast op basis van pyramid needs (zoals voeding, gezondheidszorg, educatie etc). Maar ook in Nederland zijn er organisaties, zoals ProPortion, die vanuit HCD werken en samen met de allerarmsten in Kenia of Colombia (sociale) producten en diensten ontwikkelen.
Hoewel we tegenwoordig zoveel meer financiële producten hebben voor sociale organisaties, vraag ik me toch regelmatig af of ze wel écht volledig zijn afgestemd op de behoeften van de sociale organisaties. Veranderen die financieringsbehoeften (met de ontwikkeling van nieuwe technieken, nieuwe businessmodellen en het groeiend aantal ‘accelerator’-programma’s niet heel regelmatig?
Het zou interessant zijn als de sociale financiers (fondsen, particuliere grote gevers, impact investeerders) de Human Centered Design Methodiek eens zouden toepassen op hun eigen portfolio. De vraag is: kán een financier zich onderdompelen in de behoefte van een sociaal ondernemer? Met redelijke snelheid een financieel product op maat ontwikkelen en vervolgens dit financiële product aanpassen naar gelang de behoefte van de organisatie verandert?
Het zijn inmiddels niet meer de ngo’s die meer ondernemend moeten worden en in sociaal ondernemers moeten transformeren. Het zijn de financiers die ook in de trapeze moeten hangen en creativiteit, flexibiliteit en risico moeten omarmen om sneller en passender een juiste financieringsvorm aan te bieden.
Financiers die echt vanuit de behoefte van hun investees gaan denken, zullen in de toekomst écht de show stelen. Niet alleen vanwege een financieel rendement, maar vooral vanuit de sociale impact. De show must go on, maar wel met een nieuwe act.
